Wibracje podczas hamowania – przyczyny, koszty i sposób naprawy

Usterki ze strony układu hamulcowego mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo kierowcy, pasażerów i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Dlatego należy na bieżąco obserwować wszelkie niepokojące sygnały. Jednym z nich mogą być wibracje podczas hamowania. Jakie problemy zazwyczaj sygnalizują? I dlaczego często obarcza się za nie winą tarcze hamulcowe? Z poniższego artykułu dowiesz się, jakie mogą być powody drgań i przygotujesz się do wizyty w warsztacie.

Układ hamulcowy odpowiada za zmniejszanie prędkości jazdy i zatrzymanie samochodu, a także zabezpiecza pojazd przed stoczeniem się w trakcie parkowania. Jego budowa jest dość skomplikowana i składa się z wielu elementów. Zasadniczo, układ dzieli się na dwie grupy: mechanizmy hamulcowe oraz mechanizmy uruchamiające hamulce. Każdy z nich ma swoje odmiany konstrukcyjne, które działają w nieco inny sposób. We współczesnych autach jest on wyposażony także w dodatkowe systemy bezpieczeństwa, takie jak ASR i ESP, które mają dodatkowo zapobiec wpadnięciu w poślizg. Stan techniczny układu hamulcowego nie może budzić zastrzeżeń, dlatego wymagania dotyczące jego skuteczności i konstrukcji określa ustawa Prawo o ruchu drogowym. W przypadku dostrzeżenia niepokojących symptomów należy niezwłocznie zdiagnozować i naprawić problem. O tym, jaki ma to związek z bezpieczeństwem, świadczą policyjne statystyki: w 2021 roku aż 7,3 proc. usterek pojazdów biorących udział w wypadkach drogowych, było spowodowanych nieprawidłowym działaniem układu hamulcowego. Choćby z tego powodu lepiej nie lekceważyć tak poważnego objawu, jak wibracje przy hamowaniu.

Z dalszej części artykułu dowiesz się między innymi:

• Gdzie mogą być zlokalizowane drgania?
• Jak wygląda diagnostyka wibracji podczas hamowania?
• Jakie są najczęstsze przyczyny drgań w samochodzie?
• Ile kosztuje naprawa usterek układu hamulcowego?

Co oznaczają drgania samochodu podczas hamowania?

Wibracje pojawiające się w trakcie hamowania najczęściej są zlokalizowane na pedale hamulca i kole kierownicy. Mogą jednak przenieść się także na nadwozie pojazdu. Jest to jedno ze zjawisk zaliczanych do grupy NVH (noise, vibration, harshness), czyli problemów pogarszających akustykę w aucie i przez to znacznie zmniejszających komfort jazdy. Do tej samej kategorii zalicza się też piski, ale jak przekonują mechanicy, to drgania są bardziej problematyczne. Występują o wiele częściej, a znalezienie ich źródła jest trudniejsze.

Czym właściwie są wibracje w samochodzie? Z fizycznego punktu widzenia są to pulsacje, czyli szybkie zmiany momentu hamowania określonego koła (lub kół). Wibracje te mają niskie częstotliwości (poniżej 1000 Hz), które są bardzo nieprzyjemne dla ludzkiego ucha. Co ciekawe, są one wyraźniej odczuwane we współczesnych autach, które są nie tylko bardziej skomplikowane pod względem technicznym, ale też „czulsze” niż pojazdy produkowane kilkadziesiąt lat temu.

Delikatne wibracje podczas hamowania nie zawsze bywają powodem do niepokoju. Podobne drgania są też generowane przez układ ABS. Można je jednak bardzo łatwo odróżnić od usterki: pulsowanie pedału hamulca emitowane w wyniku działania ABS-u jest bardzo szybkie i nie pojawia się przy każdym hamowaniu. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy układ zapobiegający blokowaniu kół włącza się przy każdym, nawet lekkim zatrzymaniu auta. Przyczyną takiego zachowania są zazwyczaj zużyte amortyzatory, które nie utrzymują odpowiedniej przyczepności kół. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat funkcji systemu ABS? Odwiedź bloga Inter Cars i poznaj sposób działania tego ważnego układu.

Wibracje podczas hamowania – diagnostyka

Drgania samochodu podczas hamowania mogą prowadzić do wydłużenia drogi hamowania, wpadnięcia w poślizg, a nawet utraty panowania nad pojazdem. Brak odpowiedniej reakcji wiąże się więc nie tylko ze spadkiem komfortu jazdy, ale może bezpośrednio wpływać na bezpieczeństwo. Zdiagnozowanie źródła drgań jest niezbędne do przeprowadzenia naprawy oraz rozwiązania problemu.

Rozpoznając wibracje, należy zwrócić uwagę na cztery podstawowe kwestie:

1. Czy występują tylko podczas hamowania, czy także w trakcie jazdy?
2. Jak zmienia się natężenie drgań (czy może jest stałe)?
3. Jak temperatura hamulców wpływa na intensywność wibracji?
4. Gdzie zlokalizowane jest źródło drgań?

Odpowiedź na te pytania pomoże ustalić, jakiego rodzaju nieprawidłowości stoją za wibracjami. Nieprzyjemne drgania powodują też zużycie innych, współpracujących ze sobą podzespołów, m.in. części wchodzących w skład układu zawieszenia i kierowniczego. Narastanie pulsacji będzie więc oznaczać powstawanie coraz większych uszkodzeń. A to oznacza z kolei bardziej skomplikowaną i kosztowniejszą naprawę. Dlatego najlepiej sprawdzić źródło drgań od razu – kiedy tylko zauważysz, że pojawiają się po wciśnięciu pedału hamulca.

Wibracje przy hamowaniu – poznaj najczęstsze przyczyny

Istnieje wiele powodów odczuwania drgań podczas zatrzymywania pojazdu. Zdecydowana większość z nich ma związek z wadliwym działaniem układu hamulcowego (nie jest to jednak regułą). Na pierwszy plan wysuwa się tu zaś tarcza hamulcowa, która może przysporzyć wielu problemów (oczywiście nie musi być wcale pierwotną przyczyną). Z tego względu niezwykle ważna jest jej jakość.

Płynność i brak pulsacji w trakcie hamowania w dużej mierze zależą od jednorodności tarczy pod względem geometrycznym oraz materiałowym. Musi być ona taka sama w każdym punkcie jej obszaru – nierówna powierzchnia cierna powoduje, że klocek na zmianę odzyskuje i traci kontakt z tarczą podczas jej obrotów. Skutkiem tego będą zaś odczuwalne wibracje w samochodzie. Najważniejszym parametrem jest tu zatem DTV (Disc Thicknes Variation), czyli różnica grubości bieżni hamującej.

O tym, czy tarcza jest wykonana prawidłowo, decydują już niewielkie różnice w DTV. W przypadku aut osobowych i lekkich dostawczych powinno ono wynosić mniej niż 15 µm. Odczuwalne drgania pojawią się już przy wartości 30 µm, a DTV ponad 100 µm spowoduje trudności w utrzymaniu kierownicy w rękach. Za pulsacjami pojawiającymi się przy zatrzymywaniu auta może stać znacznie więcej przyczyn, dlatego warto przeanalizować najważniejsze z nich. Poniżej znajdziesz ich listę i opis.

Problemy z zawieszeniem pojazdu

Odpowiedzialność za wibracje podczas hamowania nie musi wcale leżeć po stronie układu hamulcowego. Zdarza się, że nieprzyjemne drgania powodują usterki w zawieszeniu. Dlatego warto w takiej sytuacji sprawdzić:

• geometrię kół,
• wyważenie opon,
• mocowanie kół.

Ostatnia z wymienionych nieprawidłowości często dotyczy sytuacji, kiedy w aucie zamontowano koła z aluminiowymi felgami w rozmiarze uniwersalnym. Tego typu felgi są wykorzystywane przy różnych typach oraz rozmiarach piast, a podczas ich instalowania stosuje się odmienne podkładki dystansowe i centrujące. Jeśli elementy te są źle dopasowane, prawidłowe wycentrowanie koła na piaście jest niemożliwe. Stąd biorą się drgania samochodu podczas jazdy, które mogą nasilać się w trakcie hamowania. Sprawdzenie, czy właśnie ta usterka powoduje drgania, jest bardzo proste: wystarczy podnieść auto na podnośniku i zakręcić kołami.

Problemem może być też sama piasta. Dzieje się tak m.in. kiedy jest skorodowana, mocno zanieczyszczona lub odkształcona. Kontakt między powierzchniami hamującymi i podtrzymującymi jest wtedy ograniczony, czego efektem jest tzw. bicie piasty lub tarczy odczuwane jako wibracje. Podobny skutek przyniesie niewłaściwe dokręcenie tarczy na styku z piastą, który może doprowadzić do jej deformacji. Jedynym rozwiązaniem jest wówczas wymiana tarczy.

Przegrzanie i deformacja tarczy

Kolejną przyczyną, przez którą możesz odczuwać wibracje przy hamowaniu, jest silne przegrzanie tarczy, które powoduje jej odkształcanie. Co może być źródłem tej nieprawidłowości?

• Przeciążenie hamulców: jeśli są intensywnie użytkowane w krótkim odstępie czasu, np. w warunkach wysokogórskich,
• słaba jakość klocków hamulcowych: mogą się przegrzać podczas gwałtownego hamowania, a emitowane przez nie ciepło odkształca tarczę.

W celu rozpoznania tego problemu należy sprawdzić przede wszystkim powierzchnię tarczy. Wystąpienie na niej błękitnych plam zawsze jest bowiem objawem przegrzania. Obszary, na których pojawiły się takie ślady, nie są już w stanie prawidłowo działać. Konieczna jest wtedy wymiana zarówno tarczy, jak i klocków. 

Zużycie i nierównomierna grubość tarczy

Nierównomierna grubość tarczy hamulcowej jest związana ze wspomnianym wcześniej współczynnikiem DTV. Do odchyleń na tym tle może dojść z kilku podstawowych powodów jak np.:

• niewłaściwe dotarcie klocków: po zamontowaniu nowych klocków przez pierwsze 200 km trzeba unikać silnego hamowania, inaczej tarcza może się odkształcić (podczas naciskania na pedał część materiału ciernego klocka jest przenoszona na powierzchnię tarczy – jeśli siła jest umiarkowana, umożliwia to ich wzajemne dopasowanie),
• zatarty tłoczek w zacisku hamulcowym: prowadzi do nieproporcjonalnego podziału sił po obu stronach tarczy, czego skutkiem może być jej deformacja (powodem zatarcia zacisku bywa korozją lub mocne zabrudzenia),
• zanieczyszczona powierzchnia tarczy: część materiału ciernego klocka może być przenoszona na tarczę (dzieje się tak m.in. podczas utrzymywania nacisku na przegrzanych hamulcach), do rozwiązania problemu wystarczy szczotka lub papier ścierny.

W każdej z wymienionych sytuacji mogą pojawić się drgania samochodu podczas hamowania. Pamiętaj też, że tarcze są elementem eksploatacyjnym, który wymaga wymiany po określonym czasie. Kiedy? Według ogólnie przyjętych standardów, po ok. 70 tys. km (średnio co dwie wymiany klocków).

Zużyte klocki hamulcowe

Wytarte klocki hamulcowe nie są w stanie prawidłowo odprowadzać temperatury, co prowadzi do ich przegrzania. Jak można to rozpoznać? Zazwyczaj dwa lub trzy pierwsze hamowania podczas podróży przebiegają prawidłowo, a dopiero przy kolejnym odczuwasz drgania. Jeśli sytuacja powtarza się przy każdym korzystaniu z auta, oznacza to, że pora na sprawdzenie stanu klocków.

Zużycie klocków następuje stopniowo, a częstotliwość ich wymiany zależy od sposobu eksploatacji samochodu. Przy spokojnej jeździe jest zalecana po ok. 30-50 tys. km. Dynamiczne używanie auta powoduje ich szybsze wytarcie, a wymiana jest konieczna nawet po 10 tys. km. Granicą, kiedy należy się na to zdecydować, jest grubość klocka mniejsza niż 1,5 mm. Co ciekawe wibracje podczas hamowania mogą spowodować też nowe klocki hamulcowe, które nie zostały prawidłowo zamontowane.

Drgania samochodu podczas jazdy – ile kosztuje naprawa?

Pojawienie się wibracji w trakcie prowadzenia samochodu wymaga przeprowadzenia diagnostyki w warsztacie mechanicznym. Usunięcie przyczyny problemu często wiąże się z koniecznością wymiany podstawowych elementów eksploatacyjnych auta. Na jakie koszty musisz się przygotować?

Wibracje w samochodzie w dużej ilości przypadków informują o zużyciu lub deformacji tarcz hamulcowych. Ceny za naprawę są tu zaś bardzo zróżnicowane. Oczywiście musisz przygotować się, że zapłacisz nie tylko za usługę, ale też za części zamienne. Sama wymiana to koszt rzędu 100-200 zł za jedną oś. Standardowe, niewentylowane tarcze mogą kosztować tylko kilkadziesiąt złotych, ale ich jakość z reguły pozostawia wiele do życzenia. Jeśli zaś zdecydujesz się na lepsze i szybciej chłodzone tarcze wydasz kilkaset złotych więcej. Wymieniając je, najlepiej wyposażyć auto również w klocki: pozostawienie starego kompletu skróci żywotność nowych tarcz. Ile kosztują klocki? Najtańsze mieszczą się w granicach 50 zł, a za najdroższe zapłacisz kilka razy tyle.  Zestaw tarcz i klocków będzie więc wiązać się z wydatkiem od 200 do ponad 2000 zł. Dokładna kwota zależy też od producenta oraz zastosowanych materiałów – odpowiada ekspert Inter Cars.

Czy dobre klocki hamulcowe mogą być tanie? I w czym tkwi tajemnica różnych cen? Zanim kupisz nowe części zamienne, przeczytaj artykuł na blogu Inter Cars.

Odczuwasz wibracje w samochodzie? Skorzystaj z oferty Inter Cars!

Bezpieczna i komfortowa podróż nie jest możliwa, jeśli odczuwasz drgania samochodu podczas jazdy. Jest to bowiem sygnał alarmowy, informujący o tym, że w Twoim aucie występuje mniej lub bardziej poważny problem. Lepiej nie zwlekaj z wizytą u mechanika i przygotuj się na to, że konieczny będzie zakup części zamiennych. Pamiętaj, że w przypadku układu hamulcowego niezwykle ważna jest ich jakość: tylko wtedy możesz uniknąć podobnych kłopotów w przyszłości. Dlatego już teraz sprawdź ofertę sklepu motoryzacyjnego Inter Cars. Znajdziesz tam wiele przydatnych akcesoriów i narzędzi oraz przede wszystkim części, które umożliwią usunięcie źródła nieprzyjemnych drgań. 

Wibracje podczas hamowania a Twoje bezpieczeństwo

Układ hamulcowy jest jedną z najważniejszych struktur w pojeździe, a jego sprawne działanie ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego. Dlatego nie należy ignorować sygnałów wskazujących na występowanie w nim jakichkolwiek nieprawidłowości. Wibracje przy hamowaniu często wydają się niegroźne, ale w rzeczywistości mogą oznaczać poważne usterki. Niezbędne są także regularne przeglądy oraz wymiana podstawowych elementów eksploatacyjnych. Zaniedbywanie tych czynności, a także oszczędzanie na częściach zamiennych szybko odbije się na stanie i wartości auta oraz w dalszej perspektywie: na Twoim bezpieczeństwie.