Koło dwumasowe powstało w latach 80. minionego wieku, będąc rozwinięciem idei koła zamachowego i klasycznego tłumika drgań. Przez lata podzespół ten kojarzony był głównie z silnikami diesla, jednak w ostatnich latach „dwumasa” coraz częściej spotykana jest w autach benzynowych. Dowiedz się, jak działa koło dwumasowe? Do czego jest potrzebne i co warto o nim wiedzieć? Zapraszamy do lektury.
Idea prowadząca do stworzenia koła dwumasowego miała swój początek wraz ze wzrostem mocy produkowanych silników spalinowych, ściślej z coraz większą popularnością doładowania. Nadrzędnym celem inżynierów było efektywniejsze przenoszenie momentu obrotowego oraz skuteczne tłumienie drgań i wibracji. Mówiąc prościej, z upływem dekad jednostki napędowe stawały się coraz mocniejsze, a stosowane dotychczas układy napędowe – wraz ze wspomnianym kołem zamachowym – okazały się niezdolne do przeniesienia generowanych przez nie obciążeń.
Odpowiedź na stale rosnącą moc silników stanowi właśnie „dwumasa”, która w obecnym zastosowaniu spełnia omówione wcześniej funkcje. Pierwsze w historii motoryzacji koło dwumasowe weszło do produkcji w 1985 roku. Konieczność spełniania coraz surowszych norm emisji spalin oraz rosnąca świadomość ekologiczna wpłynęły na poważne zmiany w konstrukcji silników i skrzyń biegów. Mniejsza pojemność skokowa idąca w parze z wyższą mocą radykalnie zmieniły charakterystykę pracy jednostek napędowych. Skutkiem ubocznym jest wzrost poziomu generowanych wibracji, jakich zwykłe tarcze sprzęgła nie są w stanie zaabsorbować.
W artykule znajdziesz odpowiedzi m.in. na takie pytania:
- Czym jest dwumasowe koło zamachowe?
- Jak zbudowana jest „dwumasa”?
- Za co odpowiada dwumasowe koło zamachowe?
- Kiedy wymieniać „dwumasę”?
- Ile kosztuje wymiana „dwumasy”?
„Dwumasa” – co to właściwie jest?
Co to jest „dwumasa”? W przeciwieństwie do tradycyjnych kół zamachowych, które wykonuje się z pojedynczego kawałka metalu, koła dwumasowe składa się dwóch części. Każda „dwumasa” działa według jednego schematu, pomimo pewnych różnic konstrukcyjnych.
Koła dwumasowe są również wykorzystywane w samochodach wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów. „Dwumasa” w automacie jest stosunkowo powszechnym zjawiskiem. Moment obrotowy w takich skrzyniach musi być przenoszony w sposób ciągły. W tym celu producenci stosują właśnie koło dwumasowe. Dzięki temu rozwiązaniu moment przenoszony jest przez dwie tarcze, tym samym znacznie lepiej tłumiąc drgania skrętne i w konsekwencji poprawiając płynność pracy silnika. Sama skrzynia biegów, poddawana mniejszym obciążenia, dłużej zachowuje sprawność.
Budowa, czyli jak wygląda koło dwumasowe?
Przed przystąpieniem do omawiania szczegółów konstrukcyjnych, warto zwrócić uwagę na to, z czego składa się koło dwumasowe. Budowa „dwumasy” nie jest skomplikowana. Jak wskazuje nazwa, część składa się z dwóch elementów. Pierwsza z nich to masa pierwotna, która stanowi główny oraz największy i najcięższy fragment całej konstrukcji, połączony bezpośrednio z wałem napędowym. Na masie pierwotnej osadzony jest na niej również napędzany przez rozrusznik wieniec koła zębatego. Ten rodzaj masy wyposażono w charakterystyczne sprężyny, które mają za zadanie tłumić drgania skrętne. Drugą częścią jest masa wtórna. Współpracuje ona z tarczą sprzęgłową i dociska ją do siebie, a ponadto dzięki tarczy zbierakowej pozyskuje moment obrotowy przekazywany z silnika. Pomiędzy tarczami montuje się łożysko – zapewnia ono płynny obrót obu części. Eliminuje też siłę tarcia, jaka powstałaby pomiędzy tarczami podczas ich zetknięcia się ze sobą. Tak prezentuje się klasyczne sprzęgło dwumasowe. Istnieją jednak inne niewielkie modyfikacje, które mają zapewnić większą niezawodność całego układu. Zasada działania pozostaje natomiast taka sama, więc nie trzeba ich przybliżać.
Za co odpowiada koło dwumasowe w Twoim samochodzie?
W jaki sposób spełnia swoje zadanie koło dwumasowe? Zasada działania jest całkiem prosta i sprowadza się do dwóch etapów. W pierwszym uruchamianie są miękkie sprężyny tłumika drgań, w drugim natomiast uruchamiają się sprężyny o większej twardości.
Zastosowanie kół dwumasowych w pojazdach mechanicznych znacząco wpłynęło m.in. na zmniejszenie wibracji, zapobieganie przeciążeniom oraz redukcję spalania silnika. Jak dokładnie praca „dwumasy” umożliwia uzyskanie takich rezultatów?
Łagodzenie drgań silnika samochodowego
Drgania silnika na wolnych obrotach to przypadłość większości samochodów z turbosprężarką. Aby je ograniczyć, poszczególne elementy koła dwumasowego muszą być w nienagannym stanie. Zużyciu ulegają przede wszystkim sprężyny poduszkowe. To, jak dobrze sprężyny tłumią nierównomierne obroty wału korbowego, zależy od ich konstrukcji i rozmieszczenia. Jeżeli jednostka napędowa wraz z kołem dwumasowym są w doskonałym stanie, będą one eliminować praktycznie wszystkie drgania wywoływane przez wał korbowy. Z czasem zbyt duże natężenie takich wibracji bywa przyczyną uszkodzeń lub awarii manualnych skrzyń biegów.
Zapobieganie nadmiernym przeciążeniom
Kolejną zaletę pracy kół dwumasowych jest znacznie mniejsze prawdopodobieństwo uszkodzenia silnika. Zbyt duża ilość drgań oraz przeciążeń wewnątrz pojazdu może doprowadzić do zmniejszenia wytrzymałości poszczególnych elementów konstrukcji motoru lub skrzyni biegów. Zapobieganie nadmiernym przeciążeniom przekłada się również na płynniejszą pracę jednostki napędowej, lepszą zmianę przełożeń, a także efektywniejszą pracę samego sprzęgła.
Zmniejszenie spalania jednostki napędowej
Spalanie paliwa także związane jest ze sprawnością koła dwumasowego. Wolna od usterek „dwumasa” zapewnia także optymalne osiągi. Zdarza się, iż długotrwałe korzystanie z samochodu z niesprawną „dwumasą” doprowadza do nieefektywnego spalania i trwałych uszkodzeń silnika, skrzyni biegów czy nawet elementów układu paliwowego.
Jakie są objawy uszkodzonej „dwumasy”?
Niesprawność koło dwumasowego można zauważyć po kilku charakterystycznych symptomach. Jak zachowuje się uszkodzona „dwumasa”? Objawy najczęściej dotyczą hałasu podczas jazdy lub na biegu jałowym, braku płynności w trakcie zmiany przełożeń oraz ogólnego pogorszenia komfortu i jakości użytkowania pojazdu. Inną charakterystyczną oznakę stanowi odczuwalny poślizg podczas przyspieszania — to zjawisko występuje wtedy, gdy niesprawne jest koło dwumasowe. Objawy te mogą także wskazywać na uszkodzenie elementów ciernych tarczy sprzęgła i to warto mieć na uwadze.
Hałas podczas jazdy samochodem
Stukanie w samochodzie, piski czy wszelkiego rodzaju zgrzyty to najwcześniejsze, dość popularne objawy uszkodzonego koła dwumasowego. Najczęściej dochodzi do nich w momencie ruszania pojazdu na pierwszym biegu. Problem ten występuje również podczas zimowych temperatur, na niedogrzanym silniku. Przyczyną okazują się zbyt słabo amortyzujące sprężyny dwumasowego koła zamachowego, które nie są w stanie skutecznie tłumić drgań z silnika. Oprócz tego częstym symptomem jest charakterystyczne stuknięcie dobiegające z wnętrza pojazdu po zmianie przełożenia i po odpuszczeniu pedału sprzęgła.
Drgania na biegu jałowym
Uszkodzona „dwumasa” nie jest w stanie skutecznie eliminować drżenia i wibracji przekazywanych z jednostki napędowej oraz układu napędowego. Efektem tego są między innymi drgania silnika na biegu jałowym. Wibracje pojawiają się również podczas przyspieszania, a także mogą powodować rezonans poszczególnych elementów karoserii, co drastycznie obniża komfort podróżowania. Ponadto drżenie występuje na gałce do zmiany biegów podczas jazdy ze stosunkowo niską prędkością.
Brak płynności przy zmianie biegów
Samochód osobowy musi sprawnie zmieniać przełożenia. Płynna zmiana biegów w samochodzie to niezwykle istotny element efektywnej i oszczędnej jazdy. Uszkodzona „dwumasa” znacznie wpływa na odczuwalny poślizg. Jest to objaw bardzo podobny do tego, który występuje w trakcie ślizgania się sprzęgła. Wówczas powoduje ono przesuwanie się części ciernych tarczy i niedokładne przenoszenie momentu obrotowego. Nieraz zatem trudno odróżnić poszczególne symptomy i jasno określić, czy winowajcą jest koło dwumasowe. Warto wiedzieć, że zużycie obu tych elementów ma znaczny wpływ na pogorszenie przyczepności pojazdu.
Jak sprawdzić koło dwumasowe?
Jak sprawdzić koło dwumasowe, czy jest dobre? Żywotność tego elementu oraz jego stan zależy w głównej mierze od preferowanego przez kierowcę sposobu jazdy i eksploatacji samochodu. Przy odpowiednim użytkowaniu koło dwumasowe będzie w stanie wytrzymać wiele tysięcy kilometrów przebiegu. Żywotność zależy także od modelu pojazdu i konstrukcji czy producenta „dwumasy”. Oczywiście trwałość zależy również od kierowcy. Nieumiejętna redukcja przełożeń, szarpanie, nadużywanie sprzęgła lub utrzymywanie silnika na zbyt niskich obrotach w trakcie jazdy znaczącą skracają wytrzymałość. Sprawdzanie koła zamachowego da się przeprowadzić nawet podczas jazdy. Wystarczy uważnie wsłuchać się w pracę silnika, zwłaszcza przy niskich prędkościach obrotowych. Niepokojące sygnały to wszelkie omawiane wcześniej piski, drgania bądź szarpnięcia. Stan elementu w teorii można ustalić również na postoju. Niezbędny do tego okazuje się demontaż podzespołu, a także dokładne sprawdzenie jego powierzchni roboczej. W pełni sprawny tłumik drgań skrętnych nie powinien wykazywać żadnych zarysowań, pęknięć ani przebarwień na styku koła z tarczą sprzęgła. Niepokojące są też ubytki smaru, które mogą wiązać się z przegrzaniem wrażliwych elementów. Pełne oględziny „dwumasy” da się wykonać samodzielnie, zdejmując część lub zlecić zrobienie tego w profesjonalnym warsztacie samochodowym.
Kiedy powinieneś wymienić koło dwumasowe?
Kiedy wymienić koło dwumasowe? Objawy zużycia „dwumasy” powinny natychmiast skłonić kierowcę do wymiany wadliwego podzespołu. Co zrobić, gdy została uszkodzona dwumasa? Czy można jeździć samochodem z tego typu awarią? Zdecydowanie odradza się podróżowanie z niesprawnym kołem zamachowym. Konsekwencje długotrwałego użytkowania auta w takim stanie mogą być bardzo poważne. Co więcej, z czasem prowadzą do występowania kolejnych usterek i awarii i tym samym do kosztownych napraw. Zwróć też uwagę na stan wtrysków paliwowych, ponieważ ich nieodpowiednia praca, zwłaszcza nieprecyzyjne dawkowanie paliwa, sprzyja awariom „dwumasy”.
Zepsuta „dwumasa” niestety generuje dosyć spore kłopoty. Na taki stan rzeczy wpływa nie tylko cena poszczególnych elementów, ale też stopień trudności wymiany tego elementu. Ważne, by pamiętać, że gdy zdecydujesz się wymienić koło dwumasowe, musisz zakupić nowe sprzęgło oraz uzupełnić lub wymienić olej w skrzyni biegów. Wszystkie te podzespoły są ściśle ze sobą powiązane i zazwyczaj niesprawność jednego wiąże się z uszkodzeniem pozostałych. Wymiana każdego z tych elementów pozwoli Ci uzyskać spokój ze skrzynią biegów na długi czas, mimo wygenerowanych kosztów.
Pozytywnym aspektem okazuje się fakt, że koło dwumasowe jest bardzo często zespolone z samym sprzęgłem, co znacznie ułatwia wymianę oraz skraca jej czas. Serwisowanie powinno się zatem zlecić wykwalifikowanemu mechanikowi. W przypadku zakupu nowej części zalecamy markowe zamienniki z naszego katalogu, które będą pasować do konkretnego modelu pojazdu.
Ile zapłacisz za wymianę koła dwumasowego?
Ile kosztuje koło dwumasowe? Cena zależy głównie od samej części oraz danego modelu auta i zaczynają się od kilkuset złotych. Najdroższe wyceniane są na kilka tysięcy. Dla wielu kierowców jest to kosztowny zakup, jednak nie warto na nim oszczędzać. W poszukiwaniu oszczędności część użytkowników rozważa naprawę. Nie jest to dobry pomysł, zważywszy na to, jak ważną rolę pełni koło dwumasowe. Regeneracja to kolejna alternatywa, ale także obarczona jest ryzykiem nawrotu awarii.
Koła dwumasowe rekomendowane przez specjalistów z Inter Cars
Spośród szerokiej gamy markowych zamienników z oferty Inter Cars na uwagę zasługują m.in.:
– koło dwumasowe LUK 415 0740 09, pasujące do wielu samochodów Volkswagen Group;
– koło dwumasowe Valeo 836 047, polecane do konstrukcji opracowanych przez PSA;
– koło dwumasowe Sachs 2294 001 546, spotykane w autach takich marek, jak: Alfa Romeo, Fiat i Opel.
Jak możesz dbać o koło dwumasowe?
Koła dwumasowe podlegają naturalnemu zużyciu. Żeby uniknąć kosztów związanych z przedwczesną wymianą części, warto poznać sposoby przedłużające jego żywotność. Negatywny wpływ na „dwumasę” mają m.in.: dynamiczne szarpanie i ruszanie na niskich przełożeniach, brak płynności podczas zmiany biegów, wciskanie gazu do podłogi na niskich obrotach czy zapominanie o wciskaniu pedału sprzęgła podczas uruchamiania i gaszenia silnika. Negatywny wpływ na koło dwumasowe ma też stała jazda z niską prędkością obrotową (nieprzekraczającą 1500 obr./min), kiedy drgania i przeciążenia przenoszone na koło dwumasowe nasilają się. Ile wytrzymuje „dwumasa”? Teoretycznie koło dwumasowe przy odpowiednim użytkowaniu jest w stanie wytrzymać nawet 200 tysięcy kilometrów przebiegu. Ale przy zbyt wielu zmiennych nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jak wygląda to w praktyce.
Każdy kolejny przejechany kilometr ze szwankującym kołem dwumasowym to coraz wyższe ryzyko wystąpienia usterek czy awarii współpracujących z nim podzespołów. Jeżeli nie chcesz ponosić niepotrzebnych wydatków, pamiętaj, że kluczową sprawą jest czas reakcji. Jeśli zauważysz któryś z objawów uszkodzenia „dwumasy”, czym prędzej skonsultuj się z zaufanym serwisem.
FAQ
Jakie są objawy zużycia koła dwumasowego?
Do najczęstszych symptomów zaliczamy: hałas na biegu jałowym, brak płynności podczas zmiany biegów, odczuwalny poślizg podczas przyspieszania czy ogólny spadek komfortu jazdy.
Ile kosztuje nowe koło dwumasowe?
Cena zależy od modelu auta oraz od producenta części. Dobre markowe zamienniki w sklepie do popularnych modeli kosztują od kilkuset złotych.
Ile wytrzymuje „dwumasa”?
W teorii żywotność sięga 200 tys. km. Jednak awarie po kilkukrotnie niższym przebiegu nie dziwią mechaników.
