Co to jest rozrząd i jaką funkcję pełni?
Wiedza na temat własnego samochodu i składających się na niego elementów pozwala odpowiednio dbać o pojazd, a w sytuacji, gdy dojdzie do awarii danej części, pojawia się szansa, że szybko samodzielnie zauważysz problem. Stąd lepiej mieć świadomość, co to jest rozrząd i jak wpływa on na działanie silnika. Nazwą tą określa się cały układ komponentów, które umożliwiają przepływ ładunku do silnika tłokowego, a następnie odpowiadają za usunięcie gazów powstałych na skutek spalania. Rozrząd w samochodzie odpowiada za prawidłową pracę silnika.
W zależności od rodzaju pojazdu oraz jednostki napędowej stosuje się określony typ układu. Spośród nich wyróżnia się m.in. system tłokowy, zaworowy, tłokowo-zaworowy, a także tulejowy oraz sterowany przepustnicą obrotową. Warto również wiedzieć, z jakich części składa się rozrząd silnika, ponieważ najczęściej dochodzi do awarii którejś z nich. Są to przede wszystkim specjalne paski, łańcuchy i koła zębate.
Jak sprawdzić rozrząd w samochodzie? Zanim oddasz auto do mechanika, możesz samodzielnie zweryfikować, czy omawiany powyżej układ wymaga naprawy. Dosyć łatwo to zrobić, jeśli masz do czynienia z rozrządem paskowym. Jak sprawdzić rozrząd? Na początek należy otworzyć maskę i zdjąć obudowę z motoru. O ile pierwsze zadanie nie sprawi Ci żadnego problemu, o tyle do drugiego będziesz potrzebował kluczy. Po demontażu osłony zapewne zobaczysz, że pod spodem znajduje się kolejna warstwa ochronna zabezpieczająca rozrząd silnika. Ją również trzeba delikatnie zsunąć, żeby mieć dostęp do samego paska. Jego wygląd będzie świadczył o dotychczasowym zużyciu. Postrzępione boki, wyszczerbienia oraz inne uszkodzenia mechaniczne są sygnałem, że należy bez zwłoki udać się do mechanika.
Co ile wymienia się rozrząd silnika?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, co ile wymienia się rozrząd. Czynność ta zależy bowiem od eksploatowania pojazdu, czyli liczby pokonywanych nim każdego dnia kilometrów, a także od rodzaju zamontowanego układu. Zdaniem specjalistów najbardziej wytrzymałe okazują się systemy funkcjonujące w oparciu o koła zębate. Coraz częściej jednak produkuje się układy wykorzystujące łańcuchy i paski. W przypadku tych pierwszych elementów można jeszcze mówić o dość długiej efektywności (w opozycji do systemów paskowych). Na to, kiedy wymienić rozrząd, ma wpływ wiele czynników. Stąd nie pozostaje nic innego, jak regularne sprawdzanie poszczególnych części.
Trwałość rozrządu na łańcuchu
Wybór określonego systemu nie zależy całkowicie od decyzji właściciela pojazdu, gdyż trzeba brać pod uwagę przede wszystkim wymagania silnika. Warto jednak wiedzieć, czym charakteryzuje się rozrząd na łańcuchu i jak długo ma on szansę sprawnie funkcjonować w samochodzie. Na tę właściwość wpływa rodzaj elementów wyróżnianych w obrębie tego układu. Jednorzędowy łańcuch rolkowy zużywa się po ok. 100 tysiącach przejechanych kilometrów, natomiast dwurzędowy wariant cechuje dużo większa wytrzymałość – ok. 300-400 tysięcy kilometrów. Istnieje jeszcze łańcuch zębaty, uznawany za najtrwalszy spośród wszystkich, ale z tego względu jest również najdroższy.
Cena, jaką musisz zapłacić za określony rozrząd łańcuchowy, dowodzi o jego znaczeniu. Mimo że trwałość poszczególnych wariantów została oszacowana przez specjalistów na podstawie wielu składowych, pamiętaj, że w praktyka może być nieco inna. Z tego powodu bardzo ważną rolę odgrywa regularne sprawdzanie stanu technicznego rozrządu.
Trwałość rozrządu na pasku
Wiele samochodów jest wyposażonych w najtańszy, a co za tym idzie, najmniej trwały rozrząd. Pasek stanowi w nim podstawowy element. Dzięki niemu cały układ pracuje prawidłowo, ale przez dość krótki czas. Część ta stosunkowo szybko ulega zużyciu, czego przyczyna leży m.in. w materiałach. Pasek składa się z cząsteczek neoprenu, poliuretanu oraz włókien kewlarowych, a także odpowiedniego rodzaju gumy. Komponenty te sprawiają, że urządzenie – choć lekkie – okazuje się bardziej podatne na uszkodzenia i upływ czasu. W związku z tą właściwością rozrząd na pasku trzeba regularnie sprawdzać, ponieważ znacznie częściej dochodzi do jego zużycia niż w przypadku innego typu systemów. Producenci twierdzą, że element ten powinien być wymieniany po przejechaniu ok. 80-100 tysięcy kilometrów (zdarzają się też silniki, w których mechanicy zalecają wymianę rozrządu co 40-50 tys. km).
Jakie są objawy uszkodzonego rozrządu?
Systematyczna kontrola pozwala ocenić, czy jego stan faktyczny jest na tyle dobry, że nie wymaga jeszcze montowania nowej części. Można jednak samodzielnie zorientować się, iż system nie funkcjonuje właściwie. Po czym poznać uszkodzony rozrząd? Objawy są różnorodne, ale Twoją uwagę powinien przykuć przede wszystkim hałas wydobywający się spod maski. Wydaje je zarówno nadwyrężony wariant łańcuchowy, jak i układ działający na pasku. Niepokojące bywają również nierówna praca silnika, pewnego rodzaju szarpanie w momencie jego gaszenia, a także spadek mocy pojazdu oraz większe zużycie paliwa. Awaria rozrządu widoczna jest już na pierwszy rzut oka w przypadku wariantu paskowego. Łatwo zauważyć wówczas postrzępione krawędzie i wytartą powierzchnię. Niepokojącym sygnałem jest też rozciągnięcie paska.
Ile kosztuje rozrząd do samochodu?
Zastanawiasz się, ile kosztuje rozrząd? Cena zależy od różnych czynników, a przede wszystkim od rodzaju danego układu, typu silnika, a także marki pojazdu, w którym ten produkt ma zostać zamontowany. Jeśli nadal nie wiesz, ile kosztuje rozrząd, wiedz, że za cały zestaw (wraz z pompą cieczy chłodzącej, uszczelkami i napinaczami) zapłacisz od 200 do nawet 1500 złotych. Pojedyncze części bywają jeszcze odrobinę tańsze. O szczegółową wycenę usługi zapytaj w renomowanym serwisie współpracującym z Inter Cars – lista warsztatów w linku.
Jak wymienić rozrząd prawidłowo?
Wymiana rozrządu nie należy do najprostszych zadań, dlatego zazwyczaj zlecą się ją specjaliście. Istnieją jednak części, które da się wymienić własnoręcznie, przykładem takiego komponentu stanowi pasek. Znajdziesz go pod maską tuż obok silnika, ponieważ to jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych. Na początku trzeba rozkręcić wszelkie części uniemożliwiające swobodny dostęp do układu. W zależności od modelu samochodu mogą to być różnego rodzaju osłonki, a nawet koło.
System jest zbudowany w wielu komponentów, dlatego decydując się na samodzielną wymianę paska, pamiętaj o odpowiednim zabezpieczeniu pozostałych elementów. Za pomocą specjalnych mechanizmów zablokuj wałek rozrządu oraz wał korbowy, a następnie użyj klucza do rozkręcenia części odpowiadających za napięcie paska. Powinien on być na tyle poluzowany, że z łatwością usuniesz go z układu. Następnie zdemontuj pompę wody, umieść w jej miejscu nową, później zaś załóż niezniszczoną linkę i przymocuj ją zrywalnym klejem. Wiesz już, jak wymienić rozrząd, a zatem przejdźmy do kolejnego kroku: co jeszcze trzeba zrobić, aby układ pracował prawidłowo?
Jak ustawić rozrząd po wymianie?
Wymiana całego systemu, jak również jego konkretnych części, to nie jedyne czynności konieczne do wykonania. Po założeniu nowego paska trzeba bowiem sprawdzić, czy został on właściwie zamontowany i czy współgra z pozostałymi komponentami układu. Jak ustawić rozrząd? Wpraw ręcznie w ruch wał korbowy, który powinien spowodować obracanie się paska.
Ustawienie rozrządu to najważniejszy etap naprawy tego urządzenia, ponieważ od niego w dużej mierze zależy trwałość nowych elementów. Muszą one idealnie do siebie pasować, aby nie zaburzały pracy silnika. Jeśli podczas weryfikacji poprawności montażu paska zauważysz, że części nie poruszają się w sposób zsynchronizowany albo w ogóle nie mogą zostać wprawione w ruch, rozpocznij całą procedurę od początku. W przeciwnym razie istnieje ryzyko doprowadzenia do poważnej awarii rozrządu, a nawet uszkodzenia silnika.
Ile kosztuje wymiana rozrządu u mechanika?
Wymiana uszkodzonego systemu to dosyć kosztowne przedsięwzięcie, dlatego tak ważną rolę odgrywa częsta kontrola stanu układu. Niekiedy zdarza się, że auto ma mniejszą wartość niż wymiana rozrządu. Cena tej usługi zależy przede wszystkim od rodzaju urządzenia, a także od stopnia skomplikowania przeprowadzonych czynności. Zazwyczaj trzeba zapłacić co najmniej kilkaset złotych. Układ działający na podstawie paska to najtańszy wariant, ale jego wymiana kosztuje od 700 do nawet 1500 złotych. Jeszcze więcej wydasz na naprawę, jeżeli w Twoim samochodzie znajduje się rozrząd łańcuchowy. Koszt wstawienia nowego łańcucha wynosi od 1000 do 2000 złotych. Im droższy system, tym droższa okazuje się jego wymiana.
Przedstawione powyżej ceny dotyczą usług oferowanych przez warsztaty. Naprawa może być jednak nieco tańsza, ponieważ niektóre czynności da się wykonać we własnym zakresie. Pamiętaj, że samodzielna naprawa to ryzyko, że narazisz auto na źle ustawiony rozrząd. Objawy tego działania szybko staną się zauważalne i będą zwiastować kosztowną wymianę poszczególnych elementów.
Jazda ze zużytym rozrządem – jakie konsekwencje?
Utrzymywanie samochodu w należytej kondycji to nie lada wyzwanie dla właściciela. Trzeba bowiem regularnie sprawdzać, czy wszystkie urządzenia oraz układy funkcjonują prawidłowo, a zauważone usterki natychmiast eliminować. Poruszanie się autem, które wymaga naprawy, nie jest bezpieczne, zwłaszcza gdy chodzi o zużyty rozrząd. Objawy czasami są niezauważalne, ale mogą doprowadzić do poważnych uszkodzeń innych części pojazdu. Zerwany pasek powoduje, że tłoki oraz zawory nachodzą na siebie, ulegają zniekształceniu i uderzają o kolejne elementy układu. Niesprawny rozrząd samochodu może doprowadzić do poważnej awarii silnika.
Jak sprawdzić, czy rozrząd był wymieniany?
Jeśli stoisz przed wyborem kupna używanego samochodu, pamiętaj, aby dowiedzieć się jak najwięcej o jego stanie technicznym. Wskazane jest skorzystanie z pomocy doświadczonego mechanika, który oceni kondycję pojazdu. Trudno bowiem znaleźć idealny sposób na to, jak sprawdzić, czy rozrząd był wymieniany. Możesz poprosić właściciela samochodu o wgląd do książki serwisowej auta, która powinny zawierać informacje o przeprowadzanych naprawach. Niestety, nie każdy kierowca taki rejestr prowadzi. Zdarza się też, że informacje zawarte w książce serwisowej nie są zgodne z prawdą.
FAQ
Co oznacza, że silnik jest „bezkolizyjny”?
W większości samochodów zerwanie paska rozrządu oznacza ogromne koszty związane z naprawą lub nawet wymianą silnika. Zerwanie grozi choćby uszkodzeniem zaworów – trzeba je wymienić, do tego dochodzi konieczność regeneracji pozostałych elementów głowicy. W przypadku silników „bezkolizyjnych” takie ryzyko nie występuje – zerwany pasek unieruchamia auto, ale nie powoduje poważnych uszkodzeń w silniku.
W jakich autach występuje rozrząd „bezkolizyjny”?
Ten rodzaj występuje w niektórych benzynowych silnikach wyposażonych w 8-zaworową głowicę (dwa zawory na cylinder). We wszystkich dieslach i pojazdach z wielozaworową głowicą (z 3, 4 lub 5 zaworami na cylinder) zerwanie paska rozrządu związane jest z ryzykiem poważnych uszkodzeń.
Czy można zamontować używany pasek rozrządu?
Nie jest to wskazane, szczególnie że cena markowego zamiennika nie jest wygórowana – najtańsze paski kosztują poniżej 40 zł. Używany może mieć niewidoczne gołym okiem uszkodzenia, ponadto może mieć niekompletne krawędzie czy ząbki. Także kontakt paska ze smarami, światłem słonecznym czy paliwem negatywnie wpływa na jego trwałość.
