Bardzo często kierowcy mają problem z określeniem rodzaju pojazdu. Czy jest to samochód terenowy, a może „uterenowiony” SUV lub crossover? Jak je odróżnić? Auto terenowe ma kilka charakterystycznych elementów. Jest to m.in. pełna blokada międzyosiowa, podłużnicowa rama nośna oraz napęd 4 × 4 czy właśnie reduktor.
Z tego artykułu dowiesz się między innymi:
- Skrzynia rozdzielcza – co to takiego?
- Co to jest reduktor?
- Uszkodzony reduktor – Jakie są objawy?
- Jak wybrać odpowiedni reduktor do swojego samochodu?
- Reduktor w samochodzie – podsumowanie
Skrzynia rozdzielcza – co to takiego?
Zanim przejdziemy do informacji na temat skrzyni rozdzielczej, warto przypomnieć sobie, jak działa typowy napęd na 4 koła w samochodzie terenowym. Dzięki temu będziesz w stanie zrozumieć dokładnie, po co jest skrzynia rozdzielcza, gdzie jest umiejscowiona oraz dlaczego jest tak ważna. Napęd na 4 koła składa się z kilku elementów. Są to oczywiście silnik, sprzęgło, skrzynia biegów oraz właśnie skrzynia rozdzielcza. Właśnie ten ostatni element jest ostatnim elementem układu napędowy pojazdach z napędem na wszystkie osie.
Napęd w aucie jest przekazywany od jednostki napędowej, poprzez sprzęgło oraz skrzynię biegów, właśnie do skrzyni rozdzielczej, która decyduje, w jakim stopniu oraz które osie będą napędzane. Innymi słowy, skrzynia rozdzielcza, jak sama nazwa wskazuje, ma za zadanie rozdzielać napęd między obiema osiami.
W większości samochodów wejście skrzyni rozdzielczej oraz skrzyni biegów są ze sobą bezpośrednio połączone, a także zintegrowane w jednej zwartej obudowie. Nie jest to jednak regułą. W niektórych modelach pojazdów te dwa elementy są rozdzielone, a pomiędzy nimi znajduje się krótki wał napędowy.
Rodzaje układów skrzyń rozdzielczych
Żeby zrozumieć, jaki jest podział układów skrzyń rozdzielczych, trzeba przypomnieć, że skrzynia rozdzielcza przenosi napęd na drugą oś. W praktyce jest to zawsze przednia oś. Równie ważnym zadaniem skrzyni rozdzielczej jest pośrednictwo w przenoszeniu momentu obrotowego na tylną oś. W jej wnętrzu znajduje się przekładnia (łańcuchowa lub zębata). Zadaniem przekładni z kolei jest wprowadzenie z wnętrza skrzyni drugiego wału napędowego w kierunku przedniej osi. Warto przy tym wiedzieć, że wspomniany wał nie pracuje w jednej linii z wałem napędowym tylnej osi. W przypadku, jeśli skrzynia rozdzielcza nie zawiera żadnych innych mechanizmów, to wówczas jest układem z dołączanym napędem, który może być ręczny lub automatyczny.
Kolejny rodzaj to układ ze stałym napędem na cztery koła. We wnętrzu skrzyni rozdzielczej znajduje się mechanizm różnicowy. Jego podstawowym zadaniem jest, jak sama nazwa wskazuje, różnicowanie prędkości obrotowej tylnego i przedniego wału napędowego. Jeśli w skrzyni rozdzielczej znajduje się dodatkowe przełożenie, wówczas możemy mówić o reduktorze.
Co to jest reduktor?
Gdy wiesz, czym jest skrzynia rozdzielcza, po części wiesz już, czym jest reduktor. Warto jednak zagłębić się nieco w szczegóły tego elementu. Reduktor i skrzynia rozdzielcza to terminy ściśle ze sobą powiązane. Najbardziej właściwe określenie reduktora to po prostu mechanizm, który wchodzi w skład skrzyni rozdzielczo-redukcyjnej.
Zapięcie reduktora wiąże się ze zmniejszeniem prędkości poruszania się kół, jednak są one w stanie przemieszczać pojazd z dużą siłą. Dlatego w terminologii motoryzacyjnej poszczególne biegi na zapiętym reduktorze określa się mianem „biegów pełzających”.
Reduktor skrzyni biegów to element, który oddziela samochody terenowe od tych, które tylko udają, że nadają się do off-roadu. Obecność tego mechanizmu w skrzyni rozdzielczej jest naprawdę ważna. Jeśli w Twoim samochodzie znajduje się reduktor, nie musisz się obawiać wyjazdu na trudny teren. Jednak jeśli w Twojej skrzyni rozdzielczej brakuje tego elementu, wówczas lepiej nie odjeżdżaj daleko od asfaltu, ponieważ po krótkiej zabawie w off-road może się okazać, że trzeba wezwać pomoc – tłumaczy ekspert Inter Cars.
Reduktor w samochodzie – budowa skrzyni rozdzielczo-redukcyjnej
Skoro już wiesz, co to reduktor, kolejną kwestią, którą warto poruszyć, jest budowa tego elementu. Każdy producent opracowuje własną koncepcję oraz konstrukcję. Wraz z rozwojem technologii wytwórcy starają się również zmieniać i ulepszać swoje skrzynie rozdzielczo-redukcyjne. Ta część pojazdu ma służyć w trudnym, wymagającym terenie, a nie podczas niedzielnego wypadu z rodziną, dlatego musi odznaczać się niezawodnością w każdych warunkach.
Skrzynie redukcyjne mogą występować pod różnymi postaciami, jednak w zdecydowanej większości przypadków składa się ona z kilku podstawowych elementów. Są to: obudowa, przekładnia, planetarny mechanizm różnicowy oraz reduktor. Ten ostatni ma właśnie za zadanie redukować prędkość na każdym z kół w samochodzie, jednocześnie zwiększając moment obrotowy.
Reduktor – rodzaje i działanie
Reduktor w samochodzie to bardziej praktyczne rozwiązanie niż dodawanie kolejnego biegu do skrzyni. Dzięki niemu wszystkie przełożenia w pojeździe mnoży się razy dwa. Oznacza to, że w samochodzie 5-biegowym, faktycznie tych biegów jest aż 10. Na rynku możesz również znaleźć reduktor z wysokim przełożeniem np. 1,5:1 lub niskim np. 4:1. W niektórych pojazdach użytkowych, ale także w quadach stosuje się także mechanizmy trzybiegowe. Oznacza to w dużym skrócie, że przełożenia mogą być redukowane dwustopniowo.
Reduktor w aucie można podzielić na dwa zestawy. Pierwszy z nich to tzw. szybki (high). Pracuje on podczas jazdy na łagodnym podłożu, czyli asfalcie, ale również drodze szutrowej. Z kolei drugi, niski (low) jest przeznaczony do jazdy w grząskim i wymagającym terenie.
Jak działa reduktor w praktyce? Jeśli samochód porusza się z prędkością 100 km/h, to włączenie reduktora sprawi, że prędkość na każdym kole spadnie do 25 km/h. Jednak równocześnie czterokrotnie zwiększy się moment obrotowy. W związku z tym wzrośnie także siła przekazywana w miejscu styku koła z nawierzchnią.
Kiedy zapiąć reduktor?
Funkcjonują dwa podejścia do używania reduktora w samochodzie. Pierwsze z nich mówi, że mechanizm powinno się uruchamiać zawsze w podczas wjazdu na teren. Drugie podejście sugeruje, aby ograniczyć zapinanie reduktora wyłącznie do pokonywania trudniejszych odcinków. Wielu profesjonalnych kierowców uważa, że najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z niego podczas jazdy z niskimi prędkościami do 50 km/h. Dzięki temu masz więcej biegów do wykorzystania.
W momencie, w którym chcesz załączyć reduktor, pamiętaj, aby się zatrzymać. Tylko nieliczne modele pojazdów terenowych wyposażone są w synchronizatory. Ich obecność w samochodzie umożliwia włączenie niskiego przełożenia w trakcie powolnej jazdy.
Uszkodzony reduktor – objawy
Gdy samochód ma stały lub włączany automatycznie napęd na cztery koła, nie można sobie pozwolić na jazdę z uszkodzonym reduktorem, ponieważ może być to opłakane w skutkach dla Twojego portfela. W najgorszym przypadku może dojść nawet do uszkodzenia sprzęgła w samochodzie. Jeśli zauważysz, że coś jest nie tak, musisz niezwłocznie sprawdzić i zidentyfikować wszelkie nieprawidłowości oraz poddać reduktor naprawie.
Musisz jednak wiedzieć, że wizyta u specjalisty może być przesunięta w czasie, jeśli Twój samochód jest wyposażony w reduktor zapinany ręcznie. Wystarczy, że do czasu naprawy nie będziesz go włączał, a więc korzystał tylko z napędu na tylną oś. Zapomnij jednak wtedy o jeździe off-roadowej. Bez sprawnego reduktora trudny podjazd, piasek czy błoto mogą stanowić barierę nie do przejechania. Jak rozpoznać uszkodzony reduktor skrzyni? Objawy świadczące o nieprawidłowej pracy mechanizmu mogą być różne i zależą one przede wszystkim od konstrukcji danego reduktora. Należy jednak wyróżnić dwa podstawowe objawy, które towarzyszą uszkodzeniu tej części układu. Pierwszy z nich to szarpanie, które będzie szczególnie odczuwalne podczas załączania lub rozłączania reduktora. Oprócz tego możesz zauważyć, że Twój samochód pracuje głośniej lub „wyje” w trakcie jazdy. Ten hałas będzie towarzyszył poruszaniu się w terenie niezależnie od tego, czy reduktor będzie zapięty, czy nie.
Jak wybrać odpowiedni reduktor do swojego samochodu?
Kiedy zajdzie konieczność wymiany reduktora, musisz wybrać odpowiednią część do swojego pojazdu. Jak już wspomnieliśmy, na rynku obecnie możesz spotkać wiele skrzyni rozdzielczych o różnej konstrukcji. Z kolei wymieniając reduktor, możesz postawić na nowy i oryginalny. Dostępne są również części pochodzące z demontażu. Zanim jednak zdecydujesz się na którąś opcję, upewnij się, że na pewno konieczna jest wymiana całego elementu. Być może usterka jest spowodowana awarią jednej, mniejszej części np. układu planetarnego czy zębatki.
Reduktor skrzyni biegów nie jest tani. Zazwyczaj skrzynia rozdzielczo-redukcyjna kosztuje od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Wszystko zależy od modelu, rocznika pojazdu, ale również tego, czy decydujesz się na nową część, czy używana. Sam reduktor, który znajduje się w skrzyni, kosztuje niecałe 1000 złotych. Jeśli kupujesz nowy reduktor, nie musisz się obawiać, ponieważ otrzymasz od producenta gwarancję. Inaczej sytuacja wygląda na rynku wtórnym.
Cała skrzynia rozdzielcza, jak i reduktor w samochodzie terenowym spełnia bardzo ważną funkcję, dlatego powinieneś zadbać o jakość poszczególnych elementów. Najlepsze części do swojego samochodu znajdziesz w ofercie Inter Cars. W naszym asortymencie dostępne są m.in. oleje do skrzyni rozdzielczej, uszczelniacze wału rozdzielacza napędu do Twojego pojazdu.
Wszystkie oferowane części pochodzą od renomowanych producentów, którzy wiedzą, że podstawa dobrego samochodu to najwyższej jakości elementy. Sprawdź nasze produkty i przekonaj się sam, że zakup i wymiana części samochodowych, wcale nie muszą być drogie!
Reduktor w samochodzie – podsumowanie
Skrzynia rozdzielcza oraz reduktor to dwa elementy, które pozytywnie wpływają na komfort jazdy w samochodach z napędem na cztery koła. Dzięki nim poruszanie się po stromych wzniesieniach, na piasku czy w błocie nie będzie stanowić dla Ciebie problemu. Wiesz już, jak ważne jest, by zarówno skrzynia, jak i sam reduktor były sprawne.
