Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co chroni Cię w samochodzie podczas zderzenia? Klucz do Twojego bezpieczeństwa tkwi w czymś, co nazywane jest strefą kontrolowanego zgniotu lub strefą deformacji. Ale jak skąd wiadomo, że ta istotna część pojazdu spełnia swoją funkcję? Przyłącz się do nas w fascynującej podróży w głąb technologii bezpieczeństwa motoryzacyjnego i dowiedz się, jak przeprowadzane są testy strefy kontrolowanego zgniotu. Ta wiedza może okazać się nieoceniona!
Wielu kierowców zdaje sobie sprawę z tego, jak ważną kwestią podczas wyboru samochodu jest bezpieczeństwo. Właśnie dlatego w 1997 roku powstała Euro NCAP – niezależna organizacja ds. oceny bezpieczeństwa pojazdów wspierana przez rządy niektórych krajów europejskich. NCAP wprowadziła 5-gwiazdkowy system oceny bezpieczeństwa pojazdów na podstawie serii testów symulujących kolizje, w których kierowca i pasażerowie mogą zostać ranni lub zabici. I chociaż system kontroli nie jest w stanie sprawdzić wszystkich możliwości, to dzięki niemu technologia bezpieczeństwa jest stale ulepszana, co przynosi realne korzyści dla użytkowników pojazdów na całym świecie.
Z poniższego artykułu, dowiesz się:
- Czym jest strefa kontrolowanego zgniotu?
- Jak strefa kontrolowanego zgniotu wpływa na samochód?
- Jak wyglądają testy strefy kontrolowanego zgniotu?
- Jak wiarygodne są testy strefy kontrolowanego zgniotu?
Czym właściwie jest strefa zgniotu?
Chcąc w jak najprostszy sposób odpowiedzieć na to pytanie, można by powiedzieć, że strefa kontrolowanego zgniotu (strefa zgniotu) to ta część pojazdu, która w momencie wypadku ulega deformacji. Głównym celem strefy zgniotu jest zredukowanie siły uderzenia, które dociera do pasażerów.
Strefa zgniotu w samochodzie składa się z podłużnic nazywanych również wzmocnieniami bocznymi. Są to elementy wykonane ze specjalnych wytłoczek zaprojektowanych w konkretny kształt – najczęściej przybierają postać użebrowanych podłużnych belek o stopniowanej grubości blach. W efekcie samochód podczas wypadku ulega zgnieceniu w bardziej kontrolowany sposób, przybierając finalnie postać „harmonijki”. Równomiernie rozkładająca się siła, która powstaje w wyniku zderzenia, ma przede wszystkim ochronić znajdujących się w samochodzie ludzi i w przypadku zaistniałej konieczności, umożliwić służbom ratowniczym udzielenie pomocy.
Współcześnie producenci samochodów przeprowadzają wiele testów zderzeniowych po to, by w możliwie jak najlepszy sposób zabezpieczyć ich wnętrze. Sprawdzanie bezpieczeństwa odbywa się na specjalnych torach, gdzie symuluje się warunki potencjalnego zdarzenia drogowego.
Pionier samochodowego bezpieczeństwa
Tak ważna dla bezpieczeństwa podróżujących strefa kontrolowanego zgniotu, została zaprojektowana przez węgierskiego inżyniera i wynalazcę Bélę Barényi. Miał on olbrzymi wpływ na rozwój motoryzacji, a w swoich pracach skupiał się przede wszystkim na kwestiach dotyczących bezpieczeństwa. Na koncie ma między innymi zaprojektowanie łamanej kolumny kierownicy oraz opatentowanie nadwozia z kontrolowanymi strefami zgniotu, co miało miejsce w 1951 roku. Jego najważniejszy projekt został opracowany we współpracy z koncernem Daimler-Benz. Pierwszym modelem, w którym w pełni zrealizowano koncepcję inżyniera, był Mercedes W111 z 1959 roku. Barényi skupił się na rozwijaniu technologii dla przedniej i tylnej części pojazdu. Ta koncepcja została później rozwinięta przez markę Volvo, która dopracowała technologię zabezpieczającą boczne części samochodów.
Sprawdź również: Nowoczesne systemy bezpieczeństwa w samochodach
Strefa zgniotu – wpływ na samochód
Mogłoby się wydawać, że bezpieczny samochód to taki, który w momencie kolizji zachowa swoją konstrukcję w jak najlepszym stanie. Nic bardziej mylnego! W przypadku, gdyby samochód zachowywał swój oryginalny kształt podczas wypadku, siła zderzenia, zamiast być pochłaniana przez elementy bezpieczeństwa, byłaby przeniesiona na pasażerów. Bezpieczniejszym rozwiązaniem okazało się zaprojektowanie elementów narażonych na uderzenia tak, aby ulegały kontrolowanemu zniszczeniu oraz rozpraszały energię kinetyczną z dala od wnętrza samochodu.
Główną funkcją strefy kontrolowanego zgniotu jest pochłonięcie i rozproszenie jak największej części energii kinetycznej w momencie zderzenia. Na czym to polega?
- Pochłanianie: Podczas kolizji strefa zgniotu „składa się” w kontrolowany sposób, absorbując energię uderzenia. To pozwala na zmniejszenie ilości energii, która dociera do kabiny pasażerskiej, która staje się swoistym schronem dla obecnych w pojeździe osób.
- Rozpraszanie: Strefa kontrolowanego zgniotu nie tylko pochłania energię, ale także pomaga ją rozproszyć – zamiast skoncentrować całą siłę uderzenia w jednym miejscu, energia jest rozpraszana na większym obszarze.
- Zachowanie integralności kabiny: Uderzenie jest amortyzowane przez strefę zgniotu tak, aby kabina pozostała w stanie możliwie nienaruszonym, a elementy takie jak silnik, czy skrzynia biegów nie dostały się do wnętrza pojazdu.
Warto wiedzieć, że im strefa zgniotu jest dłuższa, tym większe jest bezpieczeństwo pasażerów. W nowoczesnych samochodach osiąga ona nawet do 70 cm.
Strefa zgniotu w wyniku kolizji jest narażona na przyjęcie dużej siły. Warto pamiętać, że często nawet z pozoru niegroźne zdarzenie drogowe może dość mocno naruszyć jej strukturę. Pomimo tego, że doskonale chroni ona przed wypadkiem, nie jest ona w stanie zagwarantować, że Twoje auto nie będzie wymagało kompleksowej naprawy.
Testy, testy i jeszcze raz testy
Do dziś najpopularniejszą metodą kontroli bezpieczeństwa, która może odpowiedzieć na pytanie dotyczące między innymi tego, jaką strefą zgniotu dysponuje samochód, pozostają testy zderzeniowe Euro NCAP. To uzyskane w nich słynne gwiazdki mają realny wpływ na wyniki sprzedażowe konkretnych modeli danego segmentu. Czy testy od samego początku aż do dziś wyglądają w ten sam sposób? Przekonaj się.
Początkowo na test składały się cztery elementy:
- zderzenie czołowe, które polega na tym, iż samochód poruszający się z prędkością 64 km/h uderza powierzchnią 40 proc. w nieruchomą przeszkodę,
- zderzenie boczne, polegające na uderzeniu specjalnej przeszkody poruszającej się z prędkością 50 km/h w bok nieruchomego samochodu na wysokości słupka B od strony kierowcy (jest to słupek pomiędzy drzwiami z przodu i z tyłu),
- zderzenie z pieszym, podczas którego na wysokości przednich reflektorów, na przednim zderzaku w różnych jego punktach, z prędkością 40 km/h wystrzeliwane są manekiny odgrywające rolę pieszych,
- zderzenie ze słupem bądź drzewem, w tym segmencie testu, bokiem samochodu, który porusza się z prędkością 29 km/h, uderza się w nieruchomy słup o szerokości 254 mm, dokładnym punktem uderzenia jest słupek B.
Bardzo szybko okazało się jednak, że porównywanie w ten sposób samochodów różnych segmentów nie ma sensu. Mniejsze auta miały znacznie krótsze strefy zgniotu, dlatego postanowiono testować samochody w sposób bardziej rzetelny. Zdecydowano, że odtąd bezpośrednio porównywane do siebie będą samochody tego samego segmentu.
Wraz z pojawieniem się bardziej rozwiniętych systemów ochrony podróżujących i ogólnym rozwojem technologii, wymogi bezpieczeństwa w sposób naturalny uległy zwiększeniu. Dzisiaj test czołowy został zastąpiony aż dwoma testami:
- testem czołowym, podczas którego samochód poruszający się z prędkością 50 km/h uderza całą powierzchnią w nieruchomą ścianę,
- testem czołowym z przeszkodą mobilną o wadze 1400 kg, polegającym na tym, iż zarówno samochód, jak i mobilny wózek, który ma imitować drugi samochód, uderzają połową powierzchni przodu ze stałą prędkością 50 km/h.
Jak wyniki takich testów przekładają się bezpośrednio na informacje dotyczące strefy zgniotu w nowoczesnych samochodach?
Bazując na wynikach testów zderzeniowych Euro NCAP, można z całą pewnością stwierdzić, że strefa kontrolowanego zgniotu w przodach najbezpieczniejszych samochodów waha się pomiędzy 60 a 70 cm w głąb pojazdu. Inaczej z kolei sprawa ma się z bocznymi strefami zgniotu. Nowoczesne samochody cechuje bardzo mała wartość bocznych stref zgniotu. Ma to związek z umieszczonymi w drzwiach wzmocnieniami – twierdzi ekspert Inter Cars.
Sprawdź również: Czym jest czujnik martwego pola i jak działa? Poradnik
Krótkie spojrzenie na rodzime podwórko
Polskie samochody nie odbyły wielu testów zderzeniowych, jednak możemy opierać się na przypadku Poloneza. W przeprowadzonych testach wypadł całkiem nieźle, ze względu na swoją dość toporną, aczkolwiek solidną konstrukcję.
Najpopularniejszy samochód polskich dróg, jakim swego czasu był oczywiście Maluch, wypada na tle Poloneza bardzo blado. Można by pokusić się nawet o stwierdzenie, że w ogóle nie wypada. Miał fatalną konstrukcję, znajdującą się zbyt blisko kolumnę kierownicy oraz szyby, co sprawiało, że w symulowanym zderzeniu manekin nie miał żadnych szans i został, mówiąc brutalnie, zmasakrowany. Nie bez powodu zwykło się go nazywać trumną na kółkach, a strefa zgniotu w Maluchu w ogóle nie istniała.
Sprawdź również: Opony zimowe: co daje gwarancję bezpieczeństwa kierowcy?
Czy warto sugerować się testami?
Odpowiedź może być tylko jedna – warto. Przeprowadzane testy bardzo dobrze odwzorowują uszkodzenia, do których dochodzi podczas wypadków. Specjaliści badający wypadki z niemieckiego automobilklubu ADAC potwierdzają ich skuteczność, która według nich wynosi ok. 75 proc. wiernego odwzorowania zdarzenia drogowego. Twierdzą również, że wysoki wynik otrzymany w teście Euro NCAP przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo podróżujących. Jednakowoż żadne, nawet najnowocześniejsze systemy bezpieczeństwa, najlepiej udokumentowana strefa zgniotu ani duża liczba posiadanych przez pojazdy gwiazdek, nie zastąpią zdrowego rozsądku podczas prowadzenia samochodu.
Bezpieczeństwo. To jedno słowo, które dla nas w Inter Cars ma ogromne znaczenie. W naszej ofercie znajdziesz wszystko, co niezbędne do utrzymania samochodu w doskonałym stanie. W Inter Cars dostępne są wszystkie części, które są niezbędne do utrzymania auta w pełnej sprawności. Oferta obejmuje zarówno elementy karoserii, jak i te części, które mają bezpośredni wpływ na działanie strefy zgniotu, takie jak zderzaki, belki czy elementy mocujące. Zajrzyj do sklepu Inter Cars, a z pewnością znajdziesz coś dla siebie!
Strefa kontrolowanego zgniotu – podsumowanie
Strefa kontrolowanego zgniotu ma kluczowy wpływ na działanie samochodu podczas wypadku. Jej działanie przekłada się na zmniejszenie ryzyka poważnych obrażeń dla pasażerów, co sprawia, że jest to jedna z najważniejszych innowacji w dziedzinie bezpieczeństwa samochodowego. Inżynierowie motoryzacyjni nieustannie dążą do udoskonalania tych systemów, aby kierowcy i pasażerowie mogli czuć się bezpiecznie na drogach.
