Narzędzia dynamometryczne

Klucze dynamometryczne – czym są i do czego służą? 

Klucz dynamometryczny, jak również wkrętak dynamometryczny są narzędziami używanymi do dokręcania śrub i nakrętek. W odróżnieniu od standardowych kluczy klucz dynamometryczny umożliwia dokręcanie śrub z precyzyjnie określoną siłą. 

Zasada działania klucza dynamometrycznego opiera się na prawie Hooke'a. Mówi ono, że pod wpływem działającej siły ciało odkształca się proporcjonalnie do działania tej siły. W odniesieniu do śrub znaczy to tyle, że gdy zostanie ona dokręcona przy użyciu zbyt dużej siły, wtedy dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń samej śruby, nakrętki czy mocowanego elementu.

Korzystając z klucza dynamometrycznego, można ustalić najbardziej pożądany moment siły, z jakim należy dokręcić śrubę. W wielu przypadkach, dla zachowania bezpieczeństwa i dokładności pracy, ustalony jest on odgórnie przez producenta. Informacja ta zazwyczaj znajduje się na nakrętce lub śrubie i wyrażona jest w niutonometrach (Nm). Moment siły zależy od wielu czynników – materiału, wykonania poszczególnych elementów, rodzaju gwintu czy wielkości nakrętek lub śrub.  

Klucze dynamometryczne używane są najczęściej przez mechaników i amatorów motoryzacji, którzy dokonują napraw w obszarze głowicy silnika. Użycie klucza dynamometrycznego zmniejsza ryzyko poluzowania się części, które narażone są na znaczne wibracje. Klucz ten jest także niezbędny przy wymianie świec w samochodzie i dokręcaniu śrub przy wymianie kół. Do czego jeszcze przyda się klucz dynamometryczny? Do roweru, motocykla, czy przydomowego warsztatu, czyli wszędzie tam, gdzie potrzebna jest precyzja. 

Narzędzia dynamometryczne – rodzaje 

Warto pokrótce omówić podział kluczy dynamometrycznych, co z pewnością będzie wskazówką przy zakupie odpowiedniego narzędzia. 

Klucz wskazówkowy

Klucze dynamometryczne wskazówkowe są jednymi z najbardziej klasycznych i najprostszych modeli. Powyżej uchwytu mają specjalną wskazówkę z podziałką wartości momentu. Dzięki wskaźnikowi można sprawdzić, z jaką siłą śruba jest aktualnie dokręcana. Niektóre modele mają także blokadę uniemożliwiającą przekroczenie ustawionej wartości. 

Klucz mechaniczny

Klucz dynamometryczny mechaniczny, zwany także kluczem klinowym, jest jednym z najpopularniejszych kluczy tego typu. W jego wnętrzu znajduje się sprężyna, która po osiągnięciu danej wartości zostaje zablokowana przez zapadkę. W momencie osiągnięcia ustawionego momentu klucz wydaje charakterystyczny dźwięk (kliknięcie). Klucze te umożliwiają dokręcanie połączeń śrubowych w zakresie 20 do 200 Nm.  

Klucz łamany

Klucz dynamometryczny łamany wyposażony jest w zawias. Gdy osiągnięta zostaje dana wartość momentu, przednia część klucza przechyla się o około 20 stopni. Wówczas należy zakończyć pracę. Po jego wyciągnięciu urządzenie wraca do pierwotnej pozycji.  

Klucz elektroniczny

Klucze dynamometryczne elektroniczne zyskują coraz większą popularność ze względu na dużą precyzję i wygodę użytkowania. Ich dokładność waha się od 0,5 do 4 proc. Klucz elektroniczny ma ekran LCD, który umożliwia ustawianie i odczytywanie wartości. 

Pomiary momentu dokonywane są za pomocą tensometru połączonego z drążkiem skrętnym. Gdy ustawiona wartość zostanie przekroczona, następuje sygnał dźwiękowy lub też schowanie zapadki, co uniemożliwia dalszą pracę. Niektóre modele mają dodatkowe funkcjonalności, takie jak zapamiętywanie ostatnich ustawień czy też łączność z komputerem. 

Jaki klucz dynamometryczny wybrać? 

Wiele zależy od przeznaczenia narzędzia. Niezależnie od tego, do jakiego celu potrzebujesz klucza dynamometrycznego, zawsze wybieraj narzędzia od sprawdzonych producentów. 

Słabej jakości klucze dynamometryczne mogą nie być poprawnie skalibrowane, co skutkuje brakiem dokładności i możliwością uszkodzenia pojazdu. Warto zwrócić uwagę na to, czy wybrany model ma certyfikat kalibracji i zgodność z normą ISO 6789. Klucz dynamometryczny należy także regularnie kalibrować. W zależności od częstotliwości użytkowania należy robić to przynajmniej raz do roku lub po 5 tysiącach użyć.  

Klucze dynamometryczne – dlaczego warto? 

Wielofunkcyjność 

W warsztacie ciężko o narzędzie do wszystkiego. Jednak wiele prac serwisowych wymaga precyzyjnego narzędzia, jakim jest klucz dynamometryczny. Do kół w samochodzie czy motocyklu najlepiej sprawdzi się klucz o dużym zakresie momentu od 30 do 200 Nm. Do obsługi elementów silnika czy też do roweru wystarczający będzie model do 30 Nm.  

Precyzja

Zarówno zbyt słabe, jak i zbyt mocne dokręcenie gwintów może być niebezpieczne. Jednak o ile zbyt mocne dokręcenie śrub jest widoczne gołym okiem i świadomość błędu jest natychmiastowa, tak w drugim przypadku nie jest to takie oczywiste. 

Niestety zgubienie śrub podczas jazdy, wyciek oleju, czy inne zdarzenia będące skutkiem zbyt delikatnego przykręcenia śrub, mogą być niezwykle niebezpieczne. Dlatego też należy używać narzędzi zapewniających największą precyzję i bezpieczeństwo pracy. Wybierając klucz dynamometryczny z oferty Inter Cars, masz pewność, że kupujesz najlepszej jakości narzędzia od sprawdzonych dostawców. Sprawdź sam! 

FAQ

Czym są klucze dynamometryczne? 

Klucze dynamometryczne wykorzystuje się często w motoryzacji. Pozwalają na skuteczne dokręcenie części, bez ryzyka uszkodzenia. Swoim wyglądem przypominają grzechotkę. W górnej części znajduje się specjalna sprężyna, która jest odpowiedzialna za regulację dokręcenia śrub z odpowiednim momentem obrotowym. Klucze dynamometryczne stosowane są do precyzyjnego działania podczas skomplikowanych napraw serwisowych silnika czy też odkręcenia opon. Mimo wszystko są proste w obsłudze, wystarczy zapoznać się z instrukcją od producenta. 

Jaka jest zasada działania kluczy dynamometrycznych? 

W kluczu dynamometrycznym znajduje się specjalna sprężyna, która się naprężą i dokręca śruby pod wpływem ściśle określonej siły. Wykorzystywane są do tego prawa fizyki, a konkretniej prawo Hooke'a. Taka budowa i zasada działania pozwala na kontrolę momentu (określonego w niutonometrach), do jakiego dana część może być dokręcana. Po osiągnięciu konkretnej wartości klucz dynamometryczny wydaje specyficzny dźwięk kliknięcia. Zazwyczaj producenci dają możliwość wyboru wartości za pomocą specjalnej podziałki klucza. Chodzi o to, aby nie urwać danego elementu, albo go nie przekręcić.  

Jak wybrać najlepszy klucz dynamometryczny? 

Klucze dynamometryczne mają zróżnicowany zakres ustawienia momentu. Właśnie na to należy zwrócić uwagę, kiedy wybierasz przyrząd dopasowany do swoich potrzeb. Trzeba mieć na uwadze, jakie wartości obsługuje, np. 30 Nm sprawdzi się do silnika, a 40-200 Nm do kół samochodowych. Nieco inne klucze dynamometryczne będą potrzebne do precyzyjnych śrubek czy obsługi rowerów. Warto zwrócić też uwagę na konstrukcję: powinna być solidna i jednocześnie komfortowa podczas chwytu. Klucze dzielą się też na mechaniczne, najbardziej popularne, a także wychylne. Ciekawym modelem jest też wskazówkowy, który daje możliwość kontroli przyrostu momentu.