Tradycyjne dźwignie hamulca ustępują miejsca nowoczesnym ich elektrycznym odpowiednikom. Tam, gdzie kiedyś były zarezerwowane dla aut klasy premium, teraz powoli stają się standardem również w samochodach kompaktowych. Czym dokładnie jest EPB, jak działa i jakie korzyści niesie ze sobą stosowanie elektrycznego hamulca postojowego? Czy ma on szansę całkowicie zastąpić tradycyjne mechanizmy? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedzi w niniejszym artykule!
Za opracowanie technologii EPB jest odpowiedzialna firma TRW Automotive. To ona w 2001 r. po raz pierwszy wypuściła na rynek elektryczny hamulec postojowy, który początkowo był montowany wyłącznie w samochodach klasy wyższej. Rozwiązanie to miało za zadanie zwiększyć wygodę kierowcy, ale i poszerzyć możliwości projektowania wnętrza pojazdu. Przez lata konstrukcja EPB była udoskonalana, co pozwoliło wyposażyć ją w dodatkowe funkcje.
Układ EPB coraz częściej znajduje się w podstawowym wyposażeniu współczesnych aut wielu marek. Z manualnego hamulca ręcznego całkowicie zrezygnowały takie marki jak Alfa Romeo, Lexus, Mercedes, Volvo czy Honda. W najnowszych modelach nie znajdziesz już więc tradycyjnej dźwigni, gdyż została ona zastąpiona elektromechanicznym układem EPB.
Z tego artykułu dowiesz się między innymi:
- Czym jest EPB?
- Jak działa elektryczny hamulec ręczny?
- Jak obsługiwać hamulec ręczny elektryczny?
- Jakie są dodatkowe funkcje EPB?
- Jakie są wady i zalety elektrycznych hamulców ręcznych?
EPB – co to jest?
Układ EPB (z ang. Electric Park Brake) to elektryczny hamulec postojowy uruchamiany za pomocą przycisku. Jest on zazwyczaj umieszczony w obrębie drążka zmiany biegów lub na kokpicie, co zapewnia łatwy dostęp w nagłych sytuacjach. EPB może być bowiem wykorzystany również do awaryjnego hamowania, np. w przypadku awarii systemy hydraulicznego. Auta wyposażone w elektryczny hamulec postojowy są pozbawione dźwigni umieszczonej w tunelu pomiędzy siedzeniem kierowcy a fotelem pasażera. Jest ona zastąpiona jednym lub dwoma przyciskami, które po wciśnięciu automatycznie aktywują mechanizm układu.
Jak działa elektryczny hamulec postojowy?
Obecnie na rynku są dostępne dwa rodzaje EPB – hamulec ręczny elektryczny z centralnym aktywatorem lub z własnym silnikiem elektrycznym. Różnice między tymi konstrukcjami są znaczne i dotyczą specyfiki działania układu.
Elektryczny hamulec postojowy z centralnym aktywatorem
Rozwiązanie zostało opracowane przez markę ATE. Łączy ono cechy nowoczesnego systemu EPB i tradycyjnego hamulca ręcznego. Działanie układu polega na wykorzystaniu linek, które stosuje się również w przypadku standardowej dźwigni. Po uruchomieniu przycisku sterownik wysyła sygnał do centralnego aktywatora, który zaciąga linki. Te dociskają tarcze hamulców na tylnej osi. W samochodach wyposażonych w ten rodzaj EPB stosuje się konwencjonalne zaciski i klocki hamulcowe lub hamulce bębnowe. Uproszczona konstrukcja, której działanie opiera się na tradycyjnym mechanizmie ręcznego hamulca manualnego, przekłada się na łatwość serwisowania. Zwiększa też możliwości zastosowania w autach z tradycyjnymi hamulcami na tylnej osi.
Elektryczny hamulec postojowy z własnym silnikiem elektrycznym
Za opracowanie tego rozwiązania odpowiedzialna jest firma TRW. Jest to znacznie bardziej zaawansowany system niż mechanizm stosowany przez markę ATE. Polega na wykorzystaniu specjalnych silników zintegrowanych z zaciskami tarcz hamulcowych. Budowa EPB obejmuje przekładnie wraz z tłoczkami, które po uruchomieniu mechanizmu dociskają tarcze. Za sterowanie odpowiedzialny jest silniczek z przekładniami przymocowany bezpośrednio do zacisków. Po odebraniu sygnału ze sterownika aktywuje on wałek napędowy, który przesuwa tłoczki, dociskając klocki do tarcz. W konstrukcji nie ma więc tradycyjnych linek, a proces hamowania jest inicjowany przez skomplikowany mechanizm. Wymaga to zastosowania specjalnie zmodyfikowanych zacisków hamulcowych, w którym umieszczona jest przekładnia, wałek napędowy i silnik podłączony do odrębnego sterownika. Atutem EPB opracowanego przez markę TRW jest możliwość wykorzystania go zarówno na tylnej, jak i przedniej osi. Rozwiązuje to problem z zablokowaniem tylnych kół podczas awaryjnego hamowania, jak ma to miejsce w przypadku układu opierającego się na linkach hamulcowych.
Jak obsługiwać hamulec ręczny elektryczny?
Zadaniem użytkownika jest tylko wciśnięcie przycisku, aby uruchomić mechanizm hamowania. Wszystkie procesy zostały bowiem zautomatyzowane, a sterownik kontroluje działanie układu w zależności od sytuacji. Każdy EPB jest wyposażony w zabezpieczenie, które chroni przed aktywowaniem hamulca w przypadku omyłkowo włączonego przycisku. Elektryczny hamulec ręczny zadziała dopiero po dwukrotnym przyciśnięciu guzika. Jeśli chcesz natomiast awaryjnie zatrzymać auto, dodatkowo musisz przez chwilę przytrzymać przycisk do momentu aż pojazd stanie w miejscu.
W niektórych autach hamulec ręczny elektryczny włącza się automatycznie po zgaszeniu silnika. Nie trzeba więc pamiętać, aby na postoju aktywować system i uniknąć stoczenia się pojazdu. Taka sama zasada obowiązuje po włączeniu silnika i rozpoczęciu jazdy, wówczas EPB samoistnie odblokowuje zaciski hamulcowe.
Dodatkowe funkcje EPB
Najbardziej zaawansowane układy są rozbudowane o dodatkowe funkcje, które przekładają się na większy poziom bezpieczeństwa i skuteczność EPB. Należą do nich m.in.:
- Hamowanie awaryjne – system stopniowo dociska hamulce aż do momentu zatrzymania pojazdu. Tryb ten działa podobnie do ABS i uniemożliwia nagłe zablokowanie tylnej osi, co mogłoby spowodować utratę kontroli nad samochodem. Hamowanie awaryjne może być wspierane przez elektroniczny system stabilizacji toru jazdy ESP.
- Asystent ruszania – podczas ruszania pod górę, system zapobiega stoczeniu się pojazdu. Hamulec elektryczny działa tak, jak w przypadku zwalniania dźwigni ręcznej w momencie podjazdu na wzniesienie.
- Automatyczne dociskanie klocków – po długiej jeździe, okładziny cierne hamulca mogą delikatnie zwiększyć objętość w wyniku przegrzania. Po ostygnięciu kurczą się, przez co powstają luzy między klockami hamulcowymi. EPB zapobiega temu zjawisku, automatycznie dociskając klocki.
- Zabezpieczenie przed wyłączeniem – hamulec ręczny elektryczny może zostać zdezaktywowany dopiero po włączeniu zapłonu. Funkcja ta zapobiega przypadkowemu wyłączeniu EPB na postoju.
Jakie wady i zalety ma elektryczny hamulec ręczny?
Konstruktorzy nieustannie pracują nad udoskonalaniem technologii, aby elektryczny hamulec ręczny był jeszcze skuteczniejszy i przyjazny użytkownikom. Obecnie na rynku jest dostępna już 5. generacja EPB opracowanego przez TRW, rozbudowana o szereg dodatkowych funkcji. Jakie są najważniejsze zalety elektrycznych hamulców?
- Oszczędność miejsca we wnętrzu pojazdu,
- łatwa obsługa, która ogranicza się tylko do wciśnięcia przycisku,
- brak konieczności użycia siły do zaciągnięcia dźwigni hamulca ręcznego,
- zautomatyzowany proces hamowania kontrolowany przez sterowniki EPB,
- wsparcie konwencjonalnego układu hamulcowego w sytuacjach awaryjnych,
- wysoka skuteczność i lepsze zabezpieczenie pojazdu przed stoczeniem się ze wzniesienia,
- zminimalizowane ryzyko utraty kontroli nad samochodem w wyniku zablokowania tylnej osi w przypadku hamowania awaryjnego (dotyczy EPB z własnym silnikiem elektrycznym, założonego na obie osie),
- nieskomplikowana wymiana klocków hamulcowych, przebiegająca podobnie do wymiany w autach z tradycyjną dźwignią hamulca ręcznego (dotyczy EPB z centralnym aktywatorem z linkami hamulcowymi).
Pomimo niepodważalnych korzyści, hamulec ręczny elektryczny ma też pewne niedociągnięcia. Producenci starają się je wyeliminować, jednak nie wszystkie błędy da się skutecznie usunąć ze względu na specyfikę konstrukcji. Jakie są najpoważniejsze wady elektrycznych hamulców postojowych?
- Awaryjność układu,
- możliwość zablokowania hamulców z powodu niskiej temperatury,
- brak możliwości odblokowania elektrycznego hamulca w przypadku rozładowanego akumulatora,
- skomplikowany proces naprawy i wymiany klocków hamulcowych w EPB z własnym silnikiem,
- szybkie zużywanie szczotek silników elektrycznych, szczególnie w okresie zimowym, gdy są narażone na kontakt z brudem i wilgocią.
To, co dla jednych jest zaletą, dla innych może oznaczać wadę. Jako przykład może posłużyć sam przycisk do uruchamiania hamulca. To wygodne rozwiązanie, które nie wymaga użycia siły, jednak może nie zdać egzaminu w sytuacji kryzysowej. Dźwignię jest bowiem łatwiej zaciągnąć w nagłej potrzebie, niż odnaleźć niewielki przycisk i pamiętać o jego dłuższym przytrzymaniu – mówi ekspert Inter Cars.
Części do samochodów z EPB w Inter Cars
Regularne przeglądy systemu EPB zapewnią bezpieczne i niezawodne działanie tego skomplikowanego mechanizmu. Aby uniknąć poważnych awarii, warto zaufać specjalistom, którzy posiadają odpowiednie narzędzia i wiedzę do diagnostyki i naprawy. Ważne jest również, aby korzystać z wysokiej jakości części, które pochodzą z zaufanego źródła, ponieważ mają one bezpośredni wpływ na efektywność hamulca elektrycznego.
W Inter Cars znajdziesz niezbędne elementy do serwisowania układu hamulcowego. W sprzedaży mamy m.in. hamulce tarczowe i bębnowe, pompy hamulcowe, korektory siły hamowania, czujniki ABS i wiele innych podzespołów. Sprawdź polecane produkty.
Kup podzespół do Twojego auta!
Elektryczny hamulec postojowy – podsumowanie
Przeważające zalety sugerują, że hamulec ręczny elektryczny to przyszłość motoryzacji. Wielu producentów świadomie rezygnuje z mechanicznych konstrukcji na rzecz funkcjonalnego i zautomatyzowanego systemu EPB. Można się więc spodziewać, że w przyszłości całkowicie wyprze on z rynku tradycyjne rozwiązania lub będą one dostępne jako alternatywny standard wyposażenia.
Przeciwnicy EPB zauważają, że zastosowanie skomplikowanych mechanizmów opartych na układzie elektronicznym i elektrycznym przekłada się na większą awaryjność systemu. Wiążą się z tym wyższe koszty serwisowania oraz konieczność znalezienia warsztatu, który dysponuje odpowiednim sprzętem diagnostycznym.
Hamulec ręczny elektryczny znajduje się już w standardzie wyposażenia wielu współcześnie produkowanych aut. To powoduje łatwiejszy dostęp do specjalistów, którzy mają wiedzę, doświadczenie i odpowiednie zaplecze do serwisowania EPB. Na rynku nie brakuje wysokiej klasy części zamiennych, które nie odbiegają jakością i niezawodnością od oryginałów. Naprawa EPB jest więc znacznie tańsza i mniej problematyczna niż jeszcze kilka lat temu.
