Właściciele pojazdów publikują w sieci zdjęcia dokumentów, które informują, że ich samochód czy motocykl został wpisany do rejestru pojazdów rezerwowych wojska. Mogą być one również powołane na służbę i odebrane. W takich sytuacjach rodzi się zasadne pytanie: czy taka rekwizycja samochodu przez armię jest legalna? Na jak długi czas możesz stracić swój pojazd? Co, jeśli zostanie uszkodzony? Odpowiedzi na te oraz inne nurtujące Cię pytania znajdziesz w poniższym artykule!
Ustawa o obronie Ojczyzny powstała w naprawdę szybkim tempie. Wpływ na to miała inwazja rosyjska na Ukrainę. Już 4 dni po wybuchu wojny u naszego sąsiada opublikowano projekt. 11 marca 2022 roku Sejm przegłosował ustawę, Senat poprawek nie wniósł, a 18 marca dokument został podpisany przez prezydenta. Akt prawny wszedł w życie 23 kwietnia 2022 roku.
Ustawa reguluje wiele zagadnień związanych z obroną naszej ojczyzny. Zwiększenie wydatków na obronność, nowe zasady działania Sił zbrojnych i wiele innych. Dla właścicieli pojazdów szczególnie ważny jest zapis o tzw. świadczeniach rzeczowych na rzecz wojska. Zawiera się w tym m.in. przejmowanie przez armię cywilnych pojazdów. W ten sposób Wojsko Polskie tworzy listę samochodów, motocykli oraz innych maszyn, które będą do dyspozycji w momencie wybuchu konfliktu zbrojnego oraz powszechnej mobilizacji.
Z tego artykułu dowiesz się między innymi:
- W jakiej sytuacji wojsko może przejąć Twój pojazd?
- Jakie samochody najbardziej interesują wojsko?
- Czy możesz się nie zgodzić, by żołnierze zabrali Twój pojazd?
- Czy wojsko polskie może zarekwirować samochody wzięte w leasing?
Rekwizycja samochodu przez wojsko – podstawa prawna
Sytuacja polityczna na świecie, a w szczególności w naszym regionie, nie była tak napięta od wielu dziesięcioleci. Najpierw kryzys migracyjny, atak Rosji na Ukrainę czy wisząca w powietrzu konfrontacja Federacji Rosyjskiej z NATO, która miejmy nadzieję, nigdy się nie wydarzy. Polska, jak każde państwo w tak trudnym okresie, musi zadbać o swoje bezpieczeństwo w ramach możliwych działań. Jednym z gwarantów suwerenności jest m.in. silna i dobrze wyposażona armia. W związku z tym, aby wzmocnić operacyjność Wojska Polskiego, uchwalono ustawę o obronie Ojczyzny.
Rekwizycja samochodu nie jest pomysłem obecnego aparatu państwowego. Proces przejmowania pojazdów na potrzeby armii był już ujęty w ustawie z 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej. Ten temat znajduje się także w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z 2004 roku. W tym akcie prawnym określone jest dokładnie, co podlega ewidencji wojskowej. To m.in. wszelkiego rodzaju pojazdy cywilne: samochody oraz motocykle.
Obecna treść dotycząca rekwizycji samochodu znajduje się w art. 628 ustawy o obronie Ojczyzny. Brzmi on następująco:
Art. 628. 1. Na urzędy i instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego.
Przejęcie samochodu przez wojsko – w jakich sytuacjach jest dozwolone?
Rekwizycja samochodu w momencie wybuchu wojny raczej nie powinna dziwić żadnego obywatela. W takiej sytuacji przejęcie pojazdu nie jest ograniczone żadnym terminem, a maszyna wróci do Ciebie, jeśli przetrwa działania wojenne. Okazuje się jednak, że armia może również zgłosić się po Twój pojazd nawet w czasie pokoju. Są tutaj trzy przypadki. Pierwszy z nich to sprawdzenie gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych. W takiej sytuacji pojazd może być zabrany trzy razy w roku na 48 godzin. Drugi przypadek to ćwiczenia wojskowe. Wówczas jesteś zobligowany oddać pojazd na 7 dni, jednak tylko raz do roku. Trzecia sytuacja to stan wyższej konieczności np. klęska żywiołowa czy epidemia. Tutaj ograniczeń czasowych nie ma.
W przypadku przejęcia samochodu w czasie pokoju istnieją jednak pewne ograniczenia. Otóż do Sił Zbrojnych mogą trafić jedynie te pojazdy, które wcześniej zostały wpisane do wojskowej ewidencji. W jaki sposób Twój samochód czy motocykl mogą się tam znaleźć?
Wojskowe Komisje Uzupełnień przeglądają regularnie rejestry pojazdów. Jeśli znajdą w wykazie maszynę o odpowiednich parametrach, wówczas komendant zwraca się do organów samorządowych, prosząc o włączenie danego samochodu lub motocykla do spisu ruchomości potrzebnych do realizacji zadań związanych z obroną kraju. Ostateczna decyzja należy jednak do prezydenta miasta, burmistrza lub wójta. Jeśli dadzą oni „zielone światło”, wówczas właściciel pojazdu otrzymuje pismo z uzasadnieniem tego, dlaczego trafił do wojskowej ewidencji.
Oczywiście od tej decyzji może się odwołać. Jest na to 14 dni, licząc od momentu doręczenia pisma. Powodów odwołania jest wiele. Może to być np. zły stan techniczny auta czy ryzyko pozbawienia rodziny jedynego środka transportu. Jak to wygląda w praktyce? Wpisanie pojazdu do wojskowej ewidencji jeszcze o niczym nie świadczy i zazwyczaj na tym się po prostu kończy. Jest to standardowa procedura. Realna możliwość oddania samochodu czy motocykla armii jest raczej mało prawdopodobna.
Według informacji przekazywanych przez Ministerstwo Obrony Narodowej w latach 2021-2022 żaden pojazd nie został przekazany Siłom Zbrojnym na cele wojskowe. Jeśli to się jednak wydarzy i otrzymasz wezwanie do wykonania świadczenia rzeczowego na rzecz obrony, musisz odstawić pojazd we wskazane miejsce o podanej godzinie. Od takiego pisma nie możesz się już odwołać.
Jak przygotować auto dla armii? Obowiązki właściciela
Co zrobić, gdy po Twój pojazd zgłosi się Wojsko Polskie? Samochody, motocykle czy quady – niezależnie tego, jakie maszyny oddajesz, jesteś zobligowany do tego, aby je odpowiednio przygotować. Mówi o tym art. 633. ustawy o obronie ojczyzny: „Posiadacz przedmiotu świadczenia wezwany do wykonania świadczenia jest obowiązany oddać go do używania w stanie przydatnym do użytku wraz z dotyczącymi go dokumentami”. Jak to rozumieć?
Przede wszystkim auto musi mieć ważne badanie techniczne. Art. 628 ust. 5 pkt 9 wyraźnie stwierdza, że „przedmiotem świadczeń rzeczowych nie mogą być pojazdy samochodowe niedopuszczone do ruchu po drogach publicznych”. Oznacza to, że armia nie może przejąć auta, w którym zostały skradzione tablice rejestracyjne. Oprócz tego pojazd oddawany na użytek sił zbrojnych musi mieć pełny bak, kompletne wyposażenie oraz mieć uzupełnione wszelkie płyny eksploatacyjne.
Zadbaj o swój pojazd z Inter Cars
Niezależnie od tego, czy będziesz musiał oddać auto wojsku, czy też nie, musisz dbać o swój pojazd. Regularne wymiany olejów i filtrów, kontrola stanu opon i ciśnienia, uzupełnianie płynów eksploatacyjnych – to tylko kilka czynności, o których powinieneś pamiętać. Ważne jest także, by pozbywać się nawet małych usterek, zanim przerodzą się w większy problem.
Kiedy przyjdzie czas wymiany poszczególnych elementów Twojego pojazdu, zajrzyj do sklepu internetowego Inter Cars. Znajdziesz u nas wszystko, co niezbędne do setek modeli aut i motocykli. Oleje silnikowe, płyny do chłodnic, opony czy filtry powietrza. Wszystkie oferowane części oraz akcesoria pochodzą od renomowanych producentów. W związku z tym nie musisz się obawiać o ich jakość. Sprawdź pełną ofertę naszego sklepu i przekonaj się sam!
Znajdź części zamienne i akcesoria do Twojego auta!
Rekwizycja samochodu – wojsko bierze tylko terenówki?
Jakie pojazdy interesują Wojsko Polskie? Samochody terenowe, motocykle a może quady? Zarówno ustawa o obronie Ojczyzny, jak i akt prawny z 1967 roku czy rozporządzenia właściwego ministra nie określają, jakie pojazdy mogą być przedmiotem zainteresowania armii. W związku z tym nie dotyczy to wyłącznie aut z napędem 4 × 4, terenowych czy ciężarowych.
Nie zmienia to faktu, że zazwyczaj Siły Zbrojne upominają się właśnie o auta terenowe. Nałożenia świadczeń rzeczowych na rzecz wojska mogą się również spodziewać właściciele samochodów ciężarowo-skrzyniowych, autobusów, samochodów dostawczych, terenowych motocykli, czterokołowców, przyczep, naczep czy maszyn do robót ziemnych, m.in. koparek, czy spychaczy.
Różnorodność pojazdów oraz maszyn, które mogą zostać przejęte, wynika z tego, że mają one wspierać działania różnych jednostek wykonujących zadania na potrzeby obrony państwa. Ustawa o obronie ojczyzny wymienia m.in. Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczną, Państwową Straż Pożarną czy Służbę Więzienną. W związku z tym WKU może zgłosić się nawet po niewielkie auto osobowe – tłumaczy ekspert inter Cars.
Rekwizycja samochodu – wojsko też ma obowiązki
Obowiązki w przypadku rekwizycji pojazdu nie dotyczą wyłącznie obywatela, ale również armii. Wojsko jest zobligowane do korzystania z samochodu czy motocykla zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustawa mówi również, że pojazd ma powrócić do właściciela „w stanie niepogorszonym”. Siły Zbrojne są odpowiedzialne za szkody powstałe w czasie wykonywania czynności. Nie musisz się zatem obawiać, ponieważ nawet jeśli dojdzie do uszkodzenia pojazdu, wojsko polskie Ci za to zapłaci.
Przedmiot świadczeń ma zostać zwrócony właścicielowi zaraz po zakończeniu jego użytkowania. Jeśli tak się nie stanie, wówczas armia musi zapłacić Ci należne z tego tytułu odszkodowanie. Rekwizycja samochodu przez armię nie jest oczywiście darmowa. Nowa ustawa reguluje to w następujący sposób: „za używanie przedmiotu świadczenia rzeczowego przysługuje jego posiadaczowi ryczałt w wysokości odpowiadającej szkodzie poniesionej wskutek jego dostarczenia oraz stawce jego amortyzacji”. Wysokość takiego ryczałtu ma być ustalona w stosownym rozporządzeniu oraz cyklicznie waloryzowana.
Wojsko zwraca również koszty paliwa, jeśli jest go mniej niż przed oddaniem na użytek Sił Zbrojnych. Za każdy pokonany kilometr należy się rekompensata. Stawki są różne i zależą od tego, jaki pojazd został przejęty przez armię. Obecnie wygląda to następująco:
- motorower – 0,1382 zł za kilometr,
- motocykl – 0,2302 zł za kilometr,
- samochód osobowy o pojemności silnika do 900 cm sześc. – 0,5214 zł za kilometr,
- samochód osobowy o pojemności silnika powyżej 900 m sześc. – 0,8358 zł za kilometr.
W przypadku samochodów ciężarowych stosowane są stawki dobowe. Wówczas rekompensata wynosi:
- ładowność do 2 ton – 156,06 zł za dobę,
- ładowność 2-8 ton – 271,38 zł za dobę,
- ładowność pow. 8 ton – 393,50 zł za dobę.
Rekwizycja samochodu – podsumowanie
W Polsce według ustawy o obronie Ojczyzny wojsko może przejąć prywatne pojazdy. Rekwizycja samochodu może nastąpić w sytuacji wyjątkowej, takiej jak wojna lub klęska żywiołowa. Mimo tego, że pojazdy wpisane do rejestru to zazwyczaj auta ciężarowe, maszyny budowlane czy terenówki, takim świadczeniem może być objęty każdy samochód.
Po przeczytaniu tego artykułu wiesz już wszystko, na temat rekwizycji przez wojsko. Dzięki temu, gdy do Twojego domu dostarczone zostanie odpowiednie wezwanie, będziesz spokojniejszy. Samochód przekazywany na rzecz wojska musi być sprawny. Nawet jeśli armia nie zgłosiła się po Twoje auto, pamiętaj o bezpieczeństwie swoim oraz innych uczestników ruchu. Potrzebujesz części czy akcesoriów do swojego pojazdu? Zajrzyj do sklepu internetowego Inter Cars i wybierz dla siebie odpowiednie produkty!
