Sworzeń wahacza – jak wykryć awarię?

Prawidłowo działający sworzeń wahacza jest kluczowy dla bezpiecznej jazdy. Producenci samochodów doskonale zdają sobie z tego sprawę: ten element projektowany jest zawsze tak, by charakteryzowała go wytrzymałość, trwałość i niezawodność. Jest jednak pewien problem – sworzeń wahacza narażony jest na naprawdę intensywną eksploatację. Awarie tej części nie należą więc niestety do rzadkości. Szczególnie w przypadku starszych pojazdów. Pierwszymi oznakami nieprawidłowo działającego sworznia wahacza mogą być dobiegające z auta stuki i hałasy. Także pogorszenie jakości prowadzenia samochodu… ale nie tylko. Co świadczy o awarii sworznia wahacza, czym może ona grozić i jak naprawić ten element? Już za chwilę rozwiejemy Twoje wątpliwości. 

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest sworzeń wahacza i jaką funkcję pełni w samochodzie;
• jakie są oznaki uszkodzenia sworznia wahacza;
• w jaki sposób wymienić zniszczony sworzeń wahacza na nowy i ile to kosztuje;
• które elementy zawieszenia wymagają regularnej wymiany.

Czym jest i do czego służy sworzeń wahacza?

Sworzeń wahacza to niewielki element, który pełni bardzo ważną funkcję. To właśnie dzięki niemu koła mogą skręcać i utrzymać właściwą pozycję w czasie jazdy – tak, by auto poruszało się w pożądanym kierunku. Dodatkowo sworzeń wahacza w pewnym stopniu odpowiada za amortyzację. Co więcej! Umożliwia zamontowanie wahacza do przednich zwrotnic kół. 

Sworzeń wahacza jest przegubem kulowym, otoczonym panewką z tworzywa poliamidowego. Materiał ten ma właściwości ślizgowe – by dodatkowo je zwiększyć, w konstrukcji stosuje się smar grafitowy lub molibdenowy. Cały element chroniony jest przez gumową osłonę. Nadmierne wyeksploatowanie sworznia może doprowadzić do oderwania od zwrotnicy, która zostanie – wraz z kołem – odseparowana od wahacza. 

Mogłoby się wydawać, że uszkodzenie sworznia wahacza nie jest aż tak poważnym problemem. Jednak takie założenie jest błędne. Ten element należy do najważniejszych części układu zawieszenia – ma ogromny wpływ na prawidłową jazdę. Jeśli dojdzie do jego awarii, kierowca może zupełnie stracić kontrolę nad samochodem – a wtedy nietrudno o wypadek lub kolizję. Warto więc wiedzieć, jakie objawy daje uszkodzony sworzeń wahacza, by móc zareagować na nie jak najszybciej.

Zobacz również: Wahacz – czym jest i jaką pełni funkcję?

Sworzeń wahacza – objawy uszkodzenia 

Zużycie lub uszkodzenie sworznia wahacza niesie za sobą szereg stosunkowo charakterystycznych objawów. Warto je znać – by móc zareagować jak najprędzej i uniknąć niebezpiecznego wypadku. Co świadczy o tym, że w samochodzie należy wymienić wahacz, skąd biorą się usterki tego elementu i co się wydarzy, jeśli zignorujesz awarię i będziesz dalej jeździł?

Co wskazuje na uszkodzenie wahacza?

Awaria wahacza nie zostanie zasygnalizowana przez komputer pokładowy, gdyż ta część nie ma wbudowanych żadnych czujników. Kierowca musi więc w tej kwestii liczyć na siebie, własną wiedzę i doświadczenie. Oznaki uszkodzenia sworznia wahacza są na szczęście dość charakterystyczne. Co powinno wzbudzić Twoją czujność?

• Przede wszystkim – niestandardowe dźwięki. Typowe dla uszkodzenia sworznia wahacza jest dochodzące z okolic zawieszenia stukanie (głuche lub metaliczne), które nasila się podczas jazdy po nierównościach. Może również pojawić się skrzypienie, które występuje przy wykonywaniu powolnych manewrów, takich jak np. parkowanie. Ten objaw wskazuje zwykle na to, że zużyciu uległa guma sworznia wahacza. 
• Symptomem uszkodzenia sworznia wahacza może być również pogorszenie jakości prowadzenia auta. Jeśli zauważysz, że trudno jest Ci utrzymać prosty tor jazdy, choć wszystko robisz w ten sam sposób, jak dotychczas, z dużym prawdopodobieństwem będzie to właśnie problem z wahaczem. W takiej sytuacji pojazd może „ściągać” na jedną stronę (w zależności do tego, czy uszkodzony, jest lewy sworzeń wahacza czy prawy sworzeń wahacza), a Ty będziesz musiał stale korygować tor jazdy. 

• O zużyciu wahacza może świadczyć wyczuwalny luz na kierownicy, co jest szczególnie zauważalne podczas wykonywania dynamicznych manewrów, np. skręcania przy większej prędkości. Zdarzają się także wibracje, przenoszone przez koło kierowcy na nadwozie.
• Jeżeli będziesz jeździł z uszkodzonym sworzniem wahacza przez dłuższy czas, może dojść do nierównomiernego ścierania bieżników w oponach. Podczas wymiany ogumienia wulkanizator zauważy, że klocki przy jednym z kół będą starte bardziej, niż przy tym, położonym do niego przeciwlegle. 
• Bardziej zaawansowane uszkodzenie sworznia wahacza może doprowadzić do nienaturalnego przekrzywienia koła. Pamiętaj, że jazda samochodem, który jest w takim stanie, jest naprawdę niebezpieczna!

Przyczyny awarii

Sworzeń wahacza narażony jest w czasie jazdy na wiele czynników, które wpływają na jego stan negatywnie. Nie można również zapominać o naturalnym zużywaniu się poszczególnych części konstrukcji. Do najczęstszych przyczyn uszkodzenia tego elementu zalicza się zazwyczaj:

• jeżdżenie samochodem ze zbyt dużym obciążeniem;
• poruszanie się z niewyważonymi kołami;
• mechaniczne uszkodzenie gumowej osłony sworznia wahacza;
• starzenie się gumy osłony, co prowadzi do wyciekania ze środka smaru, a jednocześnie umożliwia przedostawanie się do wnętrza wody i brudu – w konsekwencji przegub się zaciera;
• częstą jazdę po nierównych drogach;
• wjechanie w dużą nierówność na jezdni ze znaczną prędkością.

Konsekwencje jazdy z uszkodzonym sworzniem wahacza 

Pierwsze objawy zużycia sworznia wahacza bywają niewielkie i niezbyt uciążliwe, co niestety sprawia, że łatwo jest je zignorować. Takie postępowanie może jednak prowadzić do poważnych konsekwencji!

Zużyty sworzeń w pewnym momencie nie wytrzyma – dojdzie do wybicia lub zerwania wahacza. Może się to wydarzyć w dowolnym, najmniej spodziewanym momencie. Koło zacznie wówczas poruszać się w zupełnie losowym kierunku i stracisz kontrolę nad pojazdem. Jeżeli Twój samochód jest wyposażony w układ jednowahaczowy, koło złoży się i ustawi poziomo względem nawierzchni. 

Jeśli akurat będziesz jechał z małą prędkością – masz szczęście, być może uda Ci się uniknąć naprawdę poważnego wypadku. Co nie oznacza, że uszkodzenia auta będą kosmetyczne! Zerwanie albo wybicie wahacza w czasie jazdy z dużą szybkością praktyczne nie ma szans zakończyć się dobrze. Utrata możliwości kontroli przy prędkości przekraczającej 60 km/h prawie zawsze skutkuje bardzo poważnym wypadkiem lub wręcz katastrofą. 

Wymiana wahacza

Co robić, gdy zauważysz oznaki zużycia sworznia wahacza? Z wymianą tego elementu nie ma co zwlekać! Nie jest to drogie ani skomplikowane: konsekwencje zignorowania awarii mogą jednak wiązać się z dużymi kosztami.

Sworzeń wahacza – cena wymiany

Jak drogi w naprawie jest uszkodzony sworzeń wahacza? Cena zależy w dużej mierze od tego, co dokładnie uległo awarii. Jeśli jednak zignorujesz uszkodzenie, może dojść do awarii innych elementów układu zawieszenia – a to już wiąże się ze znacznie większym wydatkiem. Nieco tańsze naprawy dotyczą systemów o prostszej konstrukcji, takich jak kolumna MacPhersona przedniej osi. Jeśli w Twoim aucie uszkodzona zostanie oś wielowahaczowa, cena będzie znacznie wyższa. 

Pamiętaj, że sworznie wahaczy zawsze należy wymieniać parami. Jeśli w Twoim samochodzie są 2 przednie wahacze, trzeba od razu kupić oba zestawy – mówi ekspert marki Inter Cars. Co za tym idzie – koszt naprawy zawieszenia wielowahaczowego będzie wyższy. Można założyć, że wymiana pojedynczego elementu to wydatek 80-150 złotych. 

Niektóre modele aut są wyposażone w rozbieralne sworznie wahaczy – wówczas można wymienić tylko ten element, który uległ uszkodzeniu. Jest to znacznie tańsze rozwiązanie: np. guma sworznia wahacza kosztuje zaledwie 20-60 zł. Wymiana całego sworznia wymaga nie tylko zakupu dodatkowych części, ale także większego nakładu pracy. 

Zobacz również: Tuleje wahacza – baza wiedzy.

Jak wymienić sworzeń wahacza samodzielnie?

Przed rozpoczęciem wymiany powinieneś zaopatrzyć się w takie narzędzia, jak:

• klucze płaskie i oczkowe;
• klucz dynamometryczny (nie jest niezbędny, ale ułatwia pracę);
• młotek;
• szczotka druciana;
• preparat odrdzewiający.

Wymiana sworznia wahacza nie jest technicznie skomplikowana, jednak może nieść za sobą pewne trudności – szczególnie gdy auto jest już dość stare, a jego stan pozostawia wiele do życzenia. 

Zazwyczaj warto zacząć od naniesienia na sworzeń wahacza sporej dawki odrdzewiacza: dzięki temu znacznie łatwiej będzie Ci odkręcić poszczególne elementy. Śruby mogą być mocno przykręcone, jednak pracując nad nimi, zachowaj dużą ostrożność. Szczególnie jeśli nie dysponujesz kluczem dynamometrycznym. Zerwanie którejkolwiek śruby może sprawić, że prosta naprawa stanie się naprawdę problematyczna!

Jak przystąpić do wymiany? Na początek musisz zdjąć koło. Następnie odkręć nakrętkę sworznia, która mocuje go do zwrotnicy. Kolejnym krokiem jest wykręcenie umieszczonych u dołu sworznia śrub, co umożliwi odseparowanie tego elementu od wahacza. Może Ci się przydać specjalny ściągacz do sworzni, który znacznie ułatwi Ci pracę. 

Miej na uwadze to, że w niektórych samochodach sworzeń połączony jest z wahaczem za pomocą metalowych nitów – wówczas będziesz musiał je rozwiercić. By wysunąć sworzeń, wykorzystaj młotek lub specjalny wybijak. 

Zanim zamontujesz nowy element, dokładnie wyczyść cały widoczny obszar za pomocą drucianej szczotki. Jeśli sworzeń wahacza nie był wymieniany od dłuższego czasu – co często się zdarza – w jego okolicy mogło nagromadzić się dużo brudu i korozji. Gdy uda Ci się uporać z zanieczyszczeniami, zamontuj nowy element. Wykonaj dokładnie te same czynności, co przy demontażu starego sworznia, jednak w odwrotnej kolejności. 

Istnieją modele aut, w których sworzeń wahacza odpowiada dodatkowo za kąt wyprzedzenia zwrotnicy. Wówczas, po dokonaniu wymiany, trzeba koniecznie skontrolować geometrię zawieszenia. 

Zadbaj o zawieszenie z Inter Cars

Prawidłowo funkcjonujące zawieszenie samochodu jest niezbędne dla bezpiecznej i komfortowej jazdy. Jego elementy w czasie eksploatacji ulegają naturalnemu zużyciu. Które części warto regularnie kontrolować, a w razie potrzeby – wymieniać?

• Sworzeń wahacza – któremu poświęciliśmy ten artykuł. To niewielki i stosunkowo tani, ale bardzo ważny element zawieszenia.
• Silentblocki – inaczej tuleje, gumowe elementy wahaczy.
• Łączniki stabilizatora – objawem ich uszkodzenia zazwyczaj są głośne stuki, które pojawiają się podczas skręcania.
• Drążki kierownicze, które łączą przekładnię kierowniczą ze zwrotnicami kół.

Wszystkie te elementy – i o wiele więcej – znajdziesz w naszym sklepie Inter Cars. Nasi eksperci dbają, by oferowane części zamienne cechowały się najwyższą jakością, a jednocześnie – korzystną ceną. Chętnie pomożemy Ci zadbać o stan Twojego auta! Sprawdź, co dla Ciebie przygotowaliśmy: