Darowizna samochodu w rodzinie – o czym trzeba pamiętać?

Sprzedaż nie jest jedyną metodą, aby ustanowić właścicielem auta inną osobę. Istnieje również możliwość przekazania pojazdu w formie darowizny, co niesie za sobą pewne korzyści w ujęciu podatkowym. Muszą być ku temu spełnione określone warunki, aby cała procedura odbyła się zgodnie z prawem. Na czym polega darowizna samochodu w rodzinie i na jakie formalności musisz się przygotować? Zobacz, co musisz wiedzieć, zanim zdecydujesz się przekazać auto bliskiej osobie i w jaki sposób możesz uniknąć zapłacenia podatku w urzędzie skarbowym!

Polskie przepisy prawa szczegółowo regulują zasady, jakie muszą być spełnione, aby przepisanie samochodu na członka rodziny było skuteczne. Najważniejsze informacje na ten temat znajdziesz w Kodeksie Cywilnym, gdzie jednym z istotnych zapisów jest art. 890. Informuje on o tym, że umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, co wiąże się z koniecznością pokrycia dodatkowych kosztów. Można jednak tego uniknąć, pod warunkiem że doszło do faktycznego przekazania przedmiotu wskazanego w standardowej umowie. Darowizna pojazdu w rodzinie może więc odbyć się bez udziału notariusza, ale z zachowaniem innych warunków wskazanych w Kodeksie Cywilnym.

Z tego artykułu dowiesz się:

• na czym polega przepisanie samochodu na członka rodziny;
• z jakich elementów powinna się składać prawidłowo skonstruowana umowa darowizny pojazdu;
• ile wynosi podatek od darowizny samochodu oraz kto i kiedy musi go uregulować;
• jak krok po kroku przebiega zgłoszenie darowizny samochodu w wydziale komunikacji.

Darowizna pojazdu w rodzinie – co to jest?

Zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego, darowizna to umowa zawierana pomiędzy darczyńcą a obdarowanym, która polega na nieodpłatnym przekazaniu rzeczy. Taka forma ustanowienia nowego właściciela wskazanego przedmiotu jest częstą praktyką, zwłaszcza w gronie rodziny. Dzięki temu można uniknąć dodatkowych kosztów związanych z opłatami skarbowymi, ale to nie jedyne korzyści. 

Darowizna samochodu od rodziców może się też okazać doskonałym rozwiązaniem, żeby obniżyć cenę ubezpieczenia. W tym przypadku chodzi jednak o ustanowienie współwłaścicielem osobę, która ma już wypracowane zniżki za bezszkodową jazdę. Darowizna auta od rodziców może bowiem obejmować tylko przeniesienie udziału w prawie do własności, a nie przekazanie we własność całego auta.

Jak wiadomo, początkujący kierowcy muszą się liczyć z koniecznością opłacenia wysokich składek OC ze względu na brak doświadczenia za kółkiem. Na cenę polisy ma też wpływ historia dotychczasowej jazdy, a także parametry i wartość pojazdu. Żeby uniknąć wysokich składek, na pierwszy samochód warto wybrać ekonomiczne auto miejskie do 15 tys. złotych, a oprócz tego ustanowić współwłaścicielem doświadczonego kierowcę z pełnymi zniżkami za bezszkodową jazdę. 

Najprostszym, a zarazem najtańszym sposobem jest w tym wypadku darowizna auta od rodziców lub najbliższego członka rodziny. Obdarowanym i darczyńcą mogą również zostać osoby ze sobą niespokrewnione, wówczas trzeba się jednak liczyć z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej. 

Darowizna samochodu w rodzinie – co powinna zawierać umowa?

Jak już wspominaliśmy, w uzasadnionych przypadkach umowa darowizny wymaga sporządzenia aktu notarialnego. Na taki krok warto się zdecydować w przypadku przekazania rzeczy o wysokiej wartości osobie, z którą nie łączą Cię żadne formalne stosunki, czy więzy krwi. Jeśli interesuje Cię darowizna auta od rodziców, to taki dokument nie będzie wymagany.

Akt notarialny ma na celu zabezpieczenie interesów obu stron i pozwoli Ci w przyszłości uniknąć ewentualnych problemów. Darowizna samochodu w rodzinie może się odbyć na podstawie zwykłej umowy. Dokument powinien być sporządzony z zachowaniem pisemnej formy i zawierać następujące elementy:

• datę i miejsce zawarcia umowy;
• oznaczenie stron;
• dane obdarowanego i darczyńcy, tj. imię, nazwisko, PESEL, miejsce zamieszkania, numer dowodu tożsamości;
• stopień pokrewieństwa;
• informacje o pojeździe, takie jak marka, model, rok produkcji, numer rejestracyjny, VIN, aktualny przebieg, numer silnika;
• wartość rynkową samochodu;
• datę przekazania auta;
• oświadczenie o posiadaniu prawa własności do pojazdu oraz braku do niego roszczeń ze strony osób trzecich;
• oświadczenie, że auto nie jest przedmiotem zabezpieczenia;
• oświadczenie darczyńcy o przekazaniu pojazdu oraz obdarowanego o przyjęciu darowizny;
• informacje o tym, kto pokryje koszty związane z wykonaniem umowy;
• własnoręczne podpisy obu stron.

Dokument należy sporządzić w 2 jednakowych egzemplarzach i każdy z nich musi być podpisany przez wszystkie strony umowy. W przypadku, gdy auto należy do 2 osób, wszyscy współwłaściciele muszą złożyć podpis i wyrazić zgodę na przepisanie samochodu na członka rodziny w formie darowizny.

Podatek od darowizny samochodu – kto i ile musi zapłacić?

Kwestie dotyczące rozliczenia z urzędem skarbowym reguluje ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Według zawartych tam przepisów darowizna samochodu w rodzinie musi zostać zgłoszona w ciągu 6 miesięcy od daty wydania pojazdu, co zwykle jest tożsame z datą podpisania umowy. 

Żeby wywiązać się z tego obowiązku, należy wypełnić druk SDZ-2 i przekazać go naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego. Obecnie czynność tę można wykonać również przez internet za pośrednictwem rządowej platformy E-PUAP. O tym, czy darowizna pojazdu w rodzinie jest opodatkowana, decyduje stopień pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym oraz aktualna wartość rynkowa przepisanego samochodu.

To na obdarowanym spoczywa obowiązek dokonania zgłoszenia w urzędzie skarbowym. O nabyciu pojazdu nie trzeba informować, jeśli otrzymałeś go od najbliższej rodziny, a jego wartość nie przekracza 9637 zł. Należy jednak pamiętać, że kwota wolna od opodatkowania obowiązuje przez 5 lat. 

Co to oznacza? Jeżeli w tym czasie otrzymałeś darowizny od tej samej osoby, które w sumie przekraczają sumę 9637 zł, a nie dokonałeś zgłoszenia w US, będziesz się musiał liczyć z koniecznością wyjaśnienia sytuacji z fiskusem oraz opłaceniem zaległego podatku. Dla własnego bezpieczeństwa warto więc poinformować naczelnika urzędu o darowiźnie, nawet gdy wartość samochodu jest niższa niż 9637 zł – mówi ekspert Inter Cars.

Podatek od darowizny samochodu dla poszczególnych grup podatkowych

O tym, czy zapłacisz podatek od darowizny, decyduje też przynależność do określonej grupy podatkowej. Ustala się to na podstawie stopnia pokrewieństwa obdarowanego i darczyńcy. Przepisy ustawy definiują przynależność członków rodziny do poszczególnych grup: 

• Do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; (w ramach tej grupy wyodrębnioną tzw. grupę zerową tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństw, ojczyma i macochę oraz wnuki);
• Do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;;
• Do grupa III – innych nabywców;

Zgodnie z nowelizacją ustawy, do grupy 0 należą również wychowankowie rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz rodzinnych domów dziecka. W każdej grupie podatkowej obowiązuje kwota wolna od podatku, która wynosi odpowiednio:

• 9637 zł dla I grupy;
• 7276 zł w przypadku krewnych z II grupy;
• 4902 zł dla osób należących do III grupy.

Jeśli darowizna samochodu w rodzinie odbyła się w ramach II i III grupy oraz przekroczyła kwotę wolną od podatku, obdarowany ma obowiązek dokonania zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym w ciągu 1 miesiąca. Musi wówczas wypełnić i złożyć deklarację podatkową na druku SD-3 i dołączyć do niej umowę darowizny.

Podatek od darowizny samochodu po przekroczeniu progu podatkowego

Na wysokość podatku ma wpływ nie tylko stopień pokrewieństwa, ale i wartość rynkowa pojazdu. W tabeli prezentujemy, ile zapłacisz w zależności od grupy podatkowej i ceny darowanego auta:

	Wartość auta do 10 278 zł	Wartość auta od 10 278 zł do 20 556 zł	Wartość auta powyżej 20 556 zł
I grupa	3%	308,30 zł i 5% od nadwyżki ponad 10 278 zł	822,20 zł i 7% od nadwyżki ponad 20 556 zł
II grupa	7%	719,50 zł i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł	1 644,50 zł i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł
III grupa	12%	1 233,40 zł i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł	2 877,90 zł i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Warto mieć świadomość, że Urząd Skarbowy może zakwestionować kwotę wpisaną w umowie. Jeśli więc przedmiotem darowizny była Toyota Yaris, której wartość według darczyńcy wynosi 8000 zł, urzędnik ma prawo to zweryfikować. W tym celu sprawdzi, jaka jest rynkowa cena danego modelu z konkretnego rocznika.

W sytuacji, gdy średnia wartość przekracza 10 278 zł, będziesz musiał opłacić podatek. Takie rozwiązanie ma na celu ograniczenie zaniżania wartości pojazdu na umowie, aby uniknąć powstania obowiązku podatkowego i rozliczenia się z fiskusem.

Zgłoszenie darowizny samochodu w wydziale komunikacji – wymagane formalności

Poinformowanie Urzędu Skarbowego to nie jedyny obowiązek, jaki wiąże się z otrzymaniem auta w darowiźnie. Wymagane jest również zgłoszenie darowizny samochodu w wydziale komunikacji oraz przerejestrowanie pojazdu na nowego właściciela. Należy to zrobić w ciągu 30 dni od daty nabycia auta, stawiając się osobiście w urzędzie wraz z kompletem niezbędnych dokumentów. W celu dokonania zgłoszenia musisz dostarczyć do wydziału komunikacji:

• wypełniony wniosek;
• dowód rejestracyjny i kartę pojazdu (jeśli była wydana);
• dowód tożsamości;
• umowę darowizny samochodu;
• zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego;
• aktualną polisę OC.

Zgłoszenie darowizny samochodu w wydziale komunikacji jest obowiązkiem zarówno darczyńcy, jak i obdarowanego. Oprócz tego darczyńca musi w ciągu 14 dni od przerejestrowania auta zgłosić ten fakt ubezpieczycielowi. Następstwem tego jest przeniesienie praw i obowiązków wynikających z polisy na nowego właściciela. Obdarowany ma możliwość wypowiedzenia umowy OC i zawarcia jej z nowym towarzystwem ubezpieczeniowym, wówczas darczyńca otrzyma zwrot nadpłaconej składki.

Przepisanie samochodu na członka rodziny – o czym jeszcze musisz pamiętać?

Niedopełnienie formalności w określonym terminie wiąże się z ryzykiem nałożenia kary. Niezgłoszona darowizna pojazdu w rodzinie może się skończyć koniecznością opłacenia podatku w wysokości 20 proc. liczonych od wartości kwoty wolnej od podatku. Jeśli była to duża suma, urząd skarbowy może wszcząć postępowanie karno-skarbowe. W zależności od kwalifikacji czynu, jako wykroczenie lub przestępstwo, grozi za to grzywna, ograniczenie lub pozbawienie wolności.

W przypadku niezgłoszenia darowizny samochodu w wydziale komunikacji w ciągu 14 dni możesz zostać obciążony karą finansową w wysokości od 200 do 1000 zł. Warto więc pamiętać o dopełnieniu wszystkich formalności, aby nie narażać się na dodatkowe koszty.

FAQ

Na czym polega darowizna samochodu w rodzinie?

To nieodpłatne przekazanie własności pojazdu osobie spokrewnionej. W tym celu wymagane jest zawarcie umowy darowizny między darczyńcą a obdarowanym.

Z jakimi formalnościami wiąże się przepisanie samochodu na członka rodziny?

Oprócz zawarcia umowy darowizny w formie pisemnej konieczne jest też dokonanie zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym i wydziale komunikacji oraz poinformowanie ubezpieczyciela o zmianie właściciela pojazdu.

Ile wynosi podatek od darowizny samochodu?

Wysokość podatku zależy od przynależności do określonej grupy podatkowej oraz wartości rynkowej pojazdu.