Akumulator czy bateria? Oba określenia bywają używane zamiennie, z czym nie zgadza się wielu specjalistów. Jednak teraz nie warto wchodzić w polemikę. Lepiej naprędce wspomnieć o elementach wspólnych i różnicach między akumulatorem i baterią. Oba urządzenia składają się jednego lub większej liczby ogniw i, jak wiadomo, są magazynami energii. Podstawowa różnica między baterią a akumulatorem dotyczy ponownego wykorzystania. Ubytek energii w baterii jest nieodwracalny, natomiast akumulator można ładować. Czym jest wspomniana energia elektryczna, nie trzeba tłumaczyć. Ale warto przypomnieć, czym jest ogniwo elektryczne. Pod tą nazwą kryje się źródło prądu, w którym zachodzące reakcje chemiczne aktywują powstawanie ładunków elektrycznych.
Akumulator należy do najbardziej newralgicznych elementów maszynerii, jaką jest samochód. Mimo prostej budowy – idea nie zmieniła się przez przeszło sto lat – nadal problemy z akumulatorem stanowią główną przyczynę usterek, o jakich wspominają statystyki gromadzone przez ADAC. I tak w roku 2019 aż 42 proc. awarii na drodze było wynikiem niesprawności podzespołu, 3 lata później (w roku 2022) odsetek był jeszcze wyższy (plus 4 punkty procentowe). Zatem chcąc zrozumieć przyczyny problemów, jakie potrafi sprawić akumulator, warto poznać jego budowę i zasadę działania. Czego jeszcze dowiesz się z naszego artykułu? Przybliżymy rodzaje, wspominając, który akumulator najlepiej sprawdzi się w Twoim aucie czy w motocyklu i gdzie go kupić.
Energia elektryczna w samochodzie
Do wytworzenia energii elektrycznej w samochodzie niezbędna jest praca silnika. W latach 60. minionego stulecia auto potrzebowało przeciętnie 300 W. Współczesne pojazdy spalinowe zużywają jej nawet cztery razy więcej (bez uwzględnienia rozrusznika). Energożerna są wszelkiego rodzaju akcesoria i urządzenia odpowiadające za komfort czy nawet bezpieczeństwo. Akumulator w samochodzie obsługuje między innymi: sterowane elektrycznie szyby czy lusterka, podgrzewanie foteli i kierownicy oraz czy systemy audio i nawigację. Energia elektryczna potrzebna jest również, gdy samochód stoi, dla podtrzymania pamięci sterowników, radia oraz zasilania systemu alarmowego.
Poruszanie się w ruchu miejskim, z dużą liczbą zatrzymań (praca jednostki napędowej na biegu jałowym), częste rozruchy (duży pobór energii), nadużywanie odbiorników elektrycznych (np. włączone ogrzewanie tylnej szyby podczas stania w korku) oraz tendencja do jazdy przy coraz niższej prędkości obrotowej silnika (oszczędność paliwa) powodują, że często akumulator jest niedoładowany (głębokie rozładowywanie skraca żywotność). Ilość energii, którą możemy pobrać z akumulatora, zależy od temperatury. Według firmy Varta spadek od +25 st. C do -20 st. C obniża o połowę wzmiankowaną ilość energii, którą można pobrać. Jednocześnie taka sama zmiana temperatury silnika powoduje dwukrotny wzrost natężenia prądu pobieranego przez rozrusznik.
Rodzaje akumulatorów samochodowych
Powszechnie operuje się dwoma terminami. Są to akumulatory otwarte (obsługowe) i akumulatory bezobsługowe. Przybliżymy Ci je bliżej, co może pomóc w chwili, kiedy będziesz kupować nowy akumulator. Polecamy też jeden z naszych wcześniejszych wpisów, w którym zajdziesz mnóstwo informacji o przyczynach rozładowania akumulatora.
Jako akumulatory otwarte uznaje się modele, w których woda może odparowywać z wnętrza, a tlen i wodór, powstające podczas pracy, także wydostają się na zewnątrz. Akumulator obsługowy wyposażony jest w korki, które służą zarówno do uzupełniania elektrolitu czy wody destylowanej, jak i do mierzenia gęstości wspomnianego elektrolitu.
Akumulatory otwarte, z korkami zamykającymi cele, dzielimy na dwa rodzaje, dwie podgrupy. Do pierwszej należy akumulator konwencjonalny, w której kratki wykonane są z ołowianego stopu z dodatkiem antymonu (zazwyczaj 4-5 proc.). Podstawową wadą akumulatorów konwencjonalnych jest skłonność do samorozładowania. Jako zaletę należy uznać odporność cykliczną, rozumianą jako wytrzymałość na dużo większą liczbę cykli ładowania i rozładowania w porównaniu do akumulatorów bezobsługowych.
Akumulator otwarty o wydłużonym okresie obsługowym niewiele różni się od standardowego. Główna różnica tkwi w mniejszej zawartości antymonu w ołowianym stopie (do 3,5 proc.), co przekłada się na wspominaną dłuższą bezobsługowość. Gdzie sprawdzi się taki akumulator? Przede wszystkim w starszych modelach aut, które wykorzystywane są do przewozu osób.
Akumulator bezobsługowy
Jak zapewne wiesz, jako akumulatory bezobsługowe uważa się te, w których nie ma możliwości uzupełniania ubytków elektrolitu. Podobnie jak w przypadku wcześniej wymienianych modeli obsługowych, dzieli się je na otwarte i zamknięte.
Reakcjom chemicznym w akumulatorze towarzyszy rozkład wody w elektrolicie (40-procentowy roztwór kwasu siarkowego) na wodór i tlen. Ponadto woda z akumulatora otwartego paruje. Aby akumulator był uznany bezobsługowy, ubytek wody z elektrolitu w wyniku obu procesów, musi być możliwie niski. Niezależnie od typu akumulatora, aby zmniejszyć ilości wody ulegającej rozpadowi, stop ołowiu (Pb) z antymonem (Sb) jest zastępowany przez stopy: ołowiu z wapniem (Pb-Ca) bądź ołowiu z wapniem i srebrem (Pb-Ca-Ag).
Rodzaj użytego stopu zależy od cechy akumulatora, która jest najważniejsza dla danego zastosowania. Jeśli priorytetowe znaczenie mają odporność cykliczna i mechaniczna, a godzimy się na okresowe uzupełnianie wody, to korzystniejszy jest stop ołowiu i antymonu. Natomiast kiedy na znaczeniu zyskują długi okres „życia” akumulatora z możliwie dużą zdolnością rozruchową, warto sięgnąć po akumulator Pb-Ca-Ag. Akumulator Pb-Ca można uznać za kompromisowe, pośrednie pod względem wydajności i żywotności, rozwiązanie.
Kształt i ustawienie elektrod
Elektrody akumulatora są przeważnie płaskie, ustawione równolegle i przedzielone separatorem. Okazało się jednak, że powrót do technologii pierwszego akumulatora (debiut w roku 1859), czyli spiralnego zwinięcia elektrod przedzielonych separatorem, ma istotne korzyści. Najważniejsze z nich to: odporność na wstrząsy, możliwość szybkiego ładowania oraz wyładowania dużym prądem.
Postać elektrolitu
Elektrolit jest przeważnie w formie płynnej. Oprócz możliwości wylania się (nadmierny przechył lub uszkodzenie akumulatora) płynny elektrolit ulega segregacji (cięższe frakcje są na dole, lżejszy na górze). Trzeba nadmienić, że przemieszczanie się obniża sprawność akumulatora. Stąd w zależności od rodzaju akumulatora stosuje się rozwiązania mające na celu wyeliminować wspomniany problem. W akumulatorach żelowych dodaje się do elektrolitu kwas krzemowy, w akumulatorach AGM (Absorbent Glass Mat), elektrolit jest unieruchomiony przez matę z mikrowłókien szklanych lub włókna polimerowego, umieszczoną pomiędzy elektrodami. Z jeszcze innym rozwiązaniem spotkasz w akumulatorach spiralnych – tutaj elektrolit ma formę pasty.
Gdzie kupić akumulator?
Świetnym miejscem, w którym znajdziesz akumulator do samochodu, łodzi czy motocykla, jest Inter Cars. Co ważne, zamówiony online akumulator możesz odebrać w kilkuset punktach ulokowanych na terenie całego kraju. Inter Cars, jak przystało na specjalistów z sięgającym 30 lat doświadczeniem w branży, dba nie tylko o ofertę, ale też o warunki przechowywania. A to szczególnie ważne w przypadku tak wrażliwych produktów, jakimi są akumulatory. Yuasa, Exide, ENRG, Varta, Bosch… Oferta jest znacznie bogatsza i obejmuje modele zarówno do starszych aut, jak i do samochodów wyposażonych w system start-stop. Poniżej przedstawiamy trzy przykładowe propozycje. Po kliknięciu w ikonę zapoznasz się ze szczegółowymi parametrami. Oczywiście bez trudu przejdziesz do pozostałych akumulatorów. Wyszukiwarka po modelu samochodu – rozważ i tę opcję!
W razie jakichkolwiek wątpliwości z wyborem akumulatora polecamy kontakt z serwisem. Listę godnych uwagi adresów znajdziesz tutaj.
Znajdź akumulator!
Zużyty akumulator – co z nim zrobić?
O to, co zrobić z zużytym akumulatorem samochodowym, spytaliśmy eksperta z Inter Cars. Akumulator to cenne źródło surowców wtórnych i zarazem odpad stanowiący zagrożenia dla środowiska. Stąd od lat przy zakupie nowego pobierana jest zwrotna kaucja, wynosząca w pierwszej połowie 2023 roku 30 zł. Dlatego jeśli planujemy wymianę, warto stary akumulator oddać do sklepu. Oczywiście zasada dotyczy też zakupów w Inter Cars. Jeśli natomiast nie zamierzamy w najbliższym czasie kupować nowego modelu i chcemy legalnie pozbyć się starego, najlepiej oddać akumulator do PSZOK-u.
Akumulatory samochodowe – podsumowanie
Od lat standardem w akumulatorach samochodowych jest napięcie 12 V. Sporadycznie, na ogół w autach luksusowych, spotkasz się z akumulatorem 24-voltowym. Pamiętaj, żeby przy wyborze akumulatora kierować się następującymi parametrami: pojemność, kształt (wymiary), biegunowość oraz rodzaj. Stosowne wskazówki znajdziesz w instrukcji obsługi samochodu czy motocykla.
