Walka z pijanymi kierowcami wciąż przybiera na sile. Służą temu nie tylko wzmożone kontrole policyjne, ale również zmiany w prawie. Zgodnie z najnowszymi przepisami, kierowcom będzie grozić już nie tylko mandat i utrata prawa jazdy, ale też konfiskata samochodu. Jakie dokładnie konsekwencje będą ponosić nietrzeźwi kierowcy? Jak ma wyglądać konfiskata w praktyce? Nasi specjaliści przeanalizowali nowe zapisy prawa.
W 2022 roku polska policja zatrzymała 97 856 osób prowadzących samochód lub motocykl pod wpływem alkoholu. Statystyka nie napawa optymizmem, biorąc pod uwagę, że w 2021 r. było ich o 25 proc. mniej. Najwięcej nietrzeźwych kierowców złapano w sierpniu 2022, kiedy to zanotowano ponad 10 tys. takich przypadków. Nieco lepiej wypadają dane dotyczące kolizji drogowych, których w 2022 r. było 20 526 (20 623 w 2021 r.). Zginęło w nich 1676 osób (w 2021 r. – 2245).
Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu jest kolejnym narzędziem do zmniejszenia powyższych statystyk. Warto przypomnieć, że dopuszczalne stężenie alkoholu we krwi kierowcy w Polsce to 0,2 promila. Rozróżnia się też dwa stany: po użyciu alkoholu (od 0,2 do 0,5 promila) oraz nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila). Prowadzenie pojazdów w stanie po użyciu alkoholu jest wykroczeniem, w stanie nietrzeźwości – przestępstwem.
Z poniższego artykułu dowiesz się m.in.:
- kiedy policja może skonfiskować auto nietrzeźwemu kierowcy,
- czy konfiskata dotyczy również aut w leasingu,
- jakie zmiany dotyczące kar dla kierowców wprowadzają nowe przepisy.
Nowe przepisy i konfiskata auta po alkoholu
Kierowcy przyzwyczaili się już do wzrastającego taryfikatora mandatów, tymczasem koniec 2022 roku przyniósł kolejne niespodzianki. W połowie grudnia 2022 roku w Dzienniku Ustaw opublikowano nowelizację Kodeksu karnego. Zgodnie z nią za jazdę po alkoholu grozi konfiskata samochodu. Przepisy wejdą w życie rok po ogłoszeniu ustawy, czyli 13 grudnia 2023 r.
Kiedy dokładnie kierowca musi się liczyć z utratą swojego pojazdu?
- Jeśli prowadził samochód lub motocykl, mając w organizmie ponad 0,5 promila alkoholu (recydywa),
- jeśli prowadził samochód lub motocykl, mając w organizmie ponad 1,5 promila alkoholu.
W pierwszym z przytoczonych przykładów konfiskata samochodu za alkohol będzie miała miejsce, jeśli kierowca był już kiedykolwiek przyłapany na prowadzeniu auta w stanie nietrzeźwości lub spowodował wypadek. Kiedy kierowca pierwszy raz jeździł po alkoholu oraz nie dojdzie do wypadku z jego winy, sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku pojazdu. Jak podkreślają nasi eksperci, policja i tak będzie musiała wówczas tymczasowo zatrzymać auto. Zgodnie z nową ustawą w czasie do 7 dni prokurator orzeka o zabezpieczeniu mienia, a dopiero sąd wydaje ostateczne orzeczenie na podstawie obowiązujących przepisów.
Po przekroczeniu granicy 1,5 promila alkoholu w organizmie kierowcy muszą liczyć się z bezwzględną utratą pojazdu. Konfiskata auta po alkoholu będzie ostateczna, nawet jeśli nie dojdzie do wypadku lub kolizji. Sama procedura wygląda tak samo: policja zajmuje auto czy motocykl, w ciągu tygodnia prokurator orzeka jego zabezpieczenie, a następnie sąd decyduje o konfiskacie.
Zapłacisz również, prowadząc cudzy pojazd
Nowe przepisy przewidują także sytuację, kiedy kierowca nie jest właścicielem pojazdu, który prowadził w stanie nietrzeźwości. Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu nie miałaby wtedy uzasadnienia, ale nie oznacza to, że kierowca nie odczuje tego w swoim portfelu. Według znowelizowanego Kodeksu karnego osoba zapłaci wtedy karę finansową w wysokości wartości auta, które prowadziła pod wpływem alkoholu. Dotyczy to także samochodów w leasingu lub mających więcej niż jednego właściciela.
W jaki sposób ma być szacowana wartość samochodu? Sądy wezmą pod uwagę średnią wartość rynkową. Zdecydują o tym więc m.in.: model auta, rocznik, typ nadwozia, rodzaj napędu, silnik oraz przebieg. Nie ma zatem mowy o indywidualnej wycenie. Będzie się ona odbywać bez udziału biegłych (sąd może wezwać biegłych, tylko jeśli cena auta jest wyjątkowo trudna do ustalenia).
Usterki powstałe w wyniku wypadku spowodowanego przez pijanego kierowcę nie wpłyną na zmniejszenie szacowanej wartości pojazdu. Ma to zapobiec uprzywilejowaniu sprawców wypadków, których pojazdy zostały uszkodzone. Konfiskata samochodu zostanie zastąpiona karą finansową także, jeśli pojazd uległ znacznemu zniszczeniu (a jego kierowca jest wyłącznym właścicielem). Wycena będzie wtedy uwzględniać wartość przed wypadkiem.
Kierowcy zawodowi muszą liczyć się z karą
Znowelizowany Kodeks karny przewiduje także dodatkowe konsekwencje dla kierowców zawodowych. Jeśli pracownik prowadzi służbowy pojazd w stanie nietrzeźwości, nie będzie jednak możliwa konfiskata samochodu. Alkohol nie stanowi bowiem przesłanki do narażania przedsiębiorców na utratę floty. Rozwiązano to w inny sposób – kierowca otrzyma karę finansową w wysokości minimum 5 tys. zł. (maksymalnie 100 tys. zł.), zasądzaną na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Powyższy przepis dotyczy zarówno kierowców zawodowych, jak i osób prowadzących pojazdy służbowe pod wpływem alkoholu. Zrezygnowano w tej sytuacji z konieczności zapłaty równowartości ceny pojazdu. Nie jest to dziwne, biorąc pod uwagę, że dla wielu osób spłata wartości autobusu lub samochodu ciężarowego byłaby niemożliwa.
Nie tylko konfiskata samochodu – czym grozi jazda po alkoholu?
Konfiskata samochodu nie zastąpiła dotychczasowych kar, ale jest ich uzupełnieniem. Prowadzenie samochodu w stanie po użyciu alkoholu nadal oznacza dopisanie do konta kierowcy 15 punktów karnych, utratę prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat oraz sprawę w sądzie. Kierowca otrzymuje też grzywnę w wysokości od 2,5 do 30 tys. zł., a sąd może go skazać nawet na 0 dni aresztu.
Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (czyli powyżej 0,5 promila w organizmie) jest przestępstwem, karanym znacznie surowiej od wykroczenia. Dla kierowcy oznacza to dopisanie 15 punktów karnych i sprawę w sądzie. Polskie prawo przewiduje przynajmniej 3-letni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych (możliwe jest nawet dożywocie), grzywnę w wysokości minimum 30 tys. zł., a także obowiązek wpłaty co najmniej 5 tys. zł. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Od 13 grudnia 2023 r. znika możliwość zmiany kary pozbawienia wolności na grzywnę i ograniczenie wolności. Kara więzienia wynosi zaś maksymalnie 3 lata (przed zmianami sprawca mógł spędzić w więzieniu 2 lata).
Zaostrzona odpowiedzialność czeka także recydywistów. Osoby, które były już wcześniej skazane za prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, podlegają karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Dożywotnio tracą też prawo do prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.
Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu
Zmiany, jakie wprowadzają nowe przepisy, to nie tylko konfiskata auta po alkoholu. Zaostrzono także karę pozbawienia wolności za spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości, która ma jeszcze bardziej zniechęcić kierowców do prowadzenia na „podwójnym gazie”.
Z jakimi konsekwencjami muszą się liczyć nietrzeźwi kierowcy, którzy spowodują wypadek?
- Za spowodowanie w stanie nietrzeźwości wypadku z ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu grozi kara od 3 lat więzienia (poprzednio od 2 lat),
- spowodowanie śmierci w wyniku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości – kara od 5 lat więzienia (poprzednio od 3 lat),
- maksymalny wymiar kary dla nietrzeźwego kierowcy to 16 lat więzienia (poprzednio 12 lat).
Spowodowanie wypadku po alkoholu wiąże się też z zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych. Jeśli w wyniku wypadku poszkodowani nie doznali ciężkich obrażeń, wynosi on od 3 do 5 lat. Poważny uszczerbek na zdrowiu, śmierć lub katastrofa z ofiarami śmiertelnymi są równoznaczne z dożywotnią utratą uprawnień.
Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu w Europie
Utrata auta to dotkliwa kara, która ma spowodować jeszcze większą ostrożność kierowców. Czy konfiskata samochodu za alkohol ma szanse zmniejszyć liczbę pijanych osób za kierownicą?
Każde zaostrzenie kar ma sens i może sprawić, że kierowcy zrezygnują z prowadzenia samochodu czy motocykla w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do swojego stanu. Kontrowersje wśród prawników budzi inna kwestia: dlaczego właściciel droższego auta ma ponosić większe konsekwencje, popełniając to samo przestępstwo, co właściciel tańszego pojazdu? Tutaj nie ma już jednak pola do dyskusji, a nowe prawo stało się faktem. Podobne rozwiązania funkcjonują w innych europejskich krajach, np. Francji, Danii lub Włoszech – odpowiada ekspert Inter Cars.
Analizując podane przykłady krajów UE, zauważysz, że różni je przede wszystkim podejście do stężenia alkoholu w organizmie. We Francji wystarczy 0,5 promila, żeby pożegnać się z pojazdem, w Danii to 2 promile, a we Włoszech aż 3,15 promila. Co ciekawe, lista przewinień, za które grozi konfiskata samochodu (alkohol nie jest jedyną przesłanką), bywa bardzo długa. We Francji ze swoim autem mogą pożegnać się także osoby, które przekroczyły prędkość o 50 km/h, spowodowały kolizję i uciekły z miejsca wypadku, nie wykupiły obowiązkowego ubezpieczenia lub nie mają uprawnień do prowadzenia pojazdu.
Konfiskata samochodu nie jest najgorsza – zadbaj o bezpieczeństwo
Zwiększenie dotychczasowych kar oraz wprowadzanie nowych ma jeden cel – poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach. Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu jest tak naprawdę niczym w porównaniu do tragedii powodowanych przez nietrzeźwych kierowców. Wielu z nich można byłoby uniknąć, dlatego nigdy nie należy prowadzić samochodu, mając wątpliwości co do swojego stanu. Dotyczy to nie tylko sytuacji, kiedy alkohol był spożywany tego samego dnia, ale również dzień wcześniej.
Metabolizm alkoholu jest inny u każdego, więc trudno stwierdzić po ilu godzinach w organizmie nie będzie po nim śladu. Zawsze warto upewnić się o tym, badając zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu skalibrowanym alkomatem.
Wybierz potrzebne akcesoria dla Ciebie i Twojego auta!
Dbaj o stan techniczny i wyposaż się w akcesoria z Inter Cars
Bezpieczeństwo podczas jazdy jest wartością nadrzędną – dotyczy to nie tylko samopoczucia kierowcy, ale także stanu technicznego samochodu. Ten należy z kolei sprawdzać regularnie, naprawiając wszelkie bieżące usterki. Dla własnego komfortu oraz bezpieczeństwa warto wyposażyć się też w odpowiednie akcesoria, które mają na nie istotny wpływ. Znajdziesz je w sklepie motoryzacyjnym Inter Cars!
Piłeś? Nie jedź, a konfiskata samochodu nie będzie problemem
Konfiskata samochodu jest przekonującym argumentem do tego, żeby nie wsiadać za kierownicę po alkoholu. Pamiętaj, że dbasz w ten sposób o bezpieczeństwo własne, swoich bliskich oraz innych użytkowników ruchu drogowego. Jedna nieodpowiedzialna decyzja może okazać się opłakana w skutkach.
