Efektem pracy silnika benzynowego lub diesla są spaliny, które za sprawą układu wydechowego są wydalane na zewnątrz pojazdu. Dodatkowym zadaniem układu wydechowego jest redukcja hałasu oraz szkodliwych substancji, będących efektem spalania. Na efektywność pracy układu wydechowego i jego zadań można wpłynąć, decydując się na tuning. W naszym artykule znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące tej modyfikacji. Dzięki temu będziesz mógł podjąć decyzję, czy zdecydować się na tyning wydechu.
Jedną z popularniejszych przeróbek jest tuning wydechu. Na tę modyfikację decydują się osoby szukające sposobu na zmianę dźwięku jednostki napędowej. Wymiana najprostszych komponentów, takich jak końcówka układu wydechowego, może kosztować ok. 200 złotych. W tej cenie można poprawić wygląd auta: końcówki nie wpływają znacząco na zmianę dźwięku, ale umożliwiają nadanie indywidualnego charakteru. Z kolei droższe modyfikacje układu wydechowego, takie jak wymiana tłumika, katalizatora, kolektora bądź kompletnego systemu to koszt nawet kilku, kilkunastu tysięcy złotych. Od nas dowiesz się więcej na temat zasadności i możliwości tuningu. Zapraszamy!
Z tego artykułu dowiesz się m.in.:
- Dlaczego montuje się układ wydechowy.
- Z jakich części składa się wydech.
- Jak wykonać tuning układu wydechowego.
- Czy warto zdecydować się na tuning wydechu.
- O czym pamiętać przy wykonywaniu modyfikacji.
- Gdzie znaleźć najlepsze części i akcesoria do tuningu wydechu.
Do czego jest potrzebny układ wydechowy?
Żeby lepiej wytłumaczyć, na czym polega tuning wydechu i co daje, należy zacząć od opisania sposobu działania standardowego układu. Za każdym razem, kiedy Twój samochód pracuje, wewnątrz jednostki napędowej dochodzi do tysięcy małych eksplozji. Podczas nacisku na tłoki silnika każda z nich wytwarza energię. Do efektów ubocznych tego procesu zalicza się również wytwarzanie gazów (spalin), zawierających substancje chemiczne, takie jak:
- tlenek węgla,
- dwutlenek węgla,
- tlenki azotu,
- węglowodory.
Aby spaliny nie dostawały się do wnętrza pojazdu konieczne jest ich odprowadzenie z komory silnika. Dzięki temu osoby znajdujące się w środku auta nie będą narażone na ich wdychanie. Warto też przypomnieć, że spaliny są bardzo gorące, co też stanowi potencjalne zagrożenie. Inną kwestią jest też generowany hałas – również powstający wskutek minieksplozji. Układ wydechowy rozwiązuje te problemy, schładzając je i wygaszając fale dźwiękowe. Większość współczesnych samochodów jest wyposażonych w czterocylindrowe lub trzycylindrowe jednostki napędowe z pojedynczym układem wydechowym. Podwójne systemy są montowane w przypadku modeli z silnikami takimi jak V8, np. w autach o ponadprzeciętnej mocy.
Funkcje układu wydechowego
Przypomnijmy, że do funkcji układu wydechowego zalicza się kierowanie spalin z silnika na zewnątrz, dzięki czemu nie dostają się do kabiny. Redukuje też ilość toksycznych spalin odprowadzanych do atmosfery i zmniejsza hałas występujący w trakcie procesu spalania paliwa. Warto zaznaczyć, że układ ten rozpoczyna się od bloku silnika i biegnie aż do końcówki lub końcówek rury wydechowej, która ma swój wylot zazwyczaj z tyłu pojazdu.
Z jakich części składa się układ wydechowy?
Tuning tego elementu nie zawsze jest prostą sprawą. Dlaczego? Większość użytkowników nie zdaje sobie sprawy, z jak wielu elementów składa się układ wydechowy. Dla laików to przede wszystkim rura wydechowa, ściślej: końcówka, którą widać, stojąc przy aucie. W rzeczywistości zalicza się do niego wiele różnych komponentów. Do najważniejszych części układu wydechowego należą:
- kolektor wydechowy,
- czujnik tlenu (sonda lambda),
- konwerter katalityczny (katalizator),
- filtr cząstek stałych do silników wysokoprężnych (także w niektórych autach benzynowych),
- tłumiki,
- rura wydechowa,
- końcówka tłumika.
Kolektor wydechowy
Pierwszy element układu jest mocowany do kanałów wydechowych głowicy silnika i odpowiada za gromadzenie i kierowanie spalin do rury wydechowej. Najczęściej kolektor wykonany jest z żeliwa. Natomiast chcąc poprawić sprawność, można zdecydować się na odpowiednio przeprojektowany kolektor wykonany ze stali kwasoodpornej lub metali szlachetnych. Dzięki temu można wykorzystać efekty działania zjawisk falowych, przyspieszyć opróżnianie cylindrów i zmniejszyć masę układu.
Czujnik tlenu
Czujnik lub czujniki tlenu (sondy lambda) są zazwyczaj ulokowane w kolektorze wydechowym i pomagają kontrolować proces spalania. Na podstawie poziomu tlenu sensor dodaje lub redukuje ilość paliwa w procesie spalania oraz zapłon. To właśnie dzięki temu paliwo jest we właściwym stopniu mieszane z powietrzem – np. na 1 kg benzyny przypada 14,7 kg powietrza. Inne proporcje są w silnikach wysokoprężnych czy przy spalaniu gazu (LPG i CNG). Także w autach sportowych z silnikami benzynowymi proporcje mogą się różnić.
Czujnik tlenu współpracuje z jednostką sterującą motoru. ECU analizuje odczyt tlenu z sensora wydechu. Następnie moduł dostosowuje czasy wtrysków i czasy zapłonu w cylindrach.
Konwerter katalityczny
Konwerter katalityczny, czyli katalizator, znajduje się pomiędzy kolektorem a tłumikiem końcowym. Jego głównymi zadaniami są przekształcanie zanieczyszczeń ze spalin i redukowanie ich szkodliwości dla ludzi oraz środowiska. Katalizator konwertuje wspomniane niebezpieczne substancje w azot, wodę i dwutlenek węgla. Należy mieć na uwadze, że jeśli konwerter katalityczny był standardowo zamontowany w pojeździe, a z jakichkolwiek względów został usunięty, to wtedy samochód może nie przejść kontroli drogowej czy technicznej.
Filtr cząstek stałych do silników wysokoprężnych
Filtr cząstek stałych jest określany najczęściej terminem DPF i FAP. Pierwszy to nazywa się filtry suche, a drugi to filtry mokre. W filtrach FAP temperatura, w której spalają się sadze, wartość około 400-450 st. C, a w DPF – około 600-650 st. C. Te filtry są obowiązkowe od czasu wprowadzenia normy Euro IV, czyli od 2006 roku. Auta wyprodukowane wcześniej są z tego zwolnione.
Tłumik wydechu
Przez cały układ wydechowy przemieszczają się nie tylko gazy spalinowe, ale także wibracje i fale dźwiękowe. Jeżeli są zbyt intensywne, wpływa to negatywnie zarówno na komfort osób znajdujących się we wnętrzu pojazdu, jak i na pozostałych uczestników ruchu. Żeby zredukować szkodliwość tych czynników, stosuje się właśnie tłumiki.
Charakterystyczna budowa tłumika (lub tłumików) minimalizuje szkodliwy hałas na kilka sposobów. Kierują fale dźwiękowe przez komory lub rury, które znajdują się wewnątrz tłumika. Prowadzi to do sytuacji, w której większość fal dźwiękowych jest wzajemnie wyciszona. Niekiedy w środku tłumika producenci umieszczają specjalne materiały, które pochłaniają hałas (np. wata wygłuszająca). Oprócz tego tłumik, który znajduje się w pobliżu tylnej części układu wydechowego, schładza temperaturę spalin.
Rura wydechowa
Rury wydechowe to elementy łączące wszystkie komponenty układu wydechowego – transportują spaliny do kolejnych sekcji aż do tłumika końcowego. Są więc swoistym spoiwem łączącym układ wydechowy w jedną całość. Standardowo rury wydechowe produkowane są ze stali.
Przeczytaj też: Końcówki wydechu. Poradnik dla fanów wizualnego tuningu
Tuning układu wydechowego – jak go zrobić?
Najprostszym i jednocześnie najtańszym sposobem na tuning układu wydechowego jest zmiana końcówki rury wydechowej na niestandardową. Tuningowe końcówki wydechu mogą być wykonane ze stali szlachetnych, nierdzewnych lub karbonu. Kolejną różnicą są bardziej wymyślne kształty. Dość popularną modyfikacją jest montaż podwójnej końcówki w miejscu pojedynczej.
Tuning wydechu Cat-Back
Następna modyfikacja wydechu to cat-back. Jest to przeróbka zapewniająca poprawę przepływu spalin. Układ cat-back składa się z tłumika końcowego i sekcji łączącej go z katalizatorem, a także końcówki wydechu. Najczęściej stosowane materiały, z których wykonane są te elementy, to odporna na korozję stal nierdzewna, niekiedy puszka tłumika zrobiona jest z aluminium.
Modyfikacje układu wydechowego typu cat-back pozwalają wykorzystać w większym stopniu potencjał jednostki napędowej samochodu. Standardowe systemy mogą powodować utratę nawet do 10-20% mocy. Cat-back pozytywnie wpływa na wydajność, umożliwiając osiąganie większej mocy i momentu obrotowego przez silnik.
Czym charakteryzuje się ten układ wydechowy? Tuning obejmuje zastosowanie systemu o skuteczniejszym przepływie spalin w porównaniu do standardowych tłumików. Dodatkowo można zmniejszyć masę, stosując cieńszą od standardowej stal nierdzewną lub aluminium.
Upgrade kolektora
Jak wspomnieliśmy wcześniej, układ wydechowy zaczyna się od kolektora, który jest przykręcany bezpośrednio do bloku jednostki napędowej. Jest odpowiedzialny za zbieranie gorących gazów spalinowych, które silnik wydala przez wydech.
Jednak ze względu na to, że większość fabrycznych kolektorów jest odlewana masowo, nie zawsze są dopracowane pod kątem maksymalnej efektywności, jak komponenty od producentów tuningowych. Upgrade kolektora fabrycznego na sportowy, umożliwia przyspieszenie opróżniania komory spalania, dzięki wykorzystaniu zjawisk falowych, co przekłada się na poprawę przebiegu krzywej momentu obrotowego oraz wzrost mocy.
Katalizatory sportowe
Na rynku są też zamienniki fabrycznych katalizatorów, dostosowane do zmodyfikowanych układów wydechowych. Charakteryzują się one zwiększonym przepływem i mniejszymi oporami dla spalin; umożliwiają montaż na większej od fabrycznej średnicy rury wydechowej. Oczywiście katalizatory sportowe zachowują przy tym sprawność w oczyszczaniu spalin.
Tłumiki końcowe
Popularną modyfikacją jest również wymiana tłumika końcowego. Na rynku dostępnych jest wiele tłumików uniwersalnych, jak i zaprojektowanych do konkretnego pojazdu. Różnią się one zastosowanymi technologiami (przepływowe, komorowe), materiałami i rodzajem końcówki. Wśród godnych uwagi producentów są takie marki, jak polski Ulter Sport czy Speedmax.
Tłumiki środkowe
Tłumik środkowy to element tłumiący, który znajduje się w układzie wydechowym. Pozwala on wstępnie schłodzić spaliny i zredukować poziom hałasu. Często tłumiki środkowe zastępowane są przez strumienice łuskowe lub naddźwiękowe.
Strumienice wydechu
Strumienica wydechowa to element zbudowany specjalnie w celu przyspieszenia przepływu spalin. Strumienica naddźwiękowa (to nazwa opatentowanego urządzenia) działa na zasadzie różnicy ciśnień, a jej wygląd przypomina przekrój silnika odrzutowego. Istnieją również strumienice łuskowe, których wewnątrz mają wypustki mają wypustki w kształcie rybich łusek, wprowadzające spaliny w ruch wirowy (co przyspiesza przepływ) – w ten sposób można uzyskać do 5% przyrostu mocy. Natomiast we wspomnianych wcześniej strumienicach naddźwiękowych przyrost mocy będzie jeszcze większy.
Strumienice montuje się między katalizatorem a tłumikiem końcowym. Jeśli pojazd pozbawiony jest katalizatora, wtedy strumienicę można założyć między kolektorem a tłumikiem końcowym.
Przepustnice wydechowe
Jednym z ciekawszych elementów, które pojawiły się w ostatnich latach, są przepustnice wydechu. Pozwalają one po wcześniejszej modyfikacji układu (np. budowa obejścia tłumika) na przekierowanie spalin bądź do tłumika, bądź umożliwienie ominięcia wspomnianego tłumika bez przeszkód. Dostępne na rynku strumienice mogą być sterowane elektrycznie lub podciśnieniowo. Dzięki temu można zmienić bieg spalin i tym samym sterować brzmieniem i głośnością wydechu, pozostając w zgodzie z przepisami ruchu drogowego. Natomiast na torze można odblokować potencjał silnika.
Wymiana kompletnego układu wydechowego
Zdecydowanie najbardziej efektywną modyfikacją układu wydechowego jest zamiana na kompletny (sportowy), zbudowany z wcześniej wymienianych elementów oraz o większej średnicy rur wydechowych, drastycznie zwiększających efektywność odprowadzania spalin szczególnie przy dużych przyrostach mocy, wynikających np. z montażu turbodoładowania. Taki kompletnie zaprojektowany układ maksymalizuje efekt działania zjawisk falowych i zwykle będzie dużo lżejszy od standardowego.
Końcówka ULT N1-70RS/50 – zwieńczenie tuningu wydechu
Satysfakcję przy tuningu wydechu sprawia nie tylko polepszenie parametrów technicznych pojazdu, jego osiągów i ekonomii, ale także podniesienie walorów wizualnych. Do tego nada się końcówka ULT N1-70RS/50. Jest wykonana z trwałej stali nierdzewnej. Jej średnica równa się 70 mm, długość 120 mm, a średnica montażowa 50 mm. Model RS od producenta Ulter prezentuje się wyjątkowo efektownie i nada Twojemu samochodowi dodatkowy urok.
Dobierz tuningowe elementy udkładu wydechowego
Gdzie kupić najlepsze części i akcesoria?
Najlepsze części i akcesoria można znaleźć w ofercie sklepu Inter Cars. Zapewnia on dostęp do katalogu produktów od uznanych marek. Osoby, które chcą wykonać tuning układu wydechowego, powinny w szczególności docenić artykuły od tak renomowanych producentów, jak Ulter Sport, Turboworks czy Speedmax. Wybierz sprawdzonego dostawcę i sprawdź ofertę sklepu Inter Cars!
