Mechanizm różnicowy, znany też jako dyferencjał, został opracowany z myślą o szybkim i zarazem bezpiecznym pokonywaniu zakrętów. Konstrukcja tego mechanizmu wynika z faktu, że zewnętrzne koło napędzanej osi podczas skręcania pokonuje dłuższy dystans niż koło wewnętrzne. Dowiedz się więcej, za co odpowiada ,,dyfer” i poznaj zasadę jego działania.
Jak działa mechanizm różnicowy w samochodzie to pytanie nurtujące nie tylko osoby mniej zaznajomione z motoryzacyjnymi tajnikami. Warto pokrótce wspomnieć, że kiedy podczas pokonywania zakrętu zewnętrze koło musi pokonać dłuższą drogę, potrzebna jest przeciwwaga. Jest nią mechanizm różnicowy, wyrównujący rozbieżność poprzez zwiększenie prędkości obrotu zewnętrznego koła.
Sprawny dyferencjał przeciwdziała powstawaniu naprężeń w układzie napędowym. Jego właściwe funkcjonowanie ma także wpływ na dłuższą żywotność opon oraz zmniejszone zapotrzebowanie na paliwo.
Z czego składa się dyferencjał?
W skład ,,dyfra” wchodzi kilka osobnych części, które razem tworzą mechanizm różnicowy. Budowa układu nie jest zbyt skomplikowana – to stożkowe koła zębate, zamknięte w wirującej obudowie. Całość natomiast łączy się z kołem talerzowym. Podczas przyspieszania następuje przekazanie momentu obrotowego z silnika i skrzyni biegów na koła pojazdu. Dzieje się tak wtedy, gdy wałek atakujący napędza koło talerzowe poprzez specjalną przekładnię. Ze względu na to, że dyferencjał narażony jest na występowanie znacznych obciążeń, należy do najbardziej wytrzymałych elementów samochodu. Jednak jak pokazuje praktyka, awarie dyferencjału nie należą do rzadkości.
Rodzaje dyferencjału w samochodach
Model auta, typ napędu czy warunki eksploatacyjne – to cechy, od których zależy, jaki w danym pojeździe zastosowano mechanizm różnicowy. Rodzaje napędu – na przód, tył lub obie osie – to istotny klucz do zrozumienia różnic. Kolejny podział wynika z wieku i zaawansowania konstrukcyjnego mechanizmu różnicowego. Pierwszym typem napędu jest otwarty dyferencjał, to najstarsza i najpowszechniej używana konstrukcja. Wyróżnia go niezawodność i stosuje się go w większości pojazdów użytkowych. Jedyną wadą takiego rozwiązania okazuje się fakt, że cała moc zostaje przekazywana do koła o najmniejszej przyczepności, co wyklucza wykorzystanie takiego mechanizmu w samochodach o sportowym charakterze, także wyścigowych i rajdowych.
Kolejny rodzaj to mechanizm o ograniczonym poślizgu. Jego budowa przypomina otwarty dyferencjał, jednak w tym rozwiązaniu do działania wykorzystuje się zintegrowany układ sprzęgła. Mechanizm sprzęgła blokuje lewą oraz prawą stronę osi, gdy jedno z kół wykazuje utratę przyczepności. To system z reguły preferowany w pojazdach o wysokich osiągach.
Najnowszą technologią jest zaś mechanizm różnicowy wraz z wykorzystaniem wektorowania momentu obrotowego (Torque-Vectoring). Wektorowanie pozwala zmienić moment obrotowy na każdej z półosi, wykorzystując układ elektroniczny. Taki system obejmuje zbiór czujników, które pobierają dane z układu kierowniczego, położenia przepustnicy, nawierzchni drogi i pozostałych elementów, co umożliwia precyzyjne rozdzielanie mocy na poszczególne koła zgodnie z uzyskiwanymi parametrami.
Objawy uszkodzonego dyferencjału
Znaczne pogorszenie prowadzenia i komfortu jazdy może być spowodowane przez uszkodzony mechanizm różnicowy. Objawy, które występują najczęściej, to stukanie dochodzące z okolic podwozia i układu kierowniczego oraz drgania kierownicy podczas jazdy. Nieco rzadziej kierowcy wspominają o niepokojących dźwiękach dobiegających z poziomu zawieszenia podczas wykonywania skrętu.
Naprawa dyferencjału i jej koszty
Naprawa mechanizmu różnicowego bywa kosztowna. Przeprowadzenie wymiany lepiej zlecić mechanikowi – samodzielna próba regeneracji elementów grozi ich nieodwracalnym uszkodzeniem. Wiele osób zastanawia się również, jak zaspawać ,,dyfer”, aby uzyskać maksymalnie równy moment obrotowy przekazywany na koła. Taką czynność powinno się wykonać w profesjonalnym warsztacie. Zaspawany ,,dyfer” działa podobnie jak mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu wewnętrznym (,,szpera”), stad tę opcję chętnie wybierają amatorzy driftu.
Jak przedłużyć żywotność „dyfra”?
Jednym z kluczy wpływających na żywotność dyferencjału i jego niezawodną pracę jest regularne serwisowanie, z wymianą oleju na czele. Spośród wielu godnych uwagi produktów eksperci Inter Cars wymienili między innymi:
– olej przekładniowy Castrol MTX Full Syntetic 75W140;
– olej przekładniowy Motul GearBox 80W90;
– olej przekładniowy Ravenol SSG SYN LKW 75W80;
Mechanizm różnicowy to istotna część układu zawieszenia. Pomimo że jest stosunkowo wytrzymały, warto regularnie kontrolować jego stan. Wszystkie oznaki potencjalnej awarii od razu skonsultuj z mechanikiem, który zajmie się naprawą lub regeneracją. Od sprawnego funkcjonowania dyferencjału zależy nie tylko komfort Twojej jazdy, lecz także bezpieczeństwo.
FAQ
Za co odpowiada mechanizm różnicowy?
Dyferencjał przede wszystkim zapobiega uślizgowi kół podczas szybko pokonywanych zakrętów. „Dyfer” umożliwia zróżnicowanie prędkości kół zewnętrznych i wewnętrznych podczas pokonywania zakrętów.
Jakie są objawy uszkodzonego dyferencjału?
Do najczęstszych należą: stuki z okolic kół i układu kierowniczego oraz drgania kierownicy podczas jazdy oraz charakterystyczny dźwięk, wielu osobom przypominający jęczenie.
Czy można samodzielnie naprawić dyferencjał?
Naprawę lub regenerację lepiej zlecić doświadczonemu mechanikowi. Samodzielna ingerencja bez fachowej wiedzy grozi pogłębieniem się usterek i zwiększy koszty późniejszego przywrócenia do pełnej sprawności.
