Żadnemu kierowcy nie trzeba tłumaczyć, jak ważne są opony dla bezpieczeństwa, komfortu podczas prowadzenia samochodu. Rozwój technologiczny w tym sektorze ciągle postępuje. Największą rewolucją w konstrukcji opon pneumatycznych była opona radialna. Została wprowadzona na rynek pod koniec lat 40. przez firmę Michelin. Dominująca wcześniej opona diagonalna zyskała tak silną konkurencję, że dzisiaj jest stosowana bardzo rzadko, w specyficznych obszarach. Czym różnią się oba typy ogumienia? Dowiesz się, czytając ten artykuł.
Projekt Michelina z lat 40. nie był pierwszą próbą wprowadzenia opon o budowie radialnej. Podobny pomysł pojawił się już w 1913 roku w Anglii. Firma Palmer Cord Tyres opracowała oponę, której konstrukcję można opisać jako radialną. Jednak nigdy nie wprowadziła jej do produkcji seryjnej. Z tego powodu za pierwszą oponę radialną uchodzi Michelin X, która pojawiła się na rynku w 1949 roku. Do lat 70. w Europie opony radialne niemal całkowicie wyparły diagonalne w samochodach osobowych. We Francji pod koniec tej dekady 97 proc. sprzedawanych opon było skonstruowane na podstawie patentu Michelina. Jak to się stało?
Z tego tekstu dowiesz się między innymi:
- Jak zbudowane są opony radialne i diagonalne?
- Co to znaczy opona radialna?
- Czy opony diagonalne są dalej stosowane?
Opona radialna i diagonalna – budowa wewnętrzna
Opona radialna a diagonalna, jaka jest między nimi różnica? Byto zrozumieć, należy najpierw „zajrzeć” do ich wnętrza. Zgodnie z porządkiem historycznym zaczniemy od opon diagonalnych.
Opona diagonalna – jak jest zbudowana?
Podstawowym elementem wewnętrznej budowy opony, który decyduje o jej typie, jest osnowa. Jest to szkielet, na którym zbudowane jest ogumienie. Może składać się z warstw tkanin, siatki stalowej lub z tworzyw sztucznych i innych elastycznych materiałów. Osnowę tworzy się z kordów – czyli włókien składających się na opisane warstwy.
Opona diagonalna ma skośne kordy osnowy. Oznacza to, że włókna przecinają się pod kątem mniejszym niż 90 stopni, zwykle w przedziale od 20 do 40. Tworzą one siatkę i oplatają całą oponę zarówno na czole, jak i w ściankach bocznych. Taka budowa powoduje, że opona jest bardzo sztywna, ponieważ jej bok zbudowano tak samo, jak część stykająca się z drogą.
Opona radialna – budowa
Opona radialna, co to znaczy? Jest to ogumienie, które ma kordy osnowy ułożone promieniowo, czyli równolegle, jedna na drugiej. Nie tworzą sieci, a zwartą warstwę. Zwykle jako kord stosuje się stalowe druciki. Budowa radialna pozwala na zróżnicowanie cech poszczególnych części opony. Boki mogą być wykonane z mniejszej liczby lub cieńszych warstw niż część czołowa. Dzięki temu boki opony są miększe niż w modelach diagonalnych.
Opony radialne są mniej odporne na przebicia od diagonalnych, w których drobne nieszczelności są uzupełniane przez nachodzące na siebie krzyżowo włókna kordu. Z tego powodu na czole opony stosuje się dodatkowe warstwy opasania, które wzmacniają konstrukcję po stronie bieżnika.
Opony diagonalne z opasaniem – co to jest?
Istnieje jeszcze jeden typ opon, który można spotkać w pewnych zastosowaniach. Są to opony diagonalne z opasaniem. Stosowane są głównie w ogumieniu motocyklowym. Taka opona ma budowę diagonalną, ale na jej osnowie położono warstwę opasania. Powoduje ona, że opona lepiej znosi duże prędkości, ponieważ jest bardziej odporna na siłę odśrodkową, a jednocześnie ma sztywność i wytrzymałość wersji diagonalnej, którą cenią motocykliści.
Opony radialne a diagonalne – które są lepsze?
Jak już napisaliśmy, opony diagonalne są mocniejsze i bardziej wytrzymałe na uszkodzenia od radialnych. Dlaczego więc dzisiaj najczęściej stosuje się opony radialne? Zapytaliśmy o to eksperta Inter Cars.
Opona radialna a diagonalna, który rodzaj wybrać, to pytanie często zadawane przez kierowców. Przede wszystkim opona radialna zachowuje się lepiej na drodze. Jest bardziej elastyczna, dzięki czemu dłużej utrzymuje przyczepność. W zakręcie bok opony może się ugiąć, co zwiększa powierzchnię kontaktu bieżnika z podłożem. Dzięki temu łuk można pokonać bezpiecznie z większą prędkością.
Wspomniane rodzaje opon różnią się one od siebie także pod względem wytrzymałości na prędkość na długiej prostej. Obracające się koło generuje bardzo dużą siłę odśrodkową działającą na ogumienie. Radialny kord jest na nią dużo bardziej odporny, ponieważ warstwy nałożone na siebie, a nie przeplatające się, są razem mniej rozciągliwe.
Kolejną zaletą, jaką ma opona radialna, są mniejsze opory toczenia. Powoduje to, że samochód spala mniej paliwa. Sama opona ściera się wolniej, czyli ma przedłużoną żywotność. Dodatkowo modele diagonalne źle znoszą wysokie temperatury. Zwiększone tarcie i konstrukcja z tkanin, które słabo przewodzą ciepło, powoduje, że szybko się rozgrzewają. Przy jeździe z dużą prędkością tracą właściwości, zaczynają „pływać” i stają się niebezpieczne.
Z kolei opona diagonalna lepiej tłumi drgania. To właśnie dlatego jest wygodniejsza na gorszych jakościowo drogach. W połączeniu ze wspomnianą odpornością na uszkodzenia mechaniczne powodowało to, że długo opony diagonalne były stosowane w ciężarówkach, pojazdach rolniczych, maszynach budowlanych i samochodach terenowych.
Jak odróżnić od siebie opony radialne i diagonalne?
W większości zastosowań odróżnianie tych rodzajów opon nie jest konieczne. Na rynku nie występują już niemal wcale typy diagonalne do samochodów osobowych. Wyjątek mogą stanowić wersje przeznaczone do samochodów zabytkowych, takie jak Firestone Vintage czy BF Goodrich Silvertown. Opony o różnej konstrukcji ciągle jednak spotyka się w motocyklach, quadach i pojazdach ATV. Jak je od siebie odróżnić?
Zewnętrznie takie opony mogą być identyczne, jednak wszystko zdradzają oznaczenia na boku opony. O budowie ogumienia świadczy duża litera umieszczona przed rozmiarem obręczy:
- opona radialna oznaczana jest literą R;
- opona diagonalna literą D;
- opona diagonalna z opasaniem literą B.
Oprócz tego często na bokach opony znajdują się opisy słowne, wskazujące na jej konstrukcję. Napisy „radial” lub „diagonal” jednoznacznie wskazują, z jaką wersją ogumienia masz do czynienia.
Gdzie stosowane są opony diagonalne?
Opona radialna jest dziś powszechnym widokiem. Niemal każdy, kto szuka ogumienia do swojego auta, nie ma nawet możliwości zakupu modeli diagonalnych. Są jednak sektory rynku, gdzie „diagonalki” ciągle są wysoko cenione i używane, niekiedy nawet częściej niż radialne.
Lekkie pojazdy, takie jak motocykle, quady czy pojazdy ATV często poruszają się na oponach diagonalnych, przeważnie z opasaniem. Niska masa powoduje, że kierowca nie będzie mógł odczuć korzyści z bardziej miękkiego boku ogumienia. Bez względu na budowę opony ugnie się on tylko nieznacznie, dlatego zwiększona wytrzymałość i odporność mogą przeważyć za wyborem wersji diagonalnych.
Do motocykli konieczne jest zastosowanie opasania w celu odprowadzenia ciepła i zwiększenia odporności na siłę odśrodkową. W pojazdach poruszających się z prędkością mniejszą niż 100 km/h, na przykład terenowych, można stosować tradycyjne opony diagonalne. W terenie zaletą stają się nawet zwiększone opory toczenia. Opony diagonalne generują większą siłę tarcia między nimi a podłożem. Dzięki temu będą się one nieco mniej ślizgać i zapewnią lepszą trakcję w terenie.
Opony diagonalne używane są także w maszynach budowlanych. Tutaj także najważniejsza jest wytrzymałość. Koparki czy ładowarki często poruszają się po placach zasypanych gruzem, czy w inny sposób niebezpiecznym dla opon materiałem. Odporność na przebicie jest tutaj więc jednym z najważniejszych parametrów. Opony diagonalne stosuje się także do ogumienia wozideł kopalnianych i innych pojazdów wielkogabarytowych.
Dość powszechnie stosuje się opony diagonalne do przyczep i naczep. Duża sztywność powoduje, że mają lepszą nośność. Niestety powodują też zwiększenie zużycia paliwa, dlatego najpewniej znikną z rynku wraz z rozwojem coraz mocniejszych opon radialnych.
Opony radialne a diagonalne w rolnictwie
Do niedawna z podobnych przyczyn opony diagonalne stosowano także w rolnictwie, jednak obecnie także tam są one raczej powoli wypierane przez wersje radialne. Na polach uprawnych rzadko znajdują się przedmioty, które mogą przebić gumę. Z tego względu stawianie na wytrzymałość kosztem innych zalet opon radialnych okazuje się być niepotrzebne.
Ogumienie o konstrukcji radialnej jest miększe, dlatego mniej narusza glebę. Większe ugięcie powoduje, że nacisk opony na podłoże rozkłada się na większą powierzchnię i koło w mniejszym stopniu zapada się w ziemię. Dodatkowo daje to większą powierzchnię styku ogumienia z podłożem, dzięki czemu niwelowane są zmniejszone opory toczenia. Opony radialne mogą też pracować przy obniżonym ciśnieniu, co przydaje się przy przejazdach przez grząskie tereny.
Dzięki zauważeniu tych zjawisk, rolnicy coraz częściej wybierają opony radialne zamiast diagonalnych i wiele wskazuje na to, że także w tym segmencie powoli będą one wypierane z rynku.
Opony dla Twojego auta w Inter Cars
Bez względu na to, czy szukasz opon radialnych lub diagonalnych do swojego quada, ATV, a może nowoczesnego ogumienia do swojego samochodu osobowego – znajdziesz je w ofercie sklepu Inter Cars. Sprawdź ją już teraz i wybierz model odpowiedni dla siebie!
Opony radialne i diagonalne – podsumowanie
W większości zastosowań opony radialne są o wiele lepsze od starszego typu konstrukcji. Zapewniają więcej trakcji, bezpieczeństwa i pozwalają na poruszanie się z większą prędkością. Jeżeli Twój samochód ma mniej niż 50 lat, z pewnością powinieneś wybrać opony radialne. W klasykach możesz postawić na zgodne z „epoką” modele diagonalne. Jednak nie jest to konieczne, wszak już w latach 70. większość opon na rynku miała konstrukcję radialną.
Opony diagonalne sprawdzają się ciągle w specyficznych zastosowaniach, w których trwałość i wytrzymałość są najważniejszą cechą. We wszystkich opisanych wyżej sektorach możesz zdecydować, czy odpowiada to Twoim potrzebom.
