Zwiększenie mocy silnika można osiągnąć na różne sposoby. Przed laty Amerykanie zdecydowali się na pojemność skokową, natomiast w Europie i Japonii w latach 70. zaczęły się pojawiać pierwsze auta z turbodoładowaniem. Jednak na szczególne wyróżnienie w naszym zestawieniu zasługuje Honda, która poszła jeszcze inną drogą. Drogą, w ramach której zastosowano zaawansowaną elektronikę, co pozwoliło na sterowanie otwarciem zaworów i zauważalne zwiększenie mocy. Jak działa system nazwany przez inżynierów VTEC? Czy jego zastosowanie wpływa na trwałość silnika? Wszystko wyjaśniamy w naszym artykule, zapraszamy do lektury!
VTEC to skrót, który dla wielu kierowców jest gwarancją doskonałych wrażeń z jazdy. Pochodzi on od złożenia angielskich słów: Variable Valve Timing and Lift Electronic Control i oznacza elektroniczny system kontroli czasu otwarcia oraz wzniosu zaworów. Sam algorytm działania różni się w zależności od wersji układu – otwierają się dodatkowe zawory lub pozostają one otwarte dłużej. Poprawia się tym samym moc jednostki napędowej i jej reakcja na pedał gazu. Oczywiście w konsekwencji zwiększeniu może też ulec również zużycie paliwa. Dlatego właśnie o działaniu systemu decyduje sterownik elektroniczny analizujący parametry pracy silnika i zachowanie kierowcy.
W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:
- skąd wziął się pomysł na system VTEC;
- w jaki sposób Honda realizuje zmienne fazy rozrządu w swoich silnikach;
- czy VTEC wpływa na awaryjność silnika;
- jak prawidłowo eksploatować auto wyposażone w system VTEC.
Jak powstał silnik VTEC?
Zastanawiasz się, jak zrodził się pomysł na silnik VTEC? Najprostsza z odpowiedzi to zwiększone opłaty za auta z dużymi pojemnościami, a konkretnie opodatkowanie aut w Japonii, które jest zależne właśnie od tego parametru. To skłoniło producentów do poszukiwania rozwiązań zwiększających sprawność jednostki napędowej bez narażania klientów na dodatkowe koszty. Zastosowanie zmiennych faz rozrządu pozwoliło na poprawę parametrów pracy motoru bez zwiększania jego pojemności i stosowania turbodoładowania, które w tamtych czasach nie sprawdzało się zbyt dobrze w innych obszarach niż motosport.
W tamtych czasach, czyli kiedy? VTEC po raz pierwszy zaimplementowano w 1983 roku w motocyklu Honda CBR400, a 6 lat później rozwiązanie zamontowano w samochodach. Silnik B16A zastosowany w modelu Integra XSi osiągnął dzięki temu moc 160 KM z pojemności 1 600 cm³. Należy jednak pamiętać, że takie parametry dostępne były dopiero przy bardzo wysokich obrotach, przekraczających 7000 obr./min.
System VTEC od momentu debiutu został przez Hondę zaadaptowany do silników benzynowych z pojedynczym (SOHC) i podwójnym wałkiem rozrządu (DOHC), a także jednostek z turbodoładowaniem (gdy system ten na dobre zagościł w cywilnych autach). Nie każda realizacja systemu była zaprojektowana pod kątem osiągania wysokiej mocy. Przykładowo, VTEC-E odcinał po jednym zaworze na cylinder przy małym obciążeniu, aby możliwe było zaoszczędzenie paliwa.
Ciekawym rozwiązaniem był też 3-Stage VTEC, który łączył odcinanie zaworów i agresywne krzywki, pracując w zależności od obrotów w jednym z trzech trybów: przy niskich obrotach odcinał zawory, w średnim zakresie działał normalnie, a przy głębszym wciśnięciu pedału gazu aktywował agresywne krzywki, jak klasyczny VTEC. To rozwiązanie było odpowiedzią na złożoną osobowość kierowców i kompromisem między spalaniem a osiągami.
Silniki VTEC – zasada działania
Najczęściej spotykana wersja VTEC opiera się na wykorzystaniu dodatkowych krzywek o agresywnym profilu. Zwykle są one umieszczone osobno dla każdego cylindra między krzywkami odpowiedzialnymi za sterowanie otwarciem zaworów: dolotowych i wydechowych. Przy spełnieniu odpowiednich warunków (właściwe ciśnienie oleju, temperatura silnika oraz prędkość pojazdu większa niż 70 km/h) system przełącza sterowanie na agresywne krzywki, które pozwalają szerzej i na dłużej otworzyć zawory.
Na jakiej zasadzie działają zmienne fazy VTEC w samochodzie?
Wraz z obrotem wału napędowego obraca się też (za pośrednictwem napędu rozrządu) wałek w głowicy. Krzywki to specjalnie wyprofilowane metalowe elementy o zmiennej odległości od środka wałka. Obracając się, powodują otwieranie i zamykanie zaworów. By system VTEC mógł prawidłowo działać, a więc przełączać się na krzywki o agresywniejszej charakterystyce, konieczne jest sterowanie dźwigniami zaworowymi. Dzięki dostarczeniu porcji oleju silnikowego dźwignie zaworów dolotowych i wydechowych zostają spięte ze sobą. W rezultacie zaczynają one być popychane przez środkową większą krzywkę zamiast dwie mniejsze osobne. Zwiększa to wznios lub czas otwarcia zaworów. W przypadku rozwiązania VTEC-E, aktywuje się też dodatkowy zawór na każdym cylindrze. Rezultatem jest poprawa przepływu mieszanki paliwowo-powietrznej, a to wpływa na dynamikę jazdy i czas reakcji na każde wciśnięcie gazu.
Jakie awarie silników VTEC można wyróżnić?
Choć jednostki napędowe Hondy, podobnie jak innych japońskich producentów, od lat słyną z niezwykłej trwałości, warto wiedzieć, jakie awarie silnika VTEC mogą wystąpić przy niewłaściwej eksploatacji. Jednym z problematycznych elementów jest uszczelka zaworu sterującego mechanizmem spinania dźwigni zaworowych. Jej sitko zatrzymujące zanieczyszczenia może się zapchać. Z kolei w wyniku przepracowania następuje spłaszczenie uszczelki, co prowadzi do wycieków oleju z okolic zaworów.
Jednostki napędowe VTEC są bardzo czułe na poziom i jakość oleju. Ich wysokoobrotowa charakterystyka stawia bardzo duże wymagania względem właściwości środków smarnych, a zaniedbania kierowcy szybko doprowadzają do uszkodzeń. Jeżeli więc masz w zwyczaju osiągać duże prędkości podczas jazdy, pamiętaj o częstszych wymianach i kontroli poziomu oleju.
Awarie silnika VTEC pojawiają się również w obszarze układu sterowania fazami rozrządu. Jeszcze kilka lat temu dobrej jakości zamienniki były rzadkością, a wykorzystanie oryginalnych części Hondy wiązało się ze sporymi kosztami. Dziś sytuacja prezentuje się już zdecydowanie lepiej dla Twojego portfela. Na szczęście tego typu usterki nie należą do zbyt częstych, a regularne serwisowanie rozrządu powinno ustrzec Cię przed ich wystąpieniem.
Silnik VTEC a LPG…
Niestety, silniki VTEC nie są najlepszym wyborem dla fanów LPG. Zastosowanie gazu jako paliwa oznacza problemy z wypalaniem dość delikatnych gniazd zaworowych. Wynika to z faktu, że gaz spala się w wyższej temperaturze niż benzyna. Choć silniki Hondy są stosunkowo oszczędne, ich dynamika może kusić Cię do agresywniejszej jazdy i skutkować wzrostem spalania. Jeżeli jednak już zdecydujesz się na LPG, pamiętaj o częstszej regulacji zaworów i stosowaniu dobrego oleju. Dobrym wyborem mogą być wzmocnione gniazda zaworowe, dostępne w wybranych silnikach.
Jak należy eksploatować samochód z silnikiem VTEC?
Jak doprowadzić do poważnej awarii silnika VTEC? Wystarczy w pełni wykorzystywać jego możliwości, cieszyć się przyjemną, wysokoobrotową charakterystyką, a przy tym zaniedbać podstawowe wytyczne eksploatacyjne. Jeżeli chcesz uniknąć kosztownego remontu, pamiętaj przede wszystkim o oleju silnikowym. Jego dobra jakość, odpowiednio częste wymiany i regularne kontrolowanie poziomu to podstawa. Jednostki napędowe Hondy są trwałe, więc jeśli odpowiednio o nie zadbasz, będziesz cieszyć się ich dynamiką i przez wiele lat.
Jak utrzymać sprawność silnika VTEC? Ekspert Inter Cars podpowiada…
Silnik VTEC to znak rozpoznawczy Hondy. Przez ponad 30 lat obecności na rynku jego kolejne wersje zachwycały użytkowników dynamiką i trwałością. Zaawansowana technologia wymaga jednak uwagi, dlatego nasz ekspert przygotował dla Ciebie rekomendacje z oferty Inter Cars:
Silnik VTEC – zalety i wady
Silnik VTEC to specjalność i znak rozpoznawczy marki Honda. Elektroniczny system zmiennych faz rozrządu jest stosowany od 1989 roku i doczekał się kilku różnych wersji, łączących wysoką moc i niższe spalanie. Przy łagodnej eksploatacji VTEC odwdzięczy się oszczędnością paliwa, między innymi poprzez zamknięcie jednego z zaworów. Jeżeli jednak wciśniesz mocniej pedał gazu, system przełączy się na agresywniejsze krzywki, a Ty odczujesz to na prędkościomierzu oraz wskaźniku poziomu paliwa.
Jedną z najczęściej wskazywanych zalet silników VTEC jest ich dynamika w górnym zakresie obrotów. To ona sprawiła, że Honda zaskarbiła sobie grono oddanych fanów. Zmienne fazy rozrządu pozwalają uzyskać dużą moc z małej objętości skokowej. Jednocześnie silnik VTEC to bardzo trwała konstrukcja. Niestety ze względu na swoją charakterystykę wyróżnia się dużą czułością na jakość i poziom oleju. Żeby uniknąć kosztownej w skutkach awarii, pamiętaj więc o regularnym serwisie olejowym. Odpowiednio eksploatowany silnik VTEC odwdzięczy Ci się świetnymi reakcjami na gaz i umiarkowanym apetytem na paliwo.
FAQ
Co oznacza skrót VTEC?
VTEC pochodzi od angielskich słów Variable Valve Timing and Lift Electronic Control, co tłumaczy się jako elektroniczny system kontroli czasu otwarcia oraz wzniosu zaworów.
Jakie korzyści daje zastosowanie VTEC?
Wałek rozrządu VTEC ma dodatkowe, bardziej agresywnie wyprofilowane krzywki, dzięki którym zawory otwierają się bardziej lub na dłużej, wpuszczając do cylindrów większą ilość mieszanki paliwowo-powietrznej. Oznacza to wyższą sprawność silnika oraz lepszą reakcję na dodanie gazu.
Kiedy aktywują się zmienne fazy rozrządu silnika VTEC?
Kontroler elektroniczny stale monitoruje parametry pracy silnika (temperaturę, obciążenie, obroty) i gdy są one sprzyjające, pozwala wykorzystać agresywne krzywki, zwiększając sprawność jednostki napędowej.
