Każdy wie, czym jest akumulator albo do czego w samochodzie służy rozrusznik. Hasło „alternator” zawiera w sobie już znacznie więcej tajemnicy. I to pomimo tego, że alternator jest z natury rzeczy prostym urządzeniem, które współpracuje ze wspominanymi akumulatorem i rozrusznikiem. Czym jest alternator, jaki ma wpływ na pracę samochodu, a także czym objawiają się jego usterki i co zrobić w przypadku jego awarii – odpowiedzi nie nie tylko na te pytania znajdziesz poniższym artykule.
Zasada działania alternatora samochodowego znana jest od dawien dawna, a pierwsze urządzenie tego typu skonstruował i opatentował Nikola Tesla – już w 1891 roku. Od tego czasu zmieniły się detale wpływające na jego efektywność, jednak budowa alternatora pozostała ta sama. Tak samo jak cel, którym jest zamiana energii mechanicznej w prąd. Tenże prąd wykorzystywany jest do bieżącego zasilania osprzętu w samochodzie oraz doładowywania akumulatora. Jeśli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej o jednej z wielu koncepcji genialnego wynalazcy, jakim bez wątpienia był Nikola Tesla, zachęcamy do lektury!
Z poniższego artykułu dowiesz się między innymi:
- jak zbudowany jest alternator;
- co wpływa na wytrzymałość alternatora;
- czym objawiają się uszkodzenia alternatora;
- co zrobić w przypadku awarii alternatora.
Budowa i podstawowe funkcje alternatora
Alternator przymocowany jest do silnika. Z wałem korbowym, który go napędza, połączony jest za pośrednictwem paska wielorowkowego (bądź klinowego w starszych pojazdach). Głównym elementem alternatora są nieruchomy stojan oraz będący elektromagnesem wirnik (wytwarzający pole magnetyczne i indukujący prąd). Stojan najczęściej składa się z zaizolowanej ramy stalowej, wokół której umieszczone są uzwojenia. Wirnik – znany też jako elektromagnes – zasilany jest przez szczotki i pierścienie ślizgowe. Jego rolą jest wytwarzanie pola elektromagnetycznego, które skutkuje pojawieniem się energii elektrycznej o zmiennym napięciu.
Elementem odpowiedzialnym za ładowanie jest napędzany przez korbowód silnika pasek napędowy. Kolejnym istotnym podzespołem jest regulator napięcia, odpowiedzialny między innymi za prawidłowe działanie akumulatora.
Od czego zależy wytrzymałość alternatora?
Co do wytrzymałości alternatora to nie ma reguły. Wiele zależy tu od producenta i zastosowanych rozwiązań. Znaczenia ma również dokładne umiejscowienie urządzenia – zbyt niskie może na przykład powodować, że do alternatora szybko przenikał będzie brud, który przyczyni się do znacznie szybszego zużycia. W niektórych modelach samochodów alternatory narażone są na takie samo zagrożenie jak tarcze hamulcowe – pękają w wyniku różnicy temperatur, kiedy rozgrzany materiał zetknie się z zimną wodą na przykład po zbyt gwałtownym przejeździe przez kałużę.
Niektórzy kierowcy w ogóle nie doświadczają problemów z alternatorem, a niektórzy muszą się mierzyć z nimi już po kilkudziesięciu czy stu kilkudziesięciu tysiącach przejechanych kilometrów. Reguły nie ma.
Jakie są objawy uszkodzonego alternatora?
Jak rozpoznać uszkodzony alternator samochodowy? Najbardziej oczywistą przesłanką awarii jest zapalająca się na desce rozdzielczej kontrolka opisywana jako „problem z ładowaniem akumulatora”. Zapalenie jej oznacza, że napięcie podawane do akumulatora – za co odpowiada właśnie alternator – jest niewłaściwe. Powinno ono zawierać się w przedziale 13,8-14,5 V (chyba że producent określił inaczej – bardziej precyzyjnie). Zbyt niskie prowadzi do szybkiego rozładowania akumulatora. Zbyt wysokie może doprowadzić do natychmiastowego uszkodzenia. Przy niewłaściwie pracującym alternatorze żywot nawet najlepszej i najdroższej baterii samochodowej ulegnie drastycznemu skróceniu. Wtedy może być potrzebny nowy akumulator. Odpowiedzi na pytanie, jak dobrać akumulator, znajdziesz na naszym blogu.
Bywa też, że kontrolka ładowania akumulatora się nie zapala (lub samochód nie jest w ogóle w nią wyposażony). Wówczas problem z alternatorem objawia się przede wszystkim tym, że alternator nie ładuje. Kolejnym symptomem jest wadliwe działanie podzespołów układu elektrycznego samochodu.
Warto pamiętać o tym, że objawy uszkodzonego alternatora, powodowane przez napięcie, nie muszą występować nieustannie. W zależności od uszkodzenia zbyt duże spadki napięcia mogą pojawiać się na przykład w określonym przedziale obrotów silnika. Tak czy inaczej, uszkodzony alternator samochodowy oznacza przerwę w dostawie prądu do instalacji elektrycznej.
Typowe objawy uszkodzenia alternatora:
świecąca stale kontrolka ładowania akumulatora;
sporadycznie migająca kontrolka ładowania akumulatora;
brak zapalonej kontrolki ładowania akumulatora podczas włączonego zapłonu (przy zgaszonym silniku);
szybkie rozładowywanie akumulatora;
zbyt niskie napięcie podawane do akumulatora;
hałasy dobiegające z silnika i przybierające na sile wraz ze wzrostem obrotów, znikające natychmiast po zdjęciu paska klinowego;
niejednostajnie świecące światła prowadzące do szybkiego przepalania żarówek.
Co może się zepsuć? Oto najczęściej występujące usterki alternatorów:
pęknięta obudowa niechroniąca przed wpływem czynników zewnętrznych;
zużyte łożyska;
zużyte szczotki;
przebicia w uzwojeniu;
wadliwy regulator napięcia;
zwarcia;
brud i zanieczyszczenia prowadzące do zatarcia.
Uszkodzony alternator – naprawa, wymiana, a może coś jeszcze?
Najprostszym rozwiązaniem w przypadku uszkodzenia alternatora wydaje się wymiana na nowy. Jednak perspektywa sporego wydatku skłania do znalezienia alternatywy. Cena alternatora (nowego) może sięgać do 5-6 tys. zł, natomiast najtańsze modele kosztują w granicach 300-500 zł. Widać więc, że ewentualna regeneracja alternatora ma sens, szczególnie przy konstrukcjach bardziej zaawansowanych i tym samym droższych, przeznaczonych do najnowszych modeli samochodów.
Najgorsze, co można zrobić w przypadku problemów z alternatorem, to zakup używanego urządzenia o nieznanej historii. Istnieje duże ryzyko, że nowo kupiony na rynku wtórnym alternator samochodowy także jest zepsuty i nie będzie działał lepiej od poprzedniego. Na jego funkcjonowanie sprzedawcy używanych części zazwyczaj nie dają gwarancji, poza rozruchową. Stąd używany alternator to ryzykowny, właściwie niepolecany wariant.
Rozsądną alternatywą może być zakup alternatora regenerowanego – zazwyczaj jest on dokładnie naprawiony, oczyszczony, nadmiernie zużyte elementy wymieniono na nowe, a następnie gruntownie przetestowany, dzięki czemu montaż wiąże się ze znacznie mniejszym ryzykiem. Potwierdza to również gwarancja udzielana przez sprzedawców – półroczna czy nawet roczna. Warunek? Regeneracja alternatora musi zostać przeprowadzona w profesjonalnym zakładzie, zgodnie ze wszelkimi regułami sztuki. Dodatkowo koszty zakupu można obniżyć, zostawiając w zamian stare urządzenie.
Jak naprawić alternator samochodowy samodzielnie?
Budowa alternatora samochodowego nie jest skomplikowana, dzięki czemu w niektórych przypadkach możliwa jest jego samodzielna naprawa. Bywa, że najtrudniejszym wyzwaniem (skutecznie zniechęcającym do samodzielnych eksperymentów) jest wymontowanie alternatora z silnika, bo producent tak skutecznie „ukrył” go komorze silnikowej. W zależności od fantazji konstruktorów samochodu dostęp do alternatora samochodowego może być „od góry” bądź też „od dołu”, a do jego wyjęcie będzie możliwe w warsztacie (na kanale bądź podnośniku). W przypadku niektórych napraw mogą być konieczne specjalne narzędzia, na przykład ściągacz do łożysk.
Auta starszego typu wyposażane były najczęściej w alternatory o prostej budowie, umożliwiające łatwą naprawę nawet osobom bez szczególnego doświadczenia w mechanice czy elektryce samochodowej. Współcześni producenci – mniej lub bardziej celowo – zostawiają pułapki na niedoświadczonych amatorów samodzielnych napraw, przez co niekiedy łatwiej zaszkodzić niż pomóc. Wówczas wizyta w warsztacie będzie nieodzowna.
Co robić w razie problemów z alternatorem?
Podstawową rzeczą jest określenie, na czym polega problem – jakie są jego objawy. Czy rzecz sprowadza się tylko do zapalenia odpowiedniej kontrolki na desce rozdzielczej, czy też do usterki układu elektrycznego. Należy sprawdzić, czy problem występuje sporadycznie, czy też utrzymuje się przez cały czas. Warto także zmierzyć napięcie na klemach akumulatora i zobaczyć, czy mieści się w założonych normach. Dobrze też obejrzeć pasek klinowy – być może jest obluzowany (lub zerwany – w skrajnym przypadku).
Dalszym krokiem przy problemach z alternatorem byłoby wymontowanie go z silnika, rozebranie obudowy i obejrzenie stanu podzespołów we wnętrzu. Od tego zależą kolejne działania. Samodzielna naprawa zepsutego urządzenia może na tym etapie okazać się banalnie prosta bądź też, przeciwnie, czasochłonna i skomplikowana. W profesjonalnym warsztacie koszty regeneracji alternatorów samochodowych zaczynają się od 70-100 złotych. Naprawy – mogą kosztować mniej lub więcej, a wszystko zależy od wymaganych nakładów pracy oraz cen niezbędnych do naprawy części. Górna granica może więc przekroczyć 1000 zł.
Stardax, czyli zamienniki wysokiej jakości
Szukając alternatywy zarówno dla alternatorów sprzedawanych z logiem producenta auta, jak i zazwyczaj tańszej regeneracji, warto wybrać jeszcze inną opcję. Jest nią zakup i montaż dobrego zamiennika. Świetnym stosunkiem ceny do jakości wyróżniają się alternatory Stardax, dostępne wyłącznie w ofercie Inter Cars. Produkowane w Polsce, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych, objęte są 24-miesiączną gwarancją. Jeżeli chcesz poznać szczegóły o warunkach gwarancyjnych czy więcej szczegółów o ofercie nie tylko alternatorów, ale też rozruszników Stardax, sprawdź u źródła.
Podsumowanie
W nowych autach sporadycznie dochodzi do uszkodzeń alternatorów. Jednak biorąc pod uwagę średni wiek samochodu osobowego w Polsce (13 lat), nietrudno zrozumieć wątpliwości związane z prawidłowym funkcjonowaniem alternatora. Awaria nie dość, że kłopotliwa, to może na dobre unieruchomić samochód. Uszkodzony alternator może też generować kolejne koszty.
