Współczesne auta są wyposażone w podzespoły, które sprawiają, że jazda staje się prostsza niż kiedykolwiek wcześniej. W dawnych czasach jazda samochodem wymagała od kierowcy konkretnych umiejętności. Przykładem takiego elementu z przeszłości jest skrzynia biegów, której obsługa przed wynalezieniem synchronizatora była dość skomplikowana i problematyczna. Czym jest synchronizator skrzyni biegów, jakie pełni funkcje i jak rozpoznać objawy usterki? Poznaj najważniejsze informacje na temat tego urządzenia!
Za opracowanie synchronicznej skrzyni biegów odpowiedzialni są konstruktorzy z zespołu Cadillac. Po raz pierwszy została ona wypuszczona do masowej produkcji w 1919 r. i całkowicie zrewolucjonizowała ówczesny rynek motoryzacyjny. Przed wynalezieniem synchronizatora zmiana biegów wcale nie była taka prosta. Aby to zrobić, kierowca musiał stosować tzw. międzygaz. Należało puścić pedał sprzęgła, a następnie zwiększyć prędkość obrotów do odpowiedniego zakresu i dopiero wtedy zmienić przełożenie. Wymagało to sporego wyczucia i umiejętności, dlatego z płynnym prowadzeniem pojazdu radzili sobie tylko doświadczeni kierowcy. Synchronizator zmiany biegów zautomatyzował cały proces i przez to został uznany z jeden z ważniejszych wynalazków w historii motoryzacji XX wieku.
Z tego artykułu dowiesz się między innymi:
- Czym jest synchronizator w skrzyni biegów?
- Do czego służy synchronizator skrzyni biegów?
- Jakie są objawy uszkodzonego synchronizatora?
- Jakie są przyczyny awarii synchronizatora i jak je wyeliminować?
- Na czym polega i ile kosztuje naprawa synchronizatora skrzyni biegów?
Czym jest synchronizator skrzyni biegów?
Jak już pisaliśmy wcześniej, synchroniczna skrzynia biegów wchodzi do użytku w roku 1919. Zanim jednak pojawiły się synchronizatory, kierowca musiał dwukrotnie nacisnąć pedał sprzęgła i umiejętnie manewrować dodawaniem gazu, aby płynnie zmienić bieg. Brak wyczucia i niedostateczna obsługa mogła doprowadzić do awarii całego podzespołu, a tym samym uniemożliwić kontynuowanie jazdy.
Synchronizator skrzyni biegów to urządzenie, które zastępuje konieczność stosowania międzygazu przez kierowcę. Ma ono postać pierścienia z zębatkami, który zaczyna się obracać podczas zmiany biegów. Synchronizator ściśle współpracuje z pozostałymi elementami w skrzyni biegów, wyrównując prędkość wałka pośredniego i głównego. Umożliwia to płynne przeniesienie napędu zgodnie z przełożeniem dźwigni przez kierowcę.
Do czego służy synchronizator w skrzyni biegów?
Skrzynia biegów to kluczowy element układu napędowego samochodu, który pozwala kierowcy zmieniać przełożenia w celu uzyskania optymalnej mocy silnika i prędkości jazdy. Skrzynia biegów składa się z wałów, kół zębatych, synchronizatorów i innych elementów. Synchronizator odgrywa istotną rolę w działaniu skrzyni biegów, ponieważ umożliwia płynne i precyzyjne zmiany biegów.
Gdy kierowca zmienia bieg, lewarka skrzyni biegów jest przesuwana, co powoduje przesunięcie piasty synchronizatora w kierunku pierścienia danego biegu. Synchronizator działa jak sprzęgło, które zaczepia się o obracające się koło zębate, dopasowując jego prędkość obrotową do prędkości obrotowej wałka. W wyniku tego procesu, prędkość obrotowa kół zębatych zostaje wyrównana, co pozwala na ich zazębienie bez trzasku ani wibracji.
Synchronizator skrzyni biegów zapobiega niekontrolowanym ruchom kół zębatych, blokując cały układ, aby poruszał się w jednym tempie. Uniemożliwia to swobodne nachodzenie na siebie pierścieni przy różnych prędkościach, co mogłoby spowodować wyszczerbienie zębatek. Dzięki temu przy zmianie biegów nie słychać charakterystycznych odgłosów zgrzytania, a biegi przeskakują płynnie.
Obecność synchronizatora przekłada się też na intuicyjność obsługi manualnej skrzyni biegów. Kierowca nie musi pamiętać o manewrowaniu pedałem sprzęgła i koncentrować się na wyczuciu właściwego momentu zmiany przełożenia. W efekcie istotnie wpływa to na sam komfort jazdy i redukuje ryzyko poważnej usterki spowodowanej nieumiejętną zmianą biegów.
Uszkodzony synchronizator skrzyni biegów – objawy usterki
Wiesz już, do czego służy synchronizator w skrzyni biegów i dlaczego jest tak ważny. Pomimo niepozornej konstrukcji pełni ważną funkcję, a uszkodzenie elementu może doprowadzić do awarii całej skrzyni. Synchronizator, jak każda część mechaniczna z biegiem czasu ulega naturalnemu zużyciu, co wiąże się z koniecznością jego wymiany. Możesz to rozpoznać po charakterystycznych symptomach, które powinny być wskazaniem do umówienia się na wizytę w warsztacie.
Jednym z objawów, który pojawia się jako pierwszy, jest metaliczny dźwięk przy zmianie położenia. Dzieje się tak, gdy pierścienie synchronizatora uległy wyszczerbieniu i nie są w stanie stabilnie docisnąć się do kół zębatych. Powstaje wówczas charakterystycznych zgrzyt, podobny do tego, jak przy zbyt szybkiej zmianie biegów lub niedociśnięciu sprzęgła. Towarzyszyć temu mogą inne hałasy, które z czasem się nasilają i są słyszalne nawet podczas jazdy ze stałą prędkością. Oto niektóre z nich:
- Buczenie lub szumienie – może wskazywać na zużycie łożysk skrzyni biegów lub problem z przekładniami. Dźwięk ten może się wzmacniać przy zmianie prędkości lub obciążeniu.
- Stukanie lub pukanie – może być spowodowane luzem w łańcuchu napędowym, zużyciem przegubów wałów skrzyni biegów lub innymi uszkodzeniami mechanicznymi.
- Piszczenie lub gwizdanie – może wskazywać na problem z łożyskami oporowymi lub innymi elementami skrzyni biegów, które mogą się zużywać lub być niewłaściwie nasmarowane.
- Trzaskanie lub pohukiwanie – może być spowodowane przez zbyt dużą luz w zazębieniu kół zębatych lub przez uszkodzenia zębów na kołach zębatych.
- Grzechotanie lub klekotanie – może wynikać z luzów w elementach skrzyni biegów, takich jak łańcuchy, przekładnie czy łożyska.
Uszkodzony pierścień synchronizatora może też powodować problemy z płynną zmianą biegów. Wyczuwalny opór lub trudności we wskoczeniu drążka na właściwą pozycję to kolejny typowy objaw. Gdy podczas jazdy zauważysz, że wrzucenie konkretnego biegu wymaga użycia większej siły niż zwykle, może to oznaczać zużycie synchronizatora.
Jeśli chodzi o uszkodzony synchronizator skrzyni biegów, objawy nie zawsze muszą zwiastować usterkę tego konkretnego elementu. Wewnątrz skrzyni znajduje się skomplikowany mechanizm złożony z części, które wzajemnie na siebie oddziałują. Hałasy dobiegające z przekładni podczas jazdy są też objawem zużycia łożyska skrzyni biegów. Charakterystyczny szum i wycie pojawiające się głównie na niskich obrotach mogą oznaczać uszkodzenie kół zębatych.
Wycieki i niski poziom oleju niekorzystnie wpływają na cały mechanizm, w tym synchronizator skrzyni biegów. Objawy są podobne do zużytego synchronizatora, gdyż powodują trudności w zmianie biegów. Można je więc łatwo pomylić, dlatego, zanim zdecydujesz się na wymianę konkretnych podzespołów, powinieneś przeprowadzić dokładną diagnostykę i sprawdzić obecność ewentualnych wycieków. Uzupełnienie oleju i uszczelnienie skrzyni biegów może bowiem rozwiązać problem.
Synchronizator skrzyni biegów – przyczyny awarii
Synchronizator jest narażony na duże obciążenia i cały czas pracuje w trudnych warunkach. Dlatego nie da się całkowicie wyeliminować czynników, które niekorzystnie wpływają na kondycję podzespołu, a zużycie jest naturalnym efektem intensywnej eksploatacji. Można jednak przedłużyć żywotność urządzenia, pamiętając o kilku zasadach.
Nieumiejętne korzystanie z przekładni może sprawić, że szybciej zużyje się synchronizator skrzyni biegów. Objawy takie jak zgrzytanie i hałasy przy zmianie położenia drążka mogą być spowodowane zbyt szybką zmianą biegów. Mechanizm nie nadąża wówczas nad pracą wałka i nie jest w stanie wyrównać prędkości obrotów. Notoryczne doprowadzanie do takiej sytuacji i przedwczesne wrzucanie biegów to przyczyny szybszego zużycia synchronizatora. Może to także doprowadzić do wyłamania zębatek i wyszczerbienia pozostałych mechanizmów. Konsekwencje takich działań mogą być poważne i skończyć się kosztownym remontem całej skrzyni biegów, a nie tylko wymianą synchronizatorów.
Wielu kierowców przez całą drogę trzyma rękę na gałce zmiany biegów, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji. Jest to kolejna z przyczyn szybszego zużywania się synchronizatora. Powoduje to naprężenie poszczególnych elementów mechanizmu, które dociskają synchronizatory. Dodatkowe obciążenie konstrukcji przekłada się na szybsze wycieranie pierścieni i znacząco obniża ich żywotność. Zagrożeniem nie tylko dla synchronizatorów, ale i pozostałych elementów jest też ruszanie drążkiem zmiany biegów bez wyraźnej przyczyny. Jeśli więc nie chcesz uszkodzić przekładni i zależy Ci na długiej żywotności synchronizatorów, używaj dźwigni zmiany biegów tylko wtedy, kiedy jest to konieczne.
Przyczyną awarii synchronizatorów może być też długotrwałe jeżdżenie z ubytkami oleju w skrzyni biegów. Zagraża to całej przekładni, doprowadzając do zacierania mechanizmów. Należy pamiętać, aby wymieniać olej zgodnie z zaleceniami producenta, a przy przeglądzie weryfikować, czy nie ma widocznych wycieków.
. Przy odpowiedniej obsłudze przekładni nie powinien sprawiać problemów i zapewniać niezawodną pracę przez długi czas. Problematyczna natomiast jest wymiana synchronizatora, gdyż wiąże się to z koniecznością rozebrania skrzyni. Warto więc pamiętać, aby zmieniać biegi z wyczuciem i adekwatnie do aktualnej prędkości pojazdu. Zbyt szybkie wrzucenie wysokiego biegu na niskich obrotach również może doprowadzić do szybszego zużycia synchronizatorów. Podobnie dzieje się w przypadku zbyt delikatnego wciśnięcia pedału sprzęgła i szybkiego przełączenia lewarka. Precyzyjne manewrowanie drążkiem bez niepotrzebnego dociskania go to najprostszy sposób, aby uniknąć poważnej awarii skrzyni i przedłużyć żywotność wewnętrznych mechanizmów – mówi ekspert Inter Cars.
Synchronizator skrzyni biegów – cena i sposoby naprawy
Nie ma skutecznego sposobu, aby naprawić uszkodzony synchronizator. Jedyną metodą jest wymiana wadliwego elementu. Zaleca się, aby wymienić wówczas wszystkie synchronizatory, których stan wskazuje na oznaki zużycia. Jest to bowiem skomplikowana procedura, która wymaga demontażu skrzyni i rozebrania całej konstrukcji.
Jeśli chodzi o synchronizator skrzyni biegów, cena zależy od producenta i rodzaju przekładni. Zakres cenowy jest bardzo szeroki i wynosi od 150 do nawet 2000 zł. W niektórych przypadkach bardziej opłaca się kupić cały komplet, gdyż zestawy są często sprzedawane w korzystniejszej cenie niż pojedyncze sztuki.
Do ceny części trzeba doliczyć usługi mechanika. Wymiana synchronizatorów to czasochłonna i skomplikowana operacja, która wymaga precyzji i doświadczenia. Demontaż, założenie nowych podzespołów i ponowne złożenie oraz zamontowanie skrzyni jest zazwyczaj wyceniane na około 1500–3000 zł. Przy okazji wymienia się też olej przekładniowy, uszczelniacze oraz elementy mechanizmów z widocznymi defektami.
Wymiana synchronizatorów to kosztowna procedura, która w przypadku starszych aut może nawet przekraczać wartość pojazdu. Szukając oszczędności, niektórzy kierowcy decydują się na regenerację synchronizatorów. Polega to na zastosowaniu specjalnych preparatów, które mają za zadanie poprawić pracę mechanizmów. Zaleca się, aby wcześniej wymienić stary olej i do świeżego dolać dodatek do skrzyni biegów. Preparat ma wyciszyć pracę przekładni, usunąć zgrzyty i ułatwić płynną zmianę biegów, zapewniając lepsze smarowanie mechanizmów. Konserwuje też synchronizatory i w przypadku niewielkich uszkodzeń jest w stanie przywrócić im sprawność.
Synchronizator skrzyni biegów w Inter Cars!
Sprawny synchronizator to podstawa, aby skrzynia biegów działała bez zarzutów. Nie należy zwlekać z jego wymianą, gdyż może się to przyczynić do poważnej usterki pozostałych elementów mechanizmu. Ważne jest też, aby inwestować w dobrej jakości części od sprawdzonych producentów, gdyż gwarantuje to niezawodną pracę przez długi czas użytkowania. W Inter Cars znajdziesz szeroki wybór zamienników, które odpowiadają jakości oryginalnych podzespołów. Oferta obejmuje synchronizatory, a także inne elementy skrzyni biegów takie jak łożyska, uszczelnienia i tuleje.
Dobierz zamienniki w Inter Cars
Synchronizator skrzyni biegów – podsumowanie
Synchronizator skrzyni biegów odpowiada za wyrównanie prędkości obrotowych mechanizmów, aby mogły się stabilnie zazębić. Umożliwia to płynną zmianę biegów i cichą pracę przekładni. Nie należy bagatelizować pierwszych symptomów uszkodzenia synchronizatorów takich jak hałasy i trudności ze zmianą położenia. Może to bowiem doprowadzić do poważnej awarii całej przekładni, dlatego w takiej sytuacji warto jak najszybciej skontaktować się z mechanikiem. Po dokładnej diagnostyce oceni on stan mechanizmów i w razie konieczności wymieni je na nowe. Warto też pamiętać, aby nie trzymać ręki na lewarku zmiany biegów podczas jazdy samochodem i umiejętnie manewrować drążkiem przy całkowitym wciśnięciu pedału sprzęgła. Dzięki temu znacząco przedłużysz żywotność zarówno synchronizatorów, jak i pozostałych elementów skrzyni biegów.
