Manewr wyprzedzania – jak go wykonać według przepisów?

Wyprzedzanie jest jednym z najtrudniejszych i najniebezpieczniejszych manewrów w całym ruchu drogowym. Wielu kierowców, nawet tych doświadczonych, nadal nie zna lub nie rozumie przepisów dotyczących tej sytuacji na drodze. Wystarczy jeden niewielki błąd, chwila nieuwagi lub zbyt duża pewność siebie granicząca z brawurą i może dojść do tragedii. Jak zatem wykonywać manewr wyprzedzania, by nie zagrażać innym uczestnikom ruchu drogowego? Co mówią na ten temat przepisy? Wszystkie niezbędne informacje znajdziesz w naszym artykule!

Manewr wyprzedzania wiąże się nie tylko ze zwiększeniem prędkości, ale również zmianą pasa na ten dla jadących w przeciwnym kierunku. W związku z tym prawidłowe wykonanie wszystkich czynności zależy nie tylko od umiejętności kierowcy w prowadzeniu pojazdu, ale również jego zdolności do właściwej oceny sytuacji. Cały manewr można podzielić na 3 etapy. Pierwszy z nich to przygotowanie do wyprzedzania, drugi – właściwe wyprzedzanie oraz trzeci, czyli powrót na swój pas. Na każdym etapie niezbędne są refleks, umiejętności oraz doświadczenie. Jednak mimo wszystko na pierwszym miejscu zawsze powinna być troska o bezpieczeństwo swoje oraz innych uczestników ruchu drogowego. Brak wyobraźni podczas wyprzedzania może okazać się tragiczny w skutkach. 

Z tego artykułu dowiesz się między innymi: 

• Czym jest wyprzedzanie? 
• Jak bezpiecznie wyprzedzać inne pojazdy?
• Co grozi za nieprawidłowe wyprzedzanie?

Manewr wyprzedzania – definicja

Na samym początku należy wyjaśnić, czym tak właściwie jest manewr wyprzedzania. Definicja znajdująca się w ustawie Prawo o ruchu drogowym mówi, że jest to manewr, w którego trakcie jeden uczestnik ruchu przejeżdża obok drugiego, jadącego w tym samym kierunku. Zakończenie manewru ma miejsce w momencie, w którym wyprzedzający pojazd znajdzie się przed pojazdem wyprzedzanym. 

Wyprzedzanie jest bardzo często mylone z wymijaniem oraz omijaniem. Jak się okazuje, te terminy sprawiają kłopot nawet doświadczonym kierowcom, a jednak różnice są dość zasadnicze. Wiesz już, na czym polega wyprzedzanie. Wymijanie w ustawie Prawo o ruchu drogowym określa sytuację, w której prowadzony przez Ciebie pojazd mija się z innym pojazdem lub uczestnikiem ruchu drogowego, który jedzie w przeciwnym kierunku. Z kolei omijanie definiowane jest jako przejechanie obok nieporuszającego się pojazdu, pieszego lub przeszkody na drodze – tłumaczy ekspert Inter Cars.

Każdy z tych manewrów może wykonać pieszy, rowerzysta czy motocyklista. W tym artykule skupimy się jednak na przepisach i sytuacjach, które odnoszą się przede wszystkim do kierowców samochodów. Jak zatem wykonać manewr wyprzedzania? 

Manewr wyprzedzania – jak zrobić to bezpiecznie?

Manewr wyprzedzania jest niezwykle trudny, a jego wykonanie może sprawić problem nawet doświadczonym kierowcom, jednak nie wolno podchodzić do niego ze strachem. Najważniejsze to zachować zdrowy rozsądek, trzymać się zasad bezpieczeństwa oraz przepisów ruchu drogowego i być pewnym każdej swojej decyzji. Pamiętaj, że chwila zawahania może w ułamku sekundy doprowadzić do tragedii. Jak zatem przeprowadzić manewr wyprzedzania, by było to bezpieczne? 

Krok 1: Przygotuj się do wyprzedzania

Wyprzedzanie zaczyna się jeszcze przed tym, jak włączysz kierunkowskaz i zmienisz pas. Musisz bowiem upewnić się, że sytuacja na drodze pozwala Ci wykonać ten manewr. Jeśli istnieje ryzyko, że przekroczysz dozwoloną prędkość, najedziesz na fragment jezdni wyłączony z ruchu lub nieuchronnie zbliżasz się do przejścia dla pieszych, warto wstrzymać się z wyprzedzaniem. Podobnie w sytuacji, gdy przed Tobą jedzie kolumna samochodów, a między nimi nie ma zbyt wiele miejsca. Pamiętaj, że gdy zaczniesz wyprzedzać, nie będzie odwrotu. 

Podobnie jest z widocznością. Od tego zależy miejsce, w którym rozpoczniesz wyprzedzanie. Nie wolno wykonywać tego manewru, jeśli nie masz pewności, że przed Tobą znajduje się wystarczająco długi i pusty odcinek drogi. Aby upewnić się, że wszystko jest w porządku i możesz rozpocząć wyprzedzanie, „wychyl się” lekko samochodem na przeciwny pas ruchu. Przy tej czynności konieczne jest jednak zachowanie szczególnej ostrożności.

Krok 2: Pamiętaj o innych uczestnikach ruchu drogowego

Sygnalizowanie zamiaru jest kluczowe dla bezpiecznego wykonania manewru wyprzedzania. Przed włączeniem kierunkowskazu, upewnij się, że nie ma innych pojazdów próbujących wyprzedzić Cię z tyłu. Włącz kierunkowskaz na wystarczającą ilość czasu, aby dać innym uczestnikom ruchu możliwość zauważenia i zrozumienia Twoich intencji. Sygnalizowanie zamiaru pozwala również uniknąć nieoczekiwanych reakcji innych kierowców, które mogą prowadzić do niebezpiecznych sytuacji na drodze.

Krok 3: Odpowiednio zmieniaj biegi, aby przyspieszać z głową

Przeprowadzenie manewru wyprzedzania wymaga staranności i doświadczenia. Zwróć uwagę na to, żeby:

1. Zwiększyć prędkość: przyspiesz, aby zyskać odpowiednią prędkość, umożliwiającą płynne i szybkie wyprzedzenie. Pamiętaj, że przekroczenie dozwolonej prędkości może prowadzić do konsekwencji prawnych, więc dostosuj swoje przyspieszenie do obowiązujących ograniczeń.
2. Zmienić pas ruchu: kiedy będziesz miał wystarczająco dużo miejsca i będzie to bezpieczne, zmień pas ruchu, aby znaleźć się obok pojazdu, który zamierzasz wyprzedzić. Pamiętaj o utrzymaniu bezpiecznej odległości od innych pojazdów, zarówno z przodu, jak i z tyłu.
3. Sprawnie wyprzedzić: przeprowadź manewr wyprzedzania, utrzymując bezpieczną odległość i kontrolując prędkość oraz pozycję swojego pojazdu względem innych uczestników ruchu. Kontroluj lusterka boczne i wewnętrzne, aby śledzić ruch za swoim pojazdem i na przeciwległym pasie.
4. Wrócić na pierwotny pas: po zakończeniu manewru wyprzedzania, sprawdź, czy przed Tobą jest wystarczająco dużo miejsca, aby bezpiecznie wrócić na swój pierwotny pas ruchu. Włącz odpowiedni kierunkowskaz, sygnalizując zmianę pasa, i po upewnieniu się, że jest to bezpieczne, zmień pas ruchu i przywróć normalną prędkość. Utrzymuj bezpieczną odległość od pojazdu, który właśnie wyprzedziłeś, aby uniknąć potencjalnych kolizji i stworzyć komfortowe warunki dla innych uczestników ruchu.

Wyprzedzanie – czy znasz wszystkie zasady i przepisy?

W miastach w określonych warunkach dozwolone jest wyprzedzanie na przejściu dla pieszych. Znak „zakaz wyprzedzania” nie oznacza, zakazu wyprzedzania wszystkich pojazdów. To tylko kilka z wyjątków, które dotyczą tego manewru. Polskie prawo o ruchu drogowym zawiera mnóstwo niuansów, o których nawet doświadczeni kierowcy często nie wiedzą. Niestety, brak znajomości tych zapisów może słono kosztować.

Wyprzedzanie z prawej strony

Wyprzedzanie z prawej strony jest według Kodeksu drogowego niedozwolone. Oczywiście istnieją wyjątki od tej reguły. Wyprzedzać z prawej strony można pojazd sygnalizujący skręt w lewo albo na drogach jednokierunkowych niezależnie od tego, ile ma pasów ruchu. Liczba ta jest ważna w przypadku dróg dwukierunkowych. Wówczas wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone wyłącznie, jeśli ta ma minimum 2 pasy ruchu w jedną stronę w obszarze zabudowanym lub przynajmniej 3 pasy poza nim. Pojazd szynowy można wyprzedzać wyłącznie z prawej strony, chyba że uniemożliwia to położenie torów lub manewr odbywa się na jezdni jednokierunkowej.

Wyprzedzanie na podwójnej ciągłej

Czy wyprzedzanie na podwójnej ciągłej jest faktycznie zabronione? Zdecydowana większość kierowców bez wahania odpowiedziałaby, że tak. Jest to jedna z najważniejszych informacji, które wpaja się kursantom uczącym się do egzaminu na prawo jazdy. Zasada ta ma jednak swoje ograniczenia. Znak poziomy P-4, czyli podwójna linia ciągła, oznacza zakaz jej przekraczania lub najeżdżania. Jeśli jednak jesteś w stanie wykonać manewr w ramach swojego pasa ruchu, jest to jak najbardziej dopuszczalne. W związku z tym teoretycznie na podwójnej ciągłej możesz wyprzedzić rowerzystę. Pamiętaj jednak, że musisz zachować od niego bezpieczny dystans 1 m.

Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych 

 „Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierowany” – to zapis z ustawy Prawo o ruchu drogowym. Identyczny zapis dotyczy przejazdu dla rowerzystów. Czym jest jednak ten „ruch kierowany”? Według przepisów jest to ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez uprawnioną osobę. W praktyce oznacza to, że jeśli na przejściu dla pieszych lub przejeździe dla rowerzystów działają światła i akurat jest zielone, to zakaz wyprzedzania w tym miejscu nas nie dotyczy.

Wyprzedzanie na skrzyżowaniu – kolizja 

Najczęściej nie jest trudno orzec, kto jest winny kolizji drogowej. Jest jednak pewna konkretna sytuacja drogowa, a mianowicie: skręt w lewo a wyprzedzanie na skrzyżowaniu. Kolizja w takim przypadku bardzo często jest przyczyną dyskusji na temat przepisów oraz winy poszczególnych kierowców. 

Nie tylko kierowcy mają odmienne zdanie na ten temat. Brak zgodności widać również w wymiarze sprawiedliwości. Przykładowo wyrok Sądu Najwyższego (sygn. akt II KKN 28/98) uniewinnił kobietę, która wykonując manewr skrętu w lewo, została uderzona przez wyprzedzający pojazd. Sądy niższych instancji uznały ją jednak winną. Podobnie było w innej sytuacji w Sądzie Okręgowym (sygn. akt. IV Ka 241/22). Takich spraw w ciągu ostatnich lat było wiele. I kto ma rację? 

Przepisy mówią, że kierujący, który ma zamiar zmienić kierunek jazdy lub pas ruchu musi zachować szczególną ostrożność. Musi zawczasu i wyraźnie zasygnalizować swoje intencje. Nie ma jednak mowy o tym, że kierowca musi upewnić się, że nikt nie wyprzedza go z jego lewej strony. Wszak mowa jest o tym, że pojazd skręcający w lewo wyprzedza się z prawej strony. 

A co z kierowcą wyprzedzającym? Musi on upewnić się, że ma odpowiednią widoczność, dużo miejsca i czy inny kierowca – za nim i przed nim – nie rozpoczął wyprzedzania, nie chce zmienić pasa lub kierunku jazdy. Ostatni fragment jest odpowiedzią. Jeśli rozpoczynasz wyprzedzanie, musisz być pewny, że nikt nie sygnalizuje manewru, który może się skończyć zajechaniem Ci drogi. 

A jeśli masz możliwość wyprzedzić kilka aut i przykładowo 3 w kolejności będzie chciał skręcić w lewo? Nie ma w przepisach mowy o wyprzedzaniu pojazdów, ale pojazdu. W związku z tym każde auto w kolumnie to osobna historia, inne okoliczności. Wyprzedzając kilka samochodów naraz, bierzesz na siebie jeszcze większą odpowiedzialność.

Nieprawidłowo wykonany manewr wyprzedzania – co za to grozi?

Nieprawidłowe wyprzedzanie oczywiście wiąże się z konsekwencjami. 17 września 2022 roku zmieniły się przepisy. Wprowadzono nowy taryfikator oraz system podwójnego mandatu. Okazuje się, że wyprzedzanie niezgodne z przepisami jest jednym z „najdroższych” wykroczeń:

• wyprzedzanie bez zachowania bezpiecznego odstępu – 300 zł;
• wyprzedzanie pojazdu z niewłaściwej strony – 1000 (w przypadku recydywy 2000 zł) + 6 pkt karnych; 
• wyprzedzanie na przejściu dla pieszych z niekierowanym ruchem lub bezpośrednio przed nim – 1500/3000 zł + 15 pkt karnych
• wyprzedzanie na skrzyżowaniu z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany – 1000/2000 zł;
• wyprzedzanie na zakazie – 1000/2000 zł + 8 pkt karnych.

Bezpiecznie ruszaj w trasę z Inter Cars!

Miarą każdego kierowcy jest drogowa dojrzałość. Wyprzedzanie to manewr, który można wykonać wyłącznie, gdy zezwalają na to warunki drogowe. Na tym polega odpowiedzialność za siebie, pasażerów oraz innych uczestników ruchu drogowego. Pamiętaj również o tym, że wpływ na Twoje bezpieczeństwo ma również stan techniczny Twojego pojazdu. 

Jeśli Twój samochód wymaga serwisu lub naprawy, najlepsze części zamienne znajdziesz w Inter Cars. W naszym sklepie wyposażysz się w elementy układu hamulcowego, napędowego czy kierowniczego. Bogaty asortyment zawiera również części eksploatacyjne m.in. opony, filtry kabinowe czy wycieraczki. Każdy, nawet najdrobniejszy element, wpływa na Twoje bezpieczeństwo na drodze. Pamiętaj o tym i zajrzyj do sklepu Inter Cars. Postaw na jakość!