Naciśnięcie na pedał hamulcowy sprawia, że inicjowana jest praca pompy, a zaciski dociskają się do tarczy i auto zatrzymuje się. Co jednak łączy pedał, pompę i koła? Tym elementem jest właśnie płyn hamulcowy. Choć niepozorny, ma ogromne znaczenie podczas jazdy. Dlatego kierowca musi bezwzględnie pamiętać o jego wymianie. Jak jednak wygląda wymiana płynu hamulcowego i ile kosztuje płyn hamulcowy? O tym w naszym poradniku.
Płyn hamulcowy: jakie są rodzaje?
Płyn hamulcowy jest cieczą zbudowaną w oparciu o glikol lub silikon. Wypełnia on wnętrze układu hamulcowego i to on bezpośrednio odpowiada za wytworzenie siły sterującej pracą zacisków. Na rynku spotykane są cztery rodzaje płynów hamulcowych. Mowa o DOT3, DOT4, DOT5 i DOT5.1. Oznaczenia 3, 4 i 5.1 oznaczają bazę glikolową. Numer 5 jest zarezerwowany dla płynu opartego o silikon. Co do zasady, różnych rodzajów cieczy nie należy mieszać. Jeżeli jednak kierowca stanie pod ścianą, może połączyć płyn glikolowy z płynem glikolowym. Nie powinno się natomiast łączyć glikolowego z silikonowym.
Numer pojawiający się w nazwie płynu hamulcowego stanowi nie tylko informację wskazującą na rodzaj zastosowanej przez producenta bazy. Przekazuje też wskazówkę dotyczącą temperatury wrzenia. Konkretnie – im wyższy numer, tym większa ilość ciepła jest konieczna do zagotowania płynu. W tym momencie pojawiają się zasadnicze pytania. Czy jest sens stosowania cieczy o wyższym indeksie, niż zalecał producent? Czy wyższy numer oznacza, że płyn będzie lepszy? Twierdzenie takie jest raczej bezzasadne. A informacje w sprawie rodzaju zastosowanego w pojeździe płynu hamulcowego, kierowca znajdzie albo w książce serwisowej pojazdu, albo u mechanika.
- DOT3 – temperatura wrzenia płynu suchego – 205 stopni Celsjusza, mokrego – 140 stopni Celsjusza
- DOT4 – temperatura wrzenia płynu suchego – 230 stopni Celsjusza, mokrego – 155 stopni Celsjusza
- DOT5 – temperatura wrzenia płynu suchego – 260 stopni Celsjusza, mokrego – 180 stopni Celsjusza
- DOT5.1 – temperatura wrzenia płynu suchego – 260 stopni Celsjusza, mokrego – 180 stopni Celsjusza
Kiedy wymieniamy płyn hamulcowy?
Wymiana płynu hamulcowego jest konieczna po pokonaniu 40-50 tysięcy kilometrów, ewentualnie nie rzadziej niż raz na dwa lata. To jednak generalne zasady, które mogą się zmienić w zależności od konkretnego modelu samochodu. Kiedy jeszcze wymiana może być konieczna? Przede wszystkim podczas zakupu samochodu używanego. W końcu nowy właściciel nigdy nie ma pewności, jak długo obecny w układzie płyn hamulcowy jest eksploatowany. Poza tym procedura jest jednym z elementów np. wymiany takich części jak zaciski, pompa hamulcowa czy przewody hamulcowe.
Ile kosztuje płyn hamulcowy?
Na szczęście zakup płynu hamulcowego nie stanowi zasadniczego wydatku eksploatacyjnego. Ceny w przypadku płynów DOT3 i DOT4 startują już od niespełna 5 złotych za butelkę o pojemności 250 ml. Płyn typy DOT5 jest nieco droższy. W jego przypadku kierowca wyda na zakup 250-ml pojemnika minimum 8 złotych. Wymiana płynu hamulcowego przez większość mechaników jest wyceniana na 60-70 złotych. Za procedurę można nie zapłacić nic. Dzieje się tak wtedy, gdy jest ona wykonywana przy okazji. I dobry przykład stanowi wspomniana wyżej wymiana zacisków, pompy hamulcowej czy przewodów hamulcowych.
Czemu jest konieczna wymiana płynu hamulcowego?
Czemu płyn hamulcowy z czasem traci swoje właściwości? Winna temu jest w dużej mierze zdolność do absorpcji wody z otoczenia. Zwiększający się udział wody sprawia, że odczynnik ma dużo niższą temperaturę wrzenia. Przykład? O ile nowy płyn DOT 4 powinien zacząć wrzeć przy temperaturze 230 stopni Celsjusza, o tyle rozwodniony zagotuje się już przy 150 st. C. Efekt jest groźny, bo dość mocno zmniejsza skuteczność hamowania pojazdu. Poza tym jest szczególnie odczuwalny podczas dłuższych podróży, intensywnego zwalniania w sytuacji kryzysowej lub podczas jazdy w miejskich korkach.
Aby płyn hamulcowy stracił swoje właściwości, wcale nie musi wchłonąć dużej ilości wody. Już przy 2 proc. udziału w składzie ciecz w układzie hamulcowym nie będzie w stanie sprawnie zatrzymać auta. Aby sprawdzić jakość odczynnika, należy zastosować specjalny tester elektroniczny. Jego użytkowanie jest intuicyjnie proste. Wystarczy zanurzyć element testera np. w zbiorniczku wyrównawczym i poczekać na wynik zaprezentowany na ekranie. Urządzenia są niestety drogie. W związku z tym niewielu kierowców zainwestuje w zakup własnego. To jednak jeszcze nie problem. Badanie zawsze można przeprowadzić u mechanika już za 10 czy 20 złotych.
Wymiana płynu hamulcowego nie jest procedurą łatwą do wykonania. W pierwszej kolejności mechanik powinien zajrzeć do zbiorniczka wyrównawczego i wyssać z niego pozostającą tam ciecz. Może to zrobić przy pomocy dużej strzykawki z gumowym przewodem, ewentualnie specjalnego ssaka. Stary płyn powinien zastąpić nowym. To zabezpieczy układ przed poważnym zapowietrzeniem i oszczędzi część pracy mechanikowi. Odessanie płynu hamulcowego ze zbiorniczka nie kończy pracy. Stary płyn nadal zalega bowiem w przewodach i jego również trzeba się pozbyć.
Wymiana płynu hamulcowego – znajdź odpowietrznik!
W celu pełnego oczyszczenia przewodów hamulcowych kierowca musi zdjąć koło i znaleźć tzw. odpowietrznik. Po zdjęciu z niego kaptura zabezpieczającego, musi dokładnie oczyścić powierzchnię. Do tego celu idealnie nadaje się chociażby druciana szczotka. Gdy odpowietrznik zostanie przygotowany, należy połączyć do niego przezroczystą rurkę i wprowadzić ją do butelki lub innego zbiornika, w którym zbierze się zużyty płyn hamulcowy. Kolejnym etapem jest wytworzenie ciśnienia w układzie. W tym celu należy usiąść za kierownicą oraz naciskać i puszczać pedał hamulca.
Podczas tworzenia ciśnienia kluczowe są dwa elementy. Pierwszym jest kontrolowanie czy w zbiorniczku wyrównawczym nadal znajduje się świeży płyn hamulcowy. W razie potrzeby należy go dolać: w przeciwnym razie może dojść do zapowietrzenia układu! Drugim jest sprawdzanie jakiego koloru płyn wypływa z odpowietrznika. Gdy będzie on jasny i przezroczysty, a do tego nie będzie zawierał bąbelków powietrza, procedura zakończy się sukcesem. W takim przypadku można przestać naciskać pedał hamulca oraz wystarczy jedynie zabezpieczyć odpowietrznik, założyć koło i zakręcić zbiorniczek wyrównawczy.
Znaczenie płynu hamulcowego jest potężne! Chociaż kosztuje on kilka złotych, to za jego sprawą układ hamulcowy w samochodzie może działać prawidłowo. Dlatego jego stanu nie można bagatelizować pod żadnym pozorem. To o tyle ważne, że regularna wymiana płynu hamulcowego nie tylko nie stanowi dużego wydatku eksploatacyjnego. Przy odrobinie wiedzy i sprytu mechanicznego kierowca tak właściwie może ją wykonać sam.
