Wahacz – czym jest i jaką pełni funkcję?

Każdy kierowca wie, jak ważny jest komfort oraz bezpieczeństwo w trasie. Czy wiesz jednak, co sprawia, że Twój samochód jest w stanie utrzymać prawidłowy tor jazdy? Elementem, który za to odpowiada, jest właśnie wahacz. Jaka jest jego budowa, w jaki sposób działa oraz po czym rozpoznać zużycie tego elementu? W tym artykule zebraliśmy dla Ciebie wszystkie niezbędne informacje.

Zawieszenie samochodowe jest skomplikowaną konstrukcją. W nowoczesnych autach za stabilizację pojazdu odpowiada wiele elementów. Dzięki nim kierowca w trakcie podróży nie odczuwa nierówności na drodze, a samochód doskonale trzyma się nawierzchni. Wahacze są odpowiedzialne za połączenie nadwozia samochodu i zwrotnicy koła. To newralgiczny element zawieszenia, a konsekwencje jego zaniedbania mogą być naprawdę tragiczne. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jaką rolę odgrywa w samochodzie wahacz i jakie objawy świadczą o jego uszkodzeniu – zapraszamy do lektury!

Z tego artykułu dowiesz się między innymi:

1. do czego służy wahacz w samochodzie;
2. jakie są rodzaje wahaczy;
3. w jaki sposób rozpoznać awarię albo zużycie wahacza;
4. kiedy konieczna jest naprawa, a kiedy wystarczy regeneracja elementu;
5. czy można wymienić wahacz samodzielnie.

Wahacz – jak jest zbudowany i do czego służy?

Wahacz można właściwie nazwać łącznikiem, który jest umieszczony pomiędzy kołem a nadwoziem auta. Wykonany jest na ogół ze stali lub aluminium i ma kształt trójkąta, łuku lub linii prostej. Na powierzchni wahacza montuje się tuleje gumowo-metalowe oraz sworzeń. Tuleje, zwane inaczej „silentblockami”, tłumią drgania, które wytwarzane są w trakcie jazdy. Nawet minimalne nierówności drogi są przenoszone do wnętrza samochodu, dlatego bez tulei podróż byłaby dla kierowcy bardzo niekomfortowa.

Tuleja wahacza samochodowego składa się z dwóch metalowych elementów (zewnętrznego i wewnętrznego). Przestrzeń pomiędzy nimi jest wypełniona gumą. Zewnętrzna część tulei wprasowana jest w wahacz, a wewnętrzna – przymocowana do sworznia na podwoziu auta. Sworzeń tworzy ruchome połączenie pomiędzy wahaczem i zwrotnicą koła. Aby było to możliwe, najczęściej stosuje się przeguby kulowe w formie połączenia gniazda oraz obracającej się w nim kuli. Element jest umieszczony w metalowej kuli oraz „zalany” smarem.

Czy wahacz samochodowy szybko się zużywa?

W zależności od modelu, auta posiadają różne rodzaje zawieszeń, jednak wahacz samochodowy zawsze działa w nich na podobnej zasadzie. W trakcie jazdy elementy wahacza poddawane są dużym obciążeniom. Choć metalowe elementy nie zużywają się bardzo szybko, to nie można powiedzieć tego samego o elastycznych i gumowych częściach oraz połączeniach. 

Nie da się jednoznacznie określić, jak często należy je wymieniać, ponieważ wszystko zależy od techniki jazdy oraz jakości dróg, po których zazwyczaj się przemieszczasz. Ciężko jednak przeoczyć awarię lub zużycie wahacza – komfort jazdy znacząco się zmniejsza, a auto o wiele gorzej się prowadzi. 

Same wahacze są dość wytrzymałe. Ich uszkodzenia powstają na ogół w wyniku wypadku albo na skutek destrukcyjnego wpływu korozji. Jednak sworzeń wahacza łatwo ulega zniszczeniom mechanicznym, a okrywająca pracujące części guma starzeje się, przeciera i pęka. Gdy do tego dojdzie w trakcie jazdy, to koło zacznie poruszać się w dowolną stronę. Zerwanie sworznia wahacza przy małej prędkości doprowadzi to prawdopodobnie do sporych uszkodzeń, przy dużej – wypadek może mieć naprawdę poważne konsekwencje.

Pamiętaj, że żywotność wielu elementów pojazdu jest ograniczona i zdecydowanie nie należy tego ignorować. Jazda samochodem, którego części nie są w stanie pełnić swoich funkcji, jest nie tylko niewygodna, ale również niebezpieczna. Wówczas może nawet dojść do niebezpiecznego wypadku!

Wahacz samochodowy – rodzaje

Nie wszystkie wahacze są takie same! Istnieją różne rodzaje – każdy z nich charakteryzuje się nieco innymi właściwościami oraz budową. Najbardziej klasycznym rozwiązaniem w samochodach jest zastosowanie dwóch wahaczy do każdego koła: mogą one tworzyć układ trapezowy lub równoległy. W układzie trapezowym, który jest obecnie najczęściej stosowany, wahacz górny jest znacznie krótszy od wahacza dolnego. W układzie równoległym oba wahacze są tej samej długości. 

Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje wahaczy: poprzeczne, wzdłużne oraz skośne. 

• Wahacz poprzeczny – to element, który obraca się wokół osi równoległej do płaszczyzny wzdłużnej pojazdu.
• Wahacz wzdłużny – obraca się wokół osi prostopadłej do płaszczyzny symetrii pojazdu. Jest dostępny w wersji prostej, rozwidlonej oraz korbowej. 
• Wahacz skośny – obraca się wokół osi skośnej w stosunku do podłużnej i poprzecznej osi symetrii pojazdu. Stosowany jest praktycznie tylko przy osiach napędowych kół niekierowanych.

Z powyższych elementów można stworzyć układ, dzięki któremu zarówno wahacz przedni, jak i wahacz tylny będą funkcjonowały sprawnie i bez zarzutu. Współcześnie najczęściej stosuje się układy wichrowate, które składają się z wahaczy poprzecznych, wzdłużnych oraz skośnych. Ich zaletą jest to, że doskonale radzą sobie ze zmiennością pochyleń i amortyzacją w czasie jazdy. 

Planujesz zakup części zamiennych do swojego auta? Nie jesteś pewien, jak wybrać odpowiednie? Możesz się tego dowiedzieć z artykułu, który dla Ciebie przygotowaliśmy. Znalezienie pasujących zamienników nie zawsze jest proste – ale po lekturze naszego poradnika z pewnością dasz sobie radę. 

Wahacz przedni i wahacz tylny: objawy awarii

Jak rozpoznać, że wahacz nie działa prawidłowo? Uszkodzenia przejawiają się głównie w tym, jak pracuje samochód – w czasie jazdy będziesz mógł zauważyć pewne dość charakterystyczne problemy. Co się do nich zalicza? Przede wszystkim – szarpanie auta podczas ruszania, a także zmniejszona stabilność. Możesz mieć wrażenie, że samochód nie do końca trzyma się powierzchni drogi i trudniej jest Ci utrzymać wytyczony tor jazdy. A san pojazd słabo radzi sobie z zakrętami, a Ty nie jesteś w stanie nad nim zapanować. 

Gdy wahacze są uszkodzone, podczas jazdy po nierównościach mogą pojawić się także charakterystyczne stuki. Skrzypienie, metaliczne dźwięki przy poruszaniu nadwoziem lub przy wsiadaniu do pojazdu, pukanie – to także typowe oznaki zużytych lub zniszczonych wahaczy. Tym, co z pewnością zauważysz, będzie znacznie pogorszony komfort jazdy. Samochód, który wcześniej prowadziłeś z przyjemnością, nagle zacznie bardzo Cię męczyć, a wykonywanie poszczególnych manewrów stanie się dużo bardziej wymagające. 

Choć pierwsze objawy awarii wahaczy mogą być subtelne, to zignorowane uszkodzenia będą postępować. W pewnym momencie możesz znienacka całkowicie utracić kontrolę nad autem! By tego uniknąć, zadbaj o wymianę zużytych części odpowiednio wcześnie.

Uszkodzony wahacz: kiedy naprawa, a kiedy regeneracja?

Jak już wcześniej wspomnieliśmy – sam wahacz jest elementem dość trwałym, jednak jego części składowe w trakcie jazdy stopniowo się zużywają. To, że zauważysz objawy uszkodzenia wahacza, nie znaczy, że trzeba od razu wymienić go na nowy. Czasami wystarczy regeneracja. Kiedy warto w nią zainwestować?

Kiedy regeneracja wahacza się opłaca?

Twoje auto nie uczestniczyło w kolizji, a problemy z wahaczem wynikają z naturalnego zużycia? Gdy cała konstrukcja jest w pełni sprawna, warto zdecydować się na regenerację wahacza. Polega ona na wymianie jedynie tulei oraz sworznia, a sama usługa kosztuje zaledwie kilkadziesiąt złotych (choć musisz do tego doliczyć także zakup nowych elementów). Po zamontowaniu poszczególnych części należy przeprowadzić geometrię kół i ustawić zbieżność. 

Cały ten proces możesz przeprowadzić samodzielnie, jeśli tylko masz doświadczenie i dogodne miejsce do pracy przy samochodzie. Jeżeli nie czujesz się wystarczająco pewnie – zalecamy Ci wizytę w profesjonalnym serwisie. 

Kiedy trzeba wymienić wahacz na nowy?

Czasami sama regeneracja to za mało. Trzeba wtedy zdecydować się na zakup nowej konstrukcji, co wiąże się ze znacznie większym wydatkiem. Taka sytuacja ma miejsce przede wszystkim wtedy, gdy starego wahacza nie da się zregenerować – na przykład dlatego, że jest silnie zardzewiały, wygięty lub połamany w wyniku kolizji drogowej. Dodatkowo niektóre wahacze skonstruowane są tak, że tuleje i sworzeń są przymocowane na stałe i nie da się wymienić ich na nowe. 

Twoje auto przeszło ostatnio poważny wypadek? Nawet jeśli konstrukcja wahacza wydaje się nienaruszona, to specjaliści zalecają w takiej sytuacji wymianę tego elementu na nowy. Powód jest prosty: niewidoczne na pierwszy rzut oka uszkodzenia (do których po kolizji mogło dojść) naruszają stabilność całego podwozia i mogą ujawnić się zupełnie niespodziewanie – a to może się skończyć tragicznie.

Gdzie kupić części do samochodu?

Jeśli podczas jazdy słyszysz stuki i odczuwasz szarpanie, problemem może być sworzeń: element, który łączy zwrotnicę z nadwoziem. A może Twój samochód wymaga wymiany całego wahacza? Pamiętaj, że warto sięgać po części zamienne wysokiej jakości, od sprawdzonych producentów. W sklepie Inter Cars starannie selekcjonujemy produkty: w ofercie znajdziesz jedynie te, które nasi eksperci uznali za warte uwagi, trwałe i niezawodne. 

Czy można samodzielnie wymienić wahacz?

Jeżeli chcesz zaoszczędzić na kosztach robocizny, masz dostęp do narzędzi i odrobinę niezbędnej wiedzy – możesz podjąć się samodzielnej wymiany wahaczy. Będziesz potrzebował zestawu do zdejmowania sworzni i tulei, prasy, imadła i miejsca, w którym masz możliwość wygodnie pracować. 

Zacznij od zdemontowania koła. Następnie odkręć śruby montażowe wahacza z nadwozia i zwrotnicy. W teorii jest to proste – w praktyce śruby bywają zardzewiałe, a ich usunięcie może zająć sporo czasu. Jeżeli korozja znacznie utrudnia Ci pracę, nie wahaj się sięgnąć po odrdzewiacz. Po wydobyciu starego wahacza wymień wybrane elementy na nowe i z powrotem zamontuj całą konstrukcję na swoim miejscu. Sprawdź, czy wszystko funkcjonuje poprawnie. Nie zapomnij o ustawieniu zbieżności kół!

Wymiana kilku wahaczy wiąże się zazwyczaj ze sporymi kosztami, jednak taka konstrukcja zapewnia naprawdę wysoki komfort jazdy. Postępujące zużycie elementów bywa przez kierowców ignorowane, ale trzeba pamiętać, że to nie jest jedynie kwestia wygody w podróży! Jeżeli wahacze nie funkcjonują tak, jak należy, to cała konstrukcja podwozia staje się mniej stabilna – samochód może stracić sterowność w najmniej oczekiwanym momencie. By tego uniknąć, warto reagować już na pierwsze oznaki awarii – mówi ekspert Inter Cars.

Dzięki wahaczom możesz jeździć swoim autem komfortowo i bezpiecznie. Funkcjonowanie tych elementów staje się kluczowe szczególnie przy dużych prędkościach – jeśli chcesz, by wahacze w Twoim aucie działały prawidłowo, musisz pamiętać, że niektóre ich części z czasem ulegają zużyciu. Jeśli będziesz zwracał baczną uwagę na pojawiające się oznaki awarii – na pewno uda Ci się uniknąć poważnych uszkodzeń. 

FAQ

Czy mogę jeździć z uszkodzonym wahaczem?

Auto z uszkodzonym wahaczem w pewnym sensie umożliwia dalszą jazdę – ale zdecydowanie to odradzamy! W takiej sytuacji znacznie trudniej jest kontrolować pojazd, a sama jazda staje się męcząca i nieprzyjemna. Gdy zauważysz objawy awarii, szybko udaj się do najbliższego warsztatu. 

Ile kosztuje wymiana wahacza?

Standardowy koszt mieści się zazwyczaj w przedziale od 100 do 150 złotych. To cena samej usługi – musisz do niej doliczyć zakup nowych elementów. 

Jak często trzeba wymieniać elementy wahacza?

Wszystko zależy od tego, jak intensywnie i w jaki sposób użytkujesz auto. Jeśli jeździsz po drogach, które są w złym stanie, a Twój styl prowadzenia samochodu jest raczej agresywny, to już po 20–30 tys. kilometrów części mogą wymagać wymiany. Wysokiej jakości wahacze eksploatowane w korzystnych warunkach są w stanie wytrzymać 150, a nawet 300 tys. kilometrów.