Koła wraz z układem zawieszenia są elementami samochodu, które odpowiadają za jego trakcję i sterowność. Dlatego do właściwego działania tego zestawu jest niezbędna prawidłowa geometria zawieszenia. Nieprawidłowości będą skutkować nie tylko znaczącym pogorszeniem właściwości jezdnych, lecz także nierównomiernym i przyspieszonym zużyciem opon.
Geometria zawieszenia to zestaw parametrów jego poszczególnych elementów, które określają ułożenie koła względem płaszczyzny jezdni i zapewniają odpowiednie przyleganie opony samochodowej do nawierzchni. Tak, aby w trakcie rozmaitych manewrów – jazda na wprost, pokonywanie zakrętów – zapewnić optymalną płaszczyznę styku opony z asfaltem. Podstawowymi parametrami ustawienia kół w aucie są zbieżność kół, kąt ich pochylenia, kąt pochylenia osi sworznia zwrotnicy oraz kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy. Sworzeń zwrotnicy, zwany też sworzniem wahacza, to obrotowe połączenie koła z wahaczem.
| Elementy wchodzące w skład geometrii zawieszenia | |
| Kąt pochylenia kół | Kąt między pionem a płaszczyzną koła. |
| Zbieżność kół | Wartość określająca położenie kół przednich lub tylnych względem siebie. |
| Kąt pochylenia sworznia zwrotnicy | Kąt tworzony przez sworzeń zwrotnicy z prostą pionową, która jest prostopadła do powierzchni podłoża, mierzony wzdłuż osi poprzecznej pojazdu. |
| Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy | Kąt pomiędzy sworzniem zwrotnicy, a prostą pionową koła. |
Od ustawień elementów zawieszenia zależą siły działające pomiędzy oponami i podłożem, czyli ułożenie kół względem nawierzchni. Prawidłowe ustawienia ograniczają zużycie i uszkodzenia opon, a także zwiększają komfort podróżowania oraz precyzję prowadzenia. Dla zapewnienia najlepszych właściwości jezdnych geometria samochodów osobowych stanowi kompromis między przyczepnością w trakcie jazdy po prostej i na zakrętach. Dlatego też geometria ustawiana jest w taki sposób, aby płaszczyzny obrotu kół były równoległe do osi pojazdu, a siły znoszenia podczas jazdy po łuku nie powodowały utraty optymalnej powierzchni styku z nawierzchnią.
Objawy nieprawidłowej geometrii zawieszenia
Prawidłowe ustawienie zawieszenia jest czynnikiem umożliwiającym zachowanie właściwego toru jazdy i kontroli nad samochodem. Stąd też wszelkie nieprawidłowości mogą zapoczątkować wiele problemów mechanicznych. Najczęstszym objawem niewłaściwej geometrii jest ściąganie samochodu na boki, a także dźwięki piszczenia w sytuacji, gdy podczas niewielkiej prędkości pokonujemy zakręt. W niektórych przypadkach kierownica nie wraca do neutralnej pozycji po wyjściu z zakrętu lub też, mimo ruchów kierownicy, auto wciąż jedzie prosto.
O ile powyższe objawy kierowca zauważy w czasie jazdy, to niewielkie zmiany w układzie zawieszenia mogą pozostać niezauważone i dopiero z czasem dać o sobie znać. Nieprawidłowa geometria jest jednym z podstawowych czynników mających wpływ na zużywanie się i uszkodzenie ogumienia. Warto więc zwrócić uwagę, czy w aucie nie następuje ścieranie bieżnika opon. Jeśli dopuścimy do długotrwałej jazdy z niewłaściwą geometrią zawieszenia, to narażamy się na przedwczesne zużycie opony oraz niektórych elementów układu kierowniczego. Ponadto samochód będzie stawiał większe opory toczenia, co dodatkowo obciąży silnik i zwiększy spalanie.
Przyczyny utraty geometrii zawieszenia
Niezależnie od osi wyróżniamy dwie główne przyczyny rozkalibrowania ustawień geometrii zawieszenia. Pierwsza powstaje na skutek uszkodzenia, np. uderzenia koła w przeszkodę lub wpadnięcia z dużą prędkością w wyrwę w jezdni. Jeśli więc po zdarzeniu tego typu występują objawy charakterystyczne dla utraty geometrii zawieszenia, to warto skontrolować jej stan w warsztacie. Druga przyczyna to eksploatacyjne zużycie części układu kierowniczego lub zawieszenia. W tym wypadku zaleca się kontrolę geometrii zawieszenia po naprawie lub wymianie takich elementów, jak np.: drążek kierownicy, wahacze, belka skrętna, łożyska kół, przeguby. Prewencyjnie kontrola geometrii i ewentualne ustawienie powinny być przeprowadzane przynajmniej raz do roku. Dobrym momentem do takich działań jest sezonowa wymiana opon. Regulacja geometrii kół polega na sprawdzeniu kątów ustawienia kół i porównaniu ich ze specyfikacją techniczną podaną przez producenta pojazdu.
Sprawdź, jak łatwo możesz umówić się na kontrolę geometrii zawieszenia
- jeśli podczas jazdy na wprost samochód nie odwzorowuje ruchów kierownicy lub samoistnie skręca na bok, to może to oznaczać problem z geometrią zawieszenia,
- najczęstszą przyczyną utraty geometrii zawieszenia jest najechanie z dużą prędkością na przeszkodę lub zużycie i naprawa elementów układu kierowniczego oraz zawieszenia,
- zaleca się robienie kontroli geometrii podczas sezonowej wymiany opon.
