Jak czytać etykiety na oponach?

Obowiązek etykietowania opon został wprowadzony na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej 1 listopada 2012 roku. Od tego momentu na oponach do samochodów osobowych pojawiły się kolorowe naklejki przypominające te, które już od pewnego czasu możemy znaleźć na urządzeniach AGD. Jak prawidłowo interpretować informacje na nich zawarte?

Etykiety na oponach mają ułatwić konsumentom podjęcie decyzji zakupowych informując o podstawowych parametrach opony. Na etykiecie znajdziemy trzy pola które opisujące cechy opony:

• efektywności paliwowej,
• przyczepności na mokrej nawierzchni,
• poziomie generowanego hałasu.

W praktyce te informacje nie są aż tak miarodajne jak mogłoby się wydawać w teorii. Należy również pamiętać, że są dopasowane do konkretnych rozmiarów, indeksów i homologacji więc oceny (klasy) dla jednego modelu opony samochodowe mogą się różnic. Warto wiedzieć, jak interpretować wartości na poszczególnych polach, ponieważ ich analiza ułatwi pozyskanie informacji o ogólnej charakterystyce opony.

Przeczytaj, dlaczego informacja na etykiecie opony nie jest kompletna

Efektywność paliwowa opony

Podstawowym powodem wprowadzenia etykiet na oponach była możliwość ich klasyfikacji ze względu na opory toczenia (efektywność paliwową). Według unijnych ekspertów to właśnie opory generowane w trakcie pracy opony mają znaczący wpływ na poziom zużycia paliwa przez samochód, a tym samym emisję CO₂ do atmosfery.

Tocząca się opona generuje opory toczenia, na pokonanie których potrzebna jest energia ze spalania paliwa. Te opory są bezpośrednio powiązane ze współczynnikiem efektywności paliwowej. Im większe opony toczenia generuje opona, tym mniejsza będzie jej efektywność paliwowa. Z tego względu opony ekologiczne – obniżające zużycie paliwa – często określamy mianem opon o zmniejszonych oporach toczenia.

Współczynnik oporów toczenia mierzony jest w kilogramach na tonę. Opony o klasie efektywności paliwowej A cechują się współczynnikiem oporów toczenia mniejszym od 6,5 kg/t, zaś te najmniej efektywne paliwowo (klasa G) posiadają współczynnik na poziomie 12 kg/t.

Konkretną wartość współczynnika oporów toczenia można wyobrazić sobie jako opór, jaki napotyka samochód przy podjeździe pod wzniesienie. W przypadku współczynnika 10 (a więc klasy efektywności E) opona będzie generować opory toczenia jak przy podjeździe pod wzniesienie o nachyleniu 1 proc. Warto zwrócić uwagę, że klasa efektywności paliwowej D nie występuje. Ta „pusta” klasa ma zapewnić bardziej wyraźny podział między oponami o wyższej efektywności paliwowej (bardziej ekologicznymi), a tymi o niższej.

Bardziej miarodajną interpretacją klas efektywności paliwowej opony jest ta mówiąca o różnicach w zużyciu paliwa między pojazdem poruszającym się na komplecie opon klasy A i G. Różnica między klasami A i G oznacza zużycie paliwa niższe nawet o 7,5 proc. Teraz wystarczy założyć średnie spalanie na poziomie np. 8 l/100 km i możemy wyliczyć, że tylko dzięki oponom, na każde przejechane 1000 km zaoszczędzimy 6 l paliwa. W praktyce więc możemy przyjąć, że każda klasa energetyczna oznacza przybliżone różnice w zużyciu paliwa na poziomie niecałej 0,1 litra na 100 km. Wynika z tego, że realne oszczędność z jazdy na oponach o niskich oporach toczenia (klasa A, B, C) pojawią się dopiero przy bardzo dużych przebiegach, które w dodatku łatwo zniwelować bardziej dynamicznym stylem jazdy czy chociażby przez zbyt niskie ciśnienie powietrza w oponach. Chociaż z tym ostatnim aspektem Unia Europejska również niedawno się rozprawiła wprowadzając obowiązek montowania czujników ciśnienia we wszystkich samochodach.

Przyczepność na mokrej nawierzchni

Ten parametr nie ma bezpośredniego związku z ekologicznymi aspektami opony. Jest natomiast niezwykle istotny dla kwestii bezpieczeństwa jakie zapewnia. Zachowanie opony na mokrej nawierzchni to jej najważniejszy aspekt dla bezpieczeństwa jazdy. Nie bez znaczenia ADAC w swoich testach właśnie temu kryterium przypisuje największą wagę.

Dowiedz się, jak testuje i ocenia ADAC

W tym wypadku klasy przyczepności na mokrym określane są na podstawie długości drogi hamowania jaką zapewnia opona. Aby lepiej zrozumieć tę część etykiety musimy przybliżyć proces przypisywania klasy przyczepności dla poszczególnych opon.

Oceny wszystkich opon ustala się w stosunku do tzw. „opon referencyjnych”. Badanie podzielone jest na dwa etapy. W pierwszym mierzy się skuteczność hamowania na mokrej nawierzchni z prędkości 80 km/h do 20 km/h. W drugim etapie mierzona jest siła tarcia między nawierzchnią drogi a oponą przy prędkości 65 km/h. W wyniku tych dwóch pomiarów ustalany jest wskaźnik przyczepności opony na mokrej nawierzchni, który następnie bezpośrednio odnosi się do wyników opony referencyjnej. Przykładowo współczynnik 140 dla klasy efektywności B informuje nas o tym, że opona hamuje o 40 proc. bardziej skutecznie od opony referencyjnej.

Podobnie jak w przypadku klas efektywności paliwowej, również klasy przyczepności na mokrej nawierzchni możemy przełożyć na konkretne wartości. Zależą one oczywiście od wielu pobocznych czynników jak masa pojazdu, warunki drogowe czy zużycie bieżnika, jednak przyjmuje się, że w przypadku hamowania do zatrzymania różnica pomiędzy oponami klasy F a A może wynieść nawet 30 proc. Dla typowego, kompaktowego samochodu osobowego jadącego z prędkością 80 km/h, oznacza to krótszą drogę hamowania nawet o 18 m, a więc w przybliżeniu 4 długości samochodu.

Również w tym kryterium stosuje się „puste” klasy. Pusta klasa D ma za zadanie bardziej wyraźne rozdzielenie opon bezpiecznych (A, B, C) od tych mniej bezpiecznych (E, F). Opony klasy G byłby natomiast zbyt niebezpieczne dla użytkowników.

Poziom generowanego hałasu

Hałas wytwarzany przez poruszający się samochód to również pewien rodzaj zanieczyszczenia. Duży udział w generowaniu tego hałasu mają opony. Obecność tego parametru opony na etykiecie wiąże się planami Unii Europejskiej wprowadzenia do 2016 roku limitów głośności. Szum generowany przez toczącą się oponę ma jednak również duże znaczenie dla komfortu podróży.

Poziom głośności opony podobnie jak w przypadku dwóch poprzednich parametrów ujęto w klasy. Dla głośności nie są one jednak oznaczone literami, a symbolem fal dźwiękowych rozchodzących się od ikony głośnika. 1 czarna fala oznacza oponę cichą (co najmniej 3 dB poniżej przyszłego europejskiego limitu), 2 czarne fale mówią nam, że mamy do czynienia z oponą o średnim poziomie głośności (przedział między przyszłym europejskim limitem a 3 dB poniżej niego), natomiast 3 czarne fale oznaczają oponę głośną, które generuje hałas powyżej przyszłego europejskiego limitu.

3 decybele to pozornie niewiele, ale musimy pamiętać, że poziom głośności w tej jednostce jest obliczany na skali logarytmicznej. W rzeczywistości więc wzrost o 3 dB oznacza dwukrotnie większy hałas zewnętrzny generowany przez oponę. Wynika z tego, że opona o klasie głośności symbolizowanej przez trzy fale będzie czterokrotnie głośniejsza niż ta z tylko jedną czarną falą.

Czytając etykiety opon musimy być świadomi niedoskonałości tego systemu oznaczenia w wartościowaniu cech opony. Nie uwzględniają one wielu istotnych parametrów, oraz różnić między oponami letnimi a zimowymi. W związku z tym nie mogą być taktowane jako ostateczne kryterium wyboru opony. Szerzej na ten temat piszemy tutaj.