Problem z rozruchem to jeden z przykładów, kiedy przypominamy sobie o akumulatorze samochodowym. Współczesne samochody są niemal przeładowane odbiornikami energii elektrycznej. Pewnego rodzaju uproszczeniem jest stwierdzenie, że sprawna bateria odpowiada zarówno za działanie oświetlenia czy klaksonu, jak i wszelkiej elektroniki. Ale dzięki temu skrótowi myślowemu łatwiej zrozumieć rolę akumulatora. Jednym ze sposobów na zwiększenie żywotności jest niedopuszczanie do całkowitego rozładowania. To kolejny ważny powód, poza możliwością doładowania akumulatora w sezonie zimowym, aby zainwestować w prostownik.
Jeżeli z jakiejś przyczyny akumulator wymaga doładowywania, wtedy warto zastanowić się nad zakupem nowego prostownika. Oczywiście wcześniej trzeba zweryfikować stan samej baterii – można to zrobić, przygotowując się do sezonu jesienno-zimowego. Wybór właściwego prostownika, tak jak i akumulatora, nie jest oczywistą kwestią. Na jakie parametry trzeba zwrócić uwagę, by móc cieszyć się sprawną baterią i mieć pewność, że akumulator nie zawiedzie? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie, rozwiewając wątpliwości i rozprawiając się z niektórymi mitami. Przyjemnej lektury!
W naszym poradniku znajdziesz informacje o:
– tym, na co zwrócić uwagę przy zakupie;
– konsekwencjach przeładowania akumulatora.
Podział prostowników
Prostowniki do akumulatorów samochodowych możemy podzielić na trzy główne kategorie. Podział wynika z ich budowy. Rozróżniamy prostowniki standardowe, mikroprocesorowe i tradycyjne. Decyzja o zakupie konkretnego rodzaju (i modelu) powinna zależeć od takich czynników, jak: pojemność akumulatora, napięcia znamionowego, prąd rozruchowy, rodzaj elektrolitu (żelowy lub kwasowo-ołowiowy). Na rynku są też prostowniki uniwersalne, umożliwiające ładowania różnych typów akumulatorów. Zazwyczaj są one dużo droższe.
Najprostsze i najtańsze są prostowniki standardowe, których budowa oparta jest na transformatorze bez żadnych dodatkowych elektronicznych rozwiązań. Jest to rozwiązanie zalecane do samochodów osobowych, które mają zabezpieczenia chroniące przed przeciążeniem i zwarciem.
Prostowniki mikroprocesorowe są urządzeniami bardziej zaawansowanymi, w za ładowanie odpowiada procesor. Zwiększa to bezpieczeństwo nie tylko dla samego prostownika, ale również dla akumulatora. Używanie takiego prostownika daje możliwość ładowania akumulatora bez potrzeby odłączania go od instalacji elektrycznej samochodu. Atutem jest automatyczna regulacja napięcia prądu ładowania. Prostowniki mikroprocesorowe mają również zabezpieczenia chroniące przed zwarciem lub błędnym podpięciem do akumulatora. Co ważne, pozwalają na ładownie nie tylko tradycyjnych akumulatorów kwasowo-ołowiowych, ale także akumulatorów wykonanych w technologii żelowej (AGM). Trzeba nadmienić, że baterie AGM mają zastosowanie nie tylko w samochodach. Spotkasz je: w łodziach motorowych, na jachtach, w kamperach i przyczepach kempingowych, w wózkach golfowych czy w maszynach sprzątających.
Tradycyjne prostowniki przystosowane są do ładowania dużych akumulatorów, które mają zastosowanie np. w wózkach widłowych, samochodach elektrycznych, samochodach ciężarowych czy maszynach rolniczych. W tej kategorii na uwagę zasługuje prostownik Telwin Leader 400, odpowiedni do pracy z akumulatorami z funkcją rozruchu.
Parametry prostowników
Przy zakupie prostownika warto również zwrócić uwagę na takie parametry, jak: napięcie wyjściowe i zasilające oraz prąd ładowania szczytowy i skuteczny. Napięcie wyjściowe jest podawane w woltach i musi być równe napięciu akumulatora. Standardowy akumulator 12 V potrzebuje 12-woltowego prostownika. Napięcie zasilające wynosi standardowo 230 V, prostowniki o innych parametrach wymagają zastosowania dodatkowego transformatora.
Prąd ładowania szczytowy i skuteczny jest podawany w amperach, przy czym prąd ładowania szczytowy jest zazwyczaj wyższy od skutecznego. Dobierając prostownik, należy zwrócić uwagę na skuteczny prąd ładowania, który powinien wynosić jedną dziesiątą pojemności akumulatora. Tak więc dla akumulatora 50 Ah prąd ładowania powinien wynosić 5 A.
Na rynku dostępne są ładowarki, które automatycznie dobierają odpowiedni prąd ładowania. Prostowniki mogą być również wyposażone w funkcję rozruch (przydatnej przy awaryjnym uruchamianiu samochodu przy rozładowanej baterii), funkcję Boost (umożliwiającą szybkiego ładowania w krótkim czasie) czy ładowanie pulsacyjne (pozwalające na odsiarczenie akumulatora).
Równie szkodliwe, co niedoładowanie akumulatora, jest jego przeładowanie. Nie należy przesadzać z czasem ładowania. Zbyt intensywne ładowanie wywołuje wzrost temperatury elektrolitu ponad dopuszczalną wartość, która wynosi około 45-50 st. C, co może doprowadzić do uszkodzenia baterii. Nie należy także ładować akumulatora, jeżeli temperatura elektrolitu jest mniejsza niż 5 st. C, gdyż w takim przypadku napięcie ładowania szybko wzrasta i ładowanie nie jest efektywne. W konsekwencji może to doprowadzić do uszkodzenia wewnętrznych elementów akumulatora.
Podsumowanie
Niepopuszczenie do rozładowania to jeden z głównych sposobów na przedłużenie żywotności akumulatora samochodowego. Poza prostownikiem duże znaczenie mają przewody rozruchowe – o odpowiednim splocie i grubości, odporne na zginanie. Przymierzając się do zakupu prostownika, dobrze jest rozważyć bardziej zaawansowane urządzenia, wyposażone w: amperomierz, woltomierz, wentylator, ekran LCD, stabilizator prądu i napięcia, funkcję odsiarczania czy ogranicznik prądu rozruchowego.
FAQ
Czy w aucie elektrycznym jest standardowy akumulator rozruchowy?
Bateria litowo-jonowa przede wszystkim odpowiada za napęd. Stąd obecność akumulatora rozruchowego 12 V. O ile w klasycznym aucie spalinowym akumulator rozruchowy ładowany jest z wykorzystaniem alternatora, to w pojazdach elektrycznych stosuje się przetwornicę prądu dostarczanego z baterii litowo-jonowej.
Jak przedłużyć żywotność akumulatora?
Nie należy pozostawiać rozładowanego akumulatora – po rozładowaniu poniżej 8 V może być już niezdolny do ponownego naładowania. W takiej sytuacji może nie pomóc nawet odsiarczenie. Pozostawienie całkowicie rozładowanego akumulatora na dłuższy czas to ryzyko nieodwracalnego uszkodzenia.
Czy można ładować akumulator z zamarzniętym elektrolitem?
Nie jest to wskazane – w niskich temperaturach ładowanie jest mało efektywne, natomiast zamrożony akumulator należy najpierw rozmrozić, gdyż taki elektrolit nie przewodzi prądu. Nie wolno go rozmrażać poprzez ładowanie.
Gdzie ładować akumulator?
Akumulator należy ładować w odpowiednio wentylowanych pomieszczeniach. Warto również upewnić się, czy przewody łączące prostownik z akumulatorem nie są przerwane, przetarte lub zbyt luźne.
