Profesja zawodowego kierowcy cieszy się sporą popularnością. Dlaczego? Transport to dynamicznie rozwijający się segment gospodarki, a na portalach ogłoszeniowych wprost roi się od kolejnych propozycji pracy dla kierowców. Do rozpoczęcia kariery w tym zawodzie niezbędne są jednak uprawnienia, a dokładniej prawo jazdy. Jakie pojazdy można prowadzić po zdaniu egzaminu kat. C? I jak wygląda oraz ile kosztuje kurs? Sprawdź, co musisz wiedzieć na ten temat i skorzystaj z porad naszych ekspertów.
Coraz więcej osób wiąże swoją przyszłość z karierą zawodowego kierowcy. Świadczą o tym choćby statystyki Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Zgodnie z nimi w 2020 roku uprawnienia do prowadzenia pojazdów kategorii C otrzymało 30 539 mężczyzn i 1251 kobiet. W 2021 roku było to już 36 803 mężczyzn i 1850 kobiet. Co sprawia, że właśnie ten zawód jest tak popularny? Przede wszystkim zarobki: początkujący kierowca ciężarówki w Polsce może liczyć na podstawowe wynagrodzenie rzędu 4770 zł brutto (plus dodatki np. za pracę w godzinach nocnych i nadgodziny). W przypadku transportu międzynarodowego stawki mogą być nawet kilka razy większe. Zanim dołączysz do grona kierowców, musisz jednak zdać prawo jazdy kat. C. Wymagania konieczne do jego zdobycia są na tyle specyficzne, że lepiej dokładnie się z nimi zapoznać jeszcze przed wyborem szkoły nauki jazdy. Poniższe kompendium wiedzy na pewno będzie w tym pomocne.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi:
- Jakie uprawnienia otrzymasz po zdanym egzaminie na prawo jazdy kat. C?
- Co musisz zrobić, żeby zapisać się na kurs?
- Ile czasu trwa kurs na kategorię C?
- Jak wygląda egzamin teoretyczny i praktyczny?
Prawo jazdy kat. C – uprawnienia
Polskie prawo przewiduje aż 16 kategorii prawa jazdy. Każda z nich dotyczy innych, szczegółowo określonych rodzajów pojazdów. W przypadku kategorii C są to:
- pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) ponad 3,5 tony (z wyłączeniem autobusów),
- zespoły pojazdów składające się z pojazdu o dmc powyżej 3,5 t oraz lekkiej przyczepy do 750 kg,
- pojazdy z kategorii AM,
- ciągniki rolnicze (w Polsce),
- pojazdy wolnobieżne, takich jak np. walec (w Polsce),
- zespoły pojazdów składające się z ciągnika rolniczego i lekkiej przyczepy do 750 kg (w Polsce),
- zespoły pojazdów składające się z pojazdu wolnobieżnego i lekkiej przyczepy do 750 kg (w Polsce).
Prawo jazdy tej kategorii uprawnia zatem do prowadzenia dużych pojazdów, w tym popularnych ciężarówek, o masie nieprzekraczającej powyższych wytycznych. Co ważne, precyzyjnie określona jest również masa dodatkowej przyczepki. Jeśli miałaby być ona wyższa, konieczne będzie zdobycie prawa jazdy kolejnej kategorii – C+E.
Decydując się na kurs, musisz także wiedzieć, że zdany egzamin jedynie uprawnia Cię do prowadzenia pojazdów danej kategorii, lecz nie czyni z Ciebie zawodowego kierowcy. Niezbędne jest do tego dodatkowe, zawodowe szkolenie – dopiero świadectwo kwalifikacji pozwoli na przewożenie towaru.
Prawo jazdy kat. C – wymagania
Ubieganie się o prawo jazdy wymaga spełnienia określonych warunków. Upewnij się, że je spełniasz, zanim zapiszesz się na kurs na prawo jazdy kat. C. Wymagania przypisane do tej kategorii tot:
- wiek minimum 21 lat (szkolenie można rozpocząć 3 miesiące wcześniej),
- prawo jazdy kat. B,
- założenie profilu kandydata na kierowcę,
- wykonane badania lekarskie na prawo jazdy kat. C,
- zaświadczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów ciężarowych.
W przypadku wieku istnieją pewne odstępstwa. Pojazdy ciężarowe mogą bowiem prowadzić osoby powyżej 18 roku życia, które robią kurs w ramach służby wojskowej oraz powyżej 19 roku życia, jeśli dotyczy on służby w Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Straży Granicznej lub Służbie Ochrony Państwa. Wyjątek stanowi również ukończony kurs kwalifikacji wstępnej, który umożliwi zapisanie się na kurs w wieku 18 lat.
Zanim zapiszesz się na kurs, pamiętaj o PKK
W 2014 roku zmieniły się zasady ubiegania o prawo jazdy. Do tej pory pierwszym krokiem było zapisanie się na kurs. Od 2014 roku, zanim udasz się do szkoły nauki jazdy, musisz założyć profil kandydata na kierowcę. PKK jest elektronicznym dokumentem zawierającym wszystkie niezbędne informacje dotyczące przyszłego kursanta. Generowaniem profilu zajmuje się organ wydający prawo jazdy, czyli starostwo powiatowe właściwe dla miejsca zamieszkania. Jest to bezpłatne, co ma znaczenie, biorąc pod uwagę, ile kosztuje prawo jazdy kat. C.
Profil kandydata na kierowcę zawiera m.in. podstawowe dane osobowe, stan zdrowia, zdobyte uprawnienia i kursy. Założenie PKK wymaga stawienia się osobiście w odpowiednim urzędzie (nie można tego zrobić online). Jakie dokumenty musisz przygotować? Potrzebny będzie dowód osobisty, 1 kolorowe zdjęcie (o wymiarach 3,5 × 4,5 cm, wykonane z przodu) oraz orzeczenia od lekarza i psychologa. Jeśli Twój wniosek będzie kompletny, uzyskasz PKK od razu.
Badania lekarskie na prawo jazdy kat. C
Przyszli zawodowi kierowcy muszą przygotować się na dokładne sprawdzenie stanu zdrowia. Badania są bardziej rozbudowane niż w przypadku kategorii B, co z wynika z faktu, że kierowca zawodowy przewożący ładunek lub osoby musi cieszyć się doskonałym zdrowiem. Celem jest oczywiście zminimalizowanie ryzyka wypadku podczas pracy.
Badania lekarskie na prawo jazdy kat. C przeprowadza lekarz medycyny pracy, oceniając nie tylko ogólny stan zdrowia, ale też:
- słuch (badanie laryngologiczne),
- wzrok (badanie okulistyczne),
- koordynację ruchową (badanie neurologiczne).
Często niezbędne jest wykonanie badań pomocniczych, takich jak EKG. Problemy ze zdrowiem mogą spowodować zmniejszenie terminu ważności prawa jazdy (standardowo termin wynosi 5 lat) lub wpisanie w dokumencie kodu (np. konieczność noszenia okularów w trakcie jazdy). Badania lekarskie należy odnawiać co 5 lat, a po 60 roku życia co 30 miesięcy.
Do ubiegania się o prawo jazdy kat. C konieczne jest też orzeczenie psychologiczne. Na czym polega takie badanie? To nie tylko rozmowa z psychologiem, ale też psychotesty. Sprawdzają one m.in. sprawność intelektualną, koncentrację oraz zdolność do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Kwalifikacja wstępna i wstępna przyspieszona
Świadczenie usług przewozu rzeczy oraz osób wymaga zdobycia kwalifikacji kierowcy zawodowego. Przepis ten powstał w 2006 roku jako odpowiedź na prawo unijne (konieczne było dostosowanie polskiego prawa do norm unijnych).
Kurs kwalifikacji wstępnej zdobywa się w ośrodku szkolenia kierowców. Wyróżnia się dwa rodzaje kwalifikacji: wstępną i wstępną przyspieszoną. Czym się od siebie różnią? Przede wszystkim wiekiem kandydatów na kierowców. Kurs kwalifikacji wstępnej jest przeznaczony dla osób poniżej 21 roku życia, zaś kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej odbywają kierowcy powyżej 21 roku życia. Różnice dotyczą też długości trwania kursu, który w przypadku kwalifikacji wstępnej obejmuje 260 godzin teoretycznych i 20 godz. praktycznych, a kwalifikacji wstępnej przyspieszonej – 130 godz. teorii i 10 godz. praktyki. Kurs kończy egzamin teoretyczny w postaci testu zamkniętego.
Kurs na prawo jazdy kat. C – cena i przebieg
Prawo jazdy, bez względu na kategorię, to spory wydatek finansowy. Ile kosztuje prawo jazdy kat. C? Koszt z roku na rok jest coraz większy – obecnie to co najmniej 3000 zł. Dokładna cena zależy od wybranej szkoły nauki jazdy. Do podstawowej sumy musisz doliczyć również badanie lekarskie (ok. 250 zł) i psychologiczne (ok. 150 zł), a także koszt egzaminu (30 zł część teoretyczna, 200 zł część praktyczna).
Jeśli chcesz zostać kierowcą zawodowym, przygotuj się na kolejne wydatki. Za kwalifikację wstępną zapłacisz średnio 2000 zł, a wstępną przyspieszoną 1500 zł. Prawo jazdy kat. C – cena ogólna – wynosi zatem co najmniej 6000 zł. Jak wygląda kurs w przypadku kategorii C? Jest on podzielony na część teoretyczną i praktyczną. Pierwsza z nich to obowiązkowa teoria z zakresu prawa o ruchu drogowym, specyfikacji pojazdów oraz zagrożeń. Praktyka to zaś plac manewrowy i ruch miejski. Co najmniej 10 godz. części praktycznej odbywa się poza obszarem zabudowanym, w tym na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 70 km/h. Zajęcia teoretyczne trwają 20 godzin, a praktyczne 30 godzin i kończą się egzaminem wewnętrznym, uprawniającym do zapisania się na egzamin państwowy. W trakcie kursu odbywają się również zajęcia z pierwszej pomocy.
Egzamin na prawo jazdy kat. C – na początek teoria
Podejście do egzaminu na prawo jazdy to kluczowy moment w życiu każdego kierowcy zawodowego. Państwowy egzamin ma za zadanie sprawdzenie umiejętności przyszłego kierowcy. Podobnie jak w przypadku kategorii B, dzieli się na dwie zasadnicze części: teoretyczną i praktyczną.
Na egzamin teoretyczny składa się wiedza z zakresu zasad ruchu drogowego oraz specjalistyczna – dotycząca m.in. budowy samochodu ciężarowego. Podczas części teoretycznej kandydat musi odpowiedzieć na 32 pytania (20 pytań ogólnych i 12 specjalistycznych). Pytania dobiera losowo program komputerowy, a osoba egzaminowana ma 20 sekund na jego przeczytanie oraz 15 sekund na odpowiedź.
Baza to ponad 3000 pytań, niemożliwe jest nauczenie się odpowiedzi na każde z nich. Jeśli chcesz zdać teorię za pierwszym podejściem, musisz uczyć się systematycznie, zapoznając się kolejno z każdym działem. Podczas egzaminu nie spiesz się i dobrze przeczytaj pytanie. Źle zrozumiane pytanie to błędna odpowiedź, dlatego trzeba czytać ze zrozumieniem. Pamiętaj, że mogą pojawić się też pytania podchwytliwe, ale jeśli dobrze opanujesz materiał, na pewno sobie z nimi poradzisz – podpowiada ekspert Inter Cars.
Pytania są różnie punktowane (3, 2 i 1 punkt). Wynik pozytywny wymaga zdobycia 68 punktów na 74 możliwe. Jeśli przekroczysz ten próg, możesz zapisać się na kolejny egzamin na prawo jazdy kat. C – cena jest taka sama za każde podejście.
Egzamin praktyczny na prawo jazdy kat. C
Zdana część teoretyczna uprawnia do podejścia do egzaminu praktycznego na prawo jazdy kat. C. Musisz podczas niej wykazać się swoimi umiejętnościami na placu manewrowym oraz w ruchu drogowym. Zadania, które należy wykonać na placu to:
- czynności kontrolno-obsługowe (sprawdzenie stanu technicznego pojazdu),
- przygotowanie do jazdy (m.in. ustawienie fotela i zapięcie pasów),
- jazda po łuku do przodu i do tyłu,
- manewry (wybierane losowo, np. parkowanie prostopadłe i zawracanie).
Poprawne wykonanie zadań na placu manewrowym umożliwia przejście do ostatniej części – jazdy w ruchu drogowym. Prowadzenie pojazdu w ruchu drogowym podczas egzaminu praktycznego trwa co najmniej 45 minut. Egzaminowany musi wykonać w ruchu ulicznym takie zadania jak:
- wjazd na drogę z obiektu przydrożnego,
- przejazd przez skrzyżowanie (w tym równorzędne i z sygnalizacją świetlną),
- hamowanie,
- jazda drogami dwukierunkowymi i jednokierunkowymi,
- manewry (m.in. omijanie, wyprzedzanie, zmiana pasa ruchu).
Zdany egzamin to już przedostatni krok do otrzymania uprawnień. Ostatni to zapłata za dokument, a następnie odebranie go ze starostwa.
Co będzie potrzebne w trasie?
Kiedy zasiądziesz za kierownicą ciężarówki, nie zapomnij zabrać ze sobą podstawowych narzędzi, które mogą przydać się w trakcie trasy. Unikniesz dzięki nim wielu nieprzyjemnych sytuacji, dlatego zabezpiecz się i zajrzyj do sklepu motoryzacyjnego Inter Cars. Znajdziesz u nas niezbędne narzędzia, akcesoria, części zamienne, płyny oraz znacznie więcej. Dzięki odpowiedniemu wyposażeniu poczujesz się bezpiecznie, co na pewno przyda się nie tylko na początku pracy, ale w całej karierze zawodowej.
Prawo jazdy kat. C i… co dalej?
Kiedy odbierzesz wszystkie niezbędne dokumenty, możesz rozpocząć karierę zawodowego kierowcy. Pora zatem na znalezienie pracy, której w tej profesji nie brakuje. Z czasem możesz pomyśleć również o rozszerzeniu swoich uprawnień. Dobrym pomysłem będzie np. prawo jazdy kategorii C + E, które uprawnia do prowadzenia pojazdów z naczepą.
