Chociaż możesz nie zdawać sobie z tego sprawy, to dźwięk generowany przez opony w głównej mierze wpływa na hałas jadącego samochodu poruszającego się poniżej 120 km/h. To, jak głośne opony założysz do auta, wpływa na komfort Twój i otoczenia. Jak rozpoznać cichsze ogumienie i dlaczego warto zwrócić uwagę na ten parametr? Dowiedz się już teraz!
W Unii Europejskiej od 2012 roku obowiązuje obowiązek dołączania do opon specjalnych etykiet. Znajdują się na nich trzy podstawowe cechy danego modelu ogumienia, czyli: efektywność paliwowa, przyczepność na mokrej nawierzchni i zewnętrzny hałas opon podczas jazdy. Skala, na której prezentowane są te wartości, obejmuje litery od A do G, gdzie A oznacza najwyższą efektywność czy przyczepność, a G – najniższą. Głośność opony opisana jest w trzystopniowej skali, od 2021 także wyrażonej w formie literowej (od A do C), ale wzbogacona o wynik pomiaru hałasu w decybelach (dB).
Z tego tekstu dowiesz się m.in.:
- skąd bierze się hałas ogumienia;
- jak określana jest głośność opon według norm UE;
- jak bardzo odczuwalne są różnice w głośności opon;
- jakie cechy konstrukcji opony wpływają na poziom hałasu;
- dlaczego opony mogą nagle zacząć nadmiernie hałasować;
- czy opony generujące niższy hałas są drogie;
- gdzie wygodnie kupić opony do auta?
Dlaczego opony generują hałas?
Poruszanie się samochodem jest możliwe dzięki sile tarcia, jaka występuje pomiędzy oponą a nawierzchnią. Jak łatwo zauważyć, tarcie wywołuje dźwięk bez względu na to, czy chodzi o przesuwanie ciężkiego mebla po podłodze, czy o oponę toczącą się po asfalcie. Jest to pierwsza przyczyna hałasu.
Drugim źródłem hałasu są drgania opon. Jak wiadomo, dźwięk jest falą rozchodzącą się w powietrzu. Opona drga z pewną częstotliwością. Zależy ona od parametrów ruchu, wielkości kół czy cech konstrukcyjnych pojazdu. Powietrze wokół opony przejmuje jej wibracje, wywołuje to falę akustyczną, czyli hałas.
Poziom głośności ogumienia zależy także od konstrukcji bieżnika. Klocki uderzają w asfalt, co zwiększa hałas. Nowoczesne wzory opon są skonstruowane w taki sposób, aby ich powierzchnia lekko „przysysała” się do asfaltu. W momencie zrywania tego połączenia powstaje dźwięk. Ostatnim elementem jest przepływ powietrza wokół opony. W jej rowkach powietrze ulega zawirowaniu i jest wyrzucane, co także wywołuje falę akustyczną.
Jak wyznaczana jest klasa głośności opon?
Oznaczenie głośności opony na etykiecie podawane jest w dwóch skalach: bezwzględnej, czyli decybelach oraz względnej w postaci trzech klas głośności A, B i C. Skala literowa wyznaczana jest na podstawie wartości realnego hałasu względem wartości granicznej dla różnych szerokości opon, która wynosi:
- 70 dB – szerokość mniejsza niż 185 mm;
- 71 dB – szerokość 186–245 mm;
- 72 dB – szerokość 246–275 mm
- 74 dB – szerokość powyżej 275 mm.
Powyższe parametry wyznaczają to, jak mogą być głośne opony letnie do samochodów osobowych. Opony zimowe, całoroczne i wzmacniane (C – do samochodów dostawczych i ciężarowych) mogą być głośniejsze o 1 dB w każdym z powyżej opisanych zakresów.
Wartość graniczna jest punktem odniesienia. Jeżeli opona podczas pomiaru osiąga wynik niższy o 3 lub więcej dB od niej, otrzymuje klasę A. Gdy hałasujące opony generują dźwięk na poziomie wartości granicznej lub do 2 dB niższą, przyznaje im się klasę B. Jeżeli siła dźwięku podczas pomiarów przekracza przytoczone wyżej wartości, opona dostaje najniższą klasę C.
Hałas mierzy się na specjalnym polu testowym, w ustalonych warunkach (kontrolowane są temperatura powietrza i opony, wilgotność atmosferyczna, siła wiatru, chropowatość i rodzaj nawierzchni, prędkość przejazdu i inne parametry ruchu itd.) za pomocą mikrofonów ustawionych wzdłuż niego. Procedurę tę musi przejść każdy nowy model opony, który ma być dopuszczony do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej.
Ciche czy głośne opony – co oznaczają wartości na etykiecie w praktyce?
Chociaż powyżej opisane wartości wydają się do siebie zbliżone, różnica pomiędzy oponami klasy A i C wynosić może 4 dB. Należy jednak pamiętać, że decybel nie jest jednostką liniową (jak np. długość czy ciężar), a logarytmiczną. To oznacza, że skala decybelowa nie jest bezpośrednio proporcjonalna. W skali logarytmicznej, wzrost o 10 decybeli świadczy o tym, że dany dźwięk jest 10 razy głośniejszy, a wzrost o 20 decybeli, że jest 100 razy głośniejszy. Dlatego różnica 4 decybeli pomiędzy oponami klasy A i C może oznaczać znaczną różnicę w poziomie hałasu.
W rzeczywistym ruchu opony różnych klas bardzo wyraźnie się od siebie różnią. Gdybyś stał obok pola testowego podczas ich badania, bez trudu odróżniłbyś, które auto porusza się na oponach klasy A, B i C przed wykonaniem faktycznego pomiaru.
Głośne opony a komfort jazdy
Zewnętrzna głośność opony nie zawsze przekłada się na hałas, jaki dociera do kierowcy. Szczególnie samochody luksusowe są projektowane w taki sposób, aby wytłumić także dźwięki pochodzące od kół i odizolować pasażerów od otoczenia w jak największym stopniu.
Za odczucia dźwiękowe wewnątrz auta w większym stopniu odpowiadają wibracje opony niż jej tarcie o nawierzchnię. Drgania mogą być przenoszone na kolejne elementy pojazdu i w ten sposób generować hałas wewnątrz kabiny. Dlatego niekiedy opony, które mają niższy indeks głośności, nie dają odczuwalnie lepszego komfortu jazdy. Unijna norma nie bierze tego pod uwagę, dlatego warto przed wybraniem opony zapoznać się z wynikami niezależnych testów.
Musisz pamiętać, że niektóre samochody z założenia będą poruszać się z dużym natężeniem hałasu pochodzącego z opon. Auta sportowe mają przeważnie dość szerokie koła, a budowa opon high performance nakierowana jest na przenoszenie dużych sił, dobrą przyczepność i wytrzymałość. W takiej sytuacji indeks głośności często schodzi na drugi plan podczas projektowania. Podobnie jest w przypadku opon do jazdy w terenie. Mają one duże klocki bieżnika, bardzo wysoki profil, przez co mocniej drgają, a także dużą średnicę, co powoduje większe zawirowania powietrza. W tego typu zastosowaniach nie powinieneś wymagać od opon cichobieżności.
Zanieczyszczenie akustyczne – opony w Twoim aucie a otoczenie
Głównym powodem, dla którego opony w UE muszą być badane pod kątem natężenia dźwięku, jest zanieczyszczenie dźwiękowe. Upraszczając, jest to poziom hałasu, który otacza Cię w danym środowisku. Za zanieczyszczenie uznaje się hałas przekraczający 65 dB, natomiast od 75 dB staje się niebezpieczny dla zdrowia. Właśnie z tego powodu górną granicą dopuszczenia opon do użytku jest 75 dB.
Najcichsze opony, jakie są dostępne na rynku, na przykład Nexen N’Blue HD Plus, generują 65 dB (w rozmiarze 165/65R14). Przeciętnie w oponach klasy A hałas jest na poziomie 67–69 dB. Oznacza to, że bez względu na wybór ogumienia, będzie ono źródłem zanieczyszczenia akustycznego. W miastach główną jego przyczyną jest ruch drogowy, a stałe narażenie na hałas może nieść poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak:
- nadciśnienie i inne problemy układu krążenia;
- zaburzenia snu;
- migreny;
- obniżenie nastroju, depresja.
Hałas ma też wpływ na bytowanie zwierząt, a więc na ekosystem.
Gdy wybierasz opony, powinieneś myśleć nie tylko o sobie, ale także o otoczeniu, w którym się poruszasz. Redukcja zanieczyszczenia dźwiękowego jest równie ważna dla zdrowia ludzi, co zmniejszenie emisji pyłów powodujących smog.
Głośne opony i cichsze opony – cechy konstrukcyjne wpływające na hałas
Hałas opon podczas jazdy jest zależny od ich projektu i budowy wewnętrznej. Bieżnik bez przestrzeni zamkniętych generuje mniejsze zawirowania powietrza. Przeważnie opony asymetryczne są cichsze od kierunkowych. W klasie A przeważa ogumienie z bieżnikiem asymetrycznym, a większość opon kierunkowych zaliczana jest do klasy B. Opony symetryczne mogą być dość ciche, ale ich właściwości użytkowe są o wiele niższe od dwóch wymienionych wcześniej rzeźb bieżnika.
Nowoczesne opony asymetryczne są projektowane w taki sposób, aby dźwięk tarcia opony i uderzeń klocków bieżnika o nawierzchnię był częściowo tłumiony. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie dobrych wyników w testach głośności, nawet na poziomie 65-66 dB.
Rzeźba bieżnika wpływa także na opory toczenia. Wpływają one na dwa z trzech głównych parametrów podawanych na etykietach opon – efektywność paliwową i poziom hałasu. Opory toczenia to nic innego niż tarcie pomiędzy oponą a nawierzchnią. Powinny być jak najmniejsze, ale jednocześnie na tyle wysokie, aby zachować trakcję auta. Dlatego trudno jest zaprojektować ogumienie, które będzie generować hałas poniżej 65 dB. Opony asymetryczne pozwalają na zmniejszenie oporów toczenia przy zachowaniu wysokiej przyczepności, co jest kolejną przyczyną dobrych wyników w testach.
Istotna jest także sztywność bocznych ścianek i podatność na drgania wewnętrznych elementów wzmocnienia opony. Sztywna opona mniej drga, ale za to generuje większy hałas związany z uderzaniem o asfalt. Może to powodować, że będzie dość głośna na zewnątrz, ale nie będzie to aż tak mocno odczuwalne w kabinie.
Zbyt głośne opony – przyczyna
Oprócz samej konstrukcji ogumienia na poziom hałasu może mieć wpływ ich stan, sposób użytkowania czy awarie samochodu. Jeżeli opony nagle zaczęły hałasować, świadczy to o pojawieniu się problemu technicznego.
Najczęściej nadmierny hałas wynika ze zbyt niskiego ciśnienia w oponach. Gdy są niedopompowane, większa powierzchnia trze o podłoże, a ściany boczne i konstrukcja wewnętrzna są słabiej „napięte”, co powoduje, że wpadają w silniejsze drgania. Według eksperta Inter Cars: jeśli w oponie ciśnienie jest o 0,5 bara niższe od zalecanego, które w samochodach osobowych zwykle wynosi 2,2-2,4 barów, poziom hałasu wzrasta trzykrotnie, czyli nawet dobrej klasy opona staje się bardzo głośna.
Na hałas opon podczas jazdy istotnie może wpłynąć także ustawienie geometrii zawieszenia. Gdy będzie nieodpowiednia, ogumienie nie będzie pracować w przewidziany przez producenta sposób, przez co drgania i zawirowania powietrza wyraźnie wzrosną. Dodatkowo długotrwała jazda z niepoprawnie ustawionym zawieszeniem prowadzi do nierównomiernego zużycia bieżnika, co także powoduje pojawienie się większych wibracji, ponieważ powierzchnia opony staje się nierówna.
Hałasujące opony mogą być spowodowane także przez tzw. ząbkowanie. Opony tylnej osi w autach z napędem na przód często zużywają się na krawędziach w taki sposób, że te zaczynają przypominać zęby piły. Powoduje to wzrost drgań, zwiększenie zawirowań i więcej uderzeń elementów opony o asfalt (ząbki stają się poniekąd kolejnymi klockami bieżnika).
Hałas, który dobiega od koła, nie zawsze spowodowany jest przez oponę. Bardzo podobne objawy akustyczne daje zużyte łożysko piasty. Pojawienie się niepokojącego wycia czy buczenia dobiegającego od którejś z osi może o tym świadczyć i warto to sprawdzić, jeżeli wydaje się, że z oponami jest wszystko w porządku.
Opony dla Ciebie w Inter Cars
W sklepie Inter Cars bez problemu znajdziesz informację na temat poziomu hałasu generowanego przez opony oraz pozostałych parametrów z etykiety. Dzięki temu łatwo dopasujesz ogumienie do swoich potrzeb i preferencji. Sprawdź już teraz i wybierz sprawdzone opony idealne do Twojego samochodu.
Głośne opony czy drogie opony – czy trzeba wybierać?
Jeżeli zajrzysz do oferty opon, łatwo zauważysz, że ogumienie klasy A jest zwykle produkowane przez marki premium i te ze średniej półki cenowej. Producenci budżetowi przeważnie oferują opony klasy B. Okazuje się jednak, że ten parametr w najmniejszym stopniu wyróżnia drogie opony.
Jeśli porównamy opony w tym samym rozmiarze np. 205/55R16 okaże się, że jedna z najtańszych opon na rynku Kormoran Road Performance (około 250 zł za sztukę) i wiele porównywalnych modeli, generuje hałas na poziomie 71 dB. Tę samą wartość zmierzono dla niemal trzy razy droższych opon Continental EcoContact 6, czy dwukrotnie droższych Michelin Primacy 3 oraz Bridgestone Turanza T001. Wśród opon za 500–600 zł za sztukę (w podanym rozmiarze) można oczywiście znaleźć opony klasy A o poziomie hałasu 69 dB, ale jednocześnie najcichszą oponą w tym rozmiarze jest kosztująca około 260 zł Nexen N’Blue.
Opony premium mają zwykle lepszą efektywność paliwową od tańszych odpowiedników. Dość głośne opony letnie Continental EcoContact 6 mieszczą się w klasie B, podczas gdy Nexen N’Blue S 205/55R16 91V zapewniają efektywność klasy A, a większość opon w przedziale cenowym do 300 zł za sztukę w C lub D. Jednocześnie opony klasy ekonomicznej czy medium uzyskują dość dobre wyniki przyczepności na mokrej nawierzchni, niekiedy mieszcząc się nawet w klasie A (np. Hankook Ventus Prime3).
Jeżeli pogodzisz się z minimalnie większym zużyciem paliwa, możesz kupić stosunkowo ciche i dobrze sprawdzające się na drodze tanie opony. Jeżeli zależy Ci na wysokim poziomie wszystkich cech z etykiety, będziesz zmuszony wyłożyć około 500 zł za sztukę i kupić np. Goodyear Efficientgrip Performance 2, które osiągają klasę A w zakresie efektywności paliwowej i hałasu (69 dB), oraz B w kwestii przyczepności na mokrej nawierzchni (podawane wartości odnoszą się do opon letnich).
