Twój samochód zaczął niespodziewanie zużywać zbyt dużo paliwa, przy czym zmniejszyła się moc silnika? Albo, co gorsza, z wydechu wydobywa się czarny dym? To mogą być objawy uszkodzonej sondy lambda. Jej nieprawidłowe działanie może mieć zgubny wpływ na funkcjonowanie innych części układu wydechowego. Gdzie znajduje się sonda lambda? Jak sprawdzić, czy sonda lambda działa poprawnie? Jakie są przyczyny i skutki jej uszkodzenia?
Sonda lambda to niepozorna część układu wydechowego każdego współczesnego samochodu. Niepozorna, ale pełniącą istotną funkcję w procesie oczyszczania spalin emitowanych przez silniki benzynowe i wysokoprężne. Jest ona w użyciu od 1979 roku. Obecnie prawie każde auto ma dwie sondy. Warto wiedzieć, jak o nie zadbać, zanim zaczniesz zauważać niepożądane skutki ich nieprawidłowego działania.
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi:
- do czego służy sonda lambda;
- jakie są objawy jej uszkodzenia;
- w jaki sposób sprawdzić sondę lambda;
- jak dbać o sondę lambda.
Do czego służy sonda lambda?
Na samym początku trzeba odpowiedzieć na pytanie, czym jest sonda lambda? Co to jest i z czego się składa? Jest to detektor umieszczony w układzie wydechowym pomiędzy silnikiem a katalizatorem. Najpopularniejsze sondy cyrkonowe wyposażone są w czujnik zawierający elektrolit w stanie stałym, który stanowi zasadniczą część pomiarową. Miernik ten pokrywają dwie platynowe płytki, służące za katalizator spalin. Jedna płytka ma bezpośredni kontakt ze spalinami, a druga z powietrzem atmosferycznym. Ceramiczna obudowa z dwutlenku cyrkonu ma za zadanie chronić cały element przed zanieczyszczeniami. Oprócz tego wewnątrz sondy znajduje się specjalna grzałka.
Choć na pozór wydaje się elementem o skomplikowanej budowie, to wszystko stanie się jasne, gdy już dowiesz się, do czego służy – sonda lambda odpowiada za utrzymanie odpowiedniej mieszanki paliwa i powietrza, spalanej w cylindrach silnika. Aby zachować prawidłowe parametry, powietrza powinno być 14,7 razy więcej niż paliwa. Jeśli sonda wykryje nieprawidłowe proporcje, wysyła takie informacje za pomocą przewodu do modułu sterującego pracą silnika. Koryguje on skład mieszanki, w ten sposób minimalizując zużycie paliwa oraz zmniejszając wydzielanie się szkodliwych substancji z układu wydechowego.
Kiedy sprawdzić działanie sondy lambda? Objawy uszkodzenia
Niekiedy podczas jazdy mogą wystąpić problemy, których źródłem jest uszkodzona sonda lambda. Objawy usterki są jednak dość charakterystyczne i pomogą w szybkim zlokalizowaniu mankamentu. W przypadku, gdy sonda działa nieprawidłowo, pojawią się następujące znaki:
- zapali się kontrolka check engine;
- drastycznie wzrośnie zużycie paliwa (nawet o połowę!);
- silnik będzie miał mniejszą moc;
- nastąpią samoistne zmiany prędkości obrotowej silnika;
- z wydechu będzie wydobywał się czarny dym.
Musisz pamiętać, że kontrolka check engine może informować również o problemach z innymi podzespołami i jest raczej ogólnym sygnałem, dającym znać o zaistniałym uszkodzeniu. W momencie, gdy oprócz zapalonej kontrolki dostrzeżesz inne niepokojące zwiastuny, możesz podejrzewać uszkodzenie sondy. Same symptomy uszkodzonej sondy lambda powinny nakłonić Cię do oddania swojego samochodu do sprawdzenia zaufanemu mechanikowi. Nie ignoruj problemu, ponieważ zepsuta sonda lambda pociąga za sobą inne, poważniejsze usterki.
Jakie mogą być skutki uszkodzonej sondy lambda?
Nieprawidłowe działanie sondy przekłada się na niewłaściwe proporcje mieszanki paliwowo-powietrznej. Zbyt uboga mieszanka to gwarancja spadku mocy silnika, natomiast jej nadmiernie bogaty skład skutkuje zniszczeniem katalizatora. Zbyt długo użytkowana uszkodzona sonda lambda doprowadzi do kolejnych usterek układu wydechowego. Najczęstszą awarią, spowodowaną niedziałającą lambdą, może być przegrzanie się układu spalania. Jazda z błędem sondy lambda prowadzi do stopniowego wyniszczania się warstwy aktywnej katalizatora, a w końcu do jego całkowitego zniszczenia.
Gdzie jest sonda lambda w samochodzie?
W większości samochodów znajdują się dwie sondy: jedna przed katalizatorem, druga za nim. Sonda lambda przed katalizatorem, zwana regulacyjną, jest wkręcana w kanał wydechowy. Dzięki temu mierzy zawartą w przepływających spalinach ilość tlenu. Sonda lambda za katalizatorem jest umieszczona na zewnątrz układu wydechowego, gdzie zagrażają jej m.in. spaliny. Jest też narażona na uszkodzenia mechaniczne.
Jak sprawdzić sondę lambda w samochodzie?
Sprawdzanie sondy lambda powinno być regularną czynnością, wykonywaną przez Twojego mechanika. Jeśli podejrzewasz awarię, możesz samodzielnie obejrzeć sondę. Wypróbuj jeden z trzech sposobów:
- przeprowadź weryfikację błędów zapisanych w komputerze pokładowym przy pomocy testera diagnostycznego;
- wymontuj sondę i przeprowadź dokładne oględziny jej stanu;
- użyj testera diagnostycznego sondy lambda lub diagnoskopu.
Pierwszy sposób pomoże wskazać, co dokładnie działa nieprawidłowo – czujnik, grzałka czy może instalacja elektryczna? Drugi z nich pozwoli przekonać się, czy sonda lambda jest pokryta nalotem. Biały lub czerwony kolor informuje o paliwie złej jakości, czarny to oznaka dużego zużycia oleju, a zielonkawy to zwiastun przedostawania się płynu chłodniczego do komory spalania. Ten ostatni symptom może być też spowodowany awarią uszczelki pod głowicą. Czujnik może być również pokryty nalotem o brązowym odcieniu, co powinno skierować Twoją uwagę na pracę układu wtryskowego.
Ostatni sposób wymaga minimalnej wiedzy na temat prawidłowych parametrów, ale ustalisz dzięki niemu, czy problemem jest uszkodzona sonda lambda. Jak sprawdzić jej parametry? Na początku musisz ocenić napięcie referencyjne na wtyczce przyłączeniowej sondy. Powinno wynosić pomiędzy 400 a 500 mV. Przy okazji upewnij się, jaka jest częstotliwość sygnału. Na biegu jałowym powinna mieć wartość ok. 0,5 Hz. Nie możesz zapomnieć także o napięciu sondy, rezystancji i napięciu grzałki. Jeśli wszystko jest w porządku, wtedy nieprawidłowości muszą wynikać z uszkodzenia innej części samochodowej.
Potencjalne przyczyny uszkodzenia sondy lambda
Ze względu na swoją funkcję sonda narażona jest na ciągłe obciążenia. Jej zewnętrzna część wystawiona jest na duże zmiany temperatur oraz uszkodzenia mechaniczne. Gdy do układu wydechowego przedostaną się cząsteczki wody lub oleju, niestety prawie na pewno sonda lambda ulegnie uszkodzeniu. Niekiedy może również dojść do naprężenia przewodów, które mogą się zerwać lub przetrzeć. Przyczyny uszkodzeń czasem leżą także w złej jakości paliwa. Szczególnie szkodliwe jest paliwo niskooktanowe, zanieczyszczone lub zawierające ołów.
Co zrobić z uszkodzoną sondą lambda?
Wymiana sondy lambda nie jest droga i nie należy z nią zwlekać. Kupno nowego egzemplarza to koszt kilkuset złotych. Szybkie zlokalizowanie oraz pozbycie się problemu pomoże Ci oszczędzić późniejszej wymiany katalizatora. Profesjonalny warsztat dobierze optymalny model do Twojego silnika oraz odpowiednio go zamontuje. Co trzeba zrobić po wymianie sondy lambda? Najważniejsze, to upewnić się, że właściwie łączy się z modułem sterującym.
Sonda lambda – jak o nią dbać?
Sonda lambda to część układu wydechowego, która zazwyczaj będzie działać prawidłowo przez 100-150 tys. kilometrów. Aby uniknąć dodatkowych problemów, pamiętaj o oddaniu jej do kontroli co około 30 tys. kilometrów. Wizyta w warsztacie to niewielka cena, którą warto zapłacić za sprawnie działający samochód.
Nowe sondy lambda – eksperci Inter Cars polecają
Jeśli chcesz przedłużyć żywot swojej sondy, istotne będzie używanie odpowiedniej jakości paliwa. Niektóre poradniki opisują, jak czyścić sondę lambda, na przykład za pomocą benzyny. Jednak mechanicy nie rekomendują takich działań. Ostatecznie samodzielne próby szczegółowego czyszczenia sondy nie są zbyt skuteczne i bardziej opłacalna jest profilaktyka chroniąca przed uszkodzeniem albo wymiana. Nowa sonda lambda to rozwiązanie znacznie lepsze, gwarantujące spokój na długi czas.
W przypadku, gdy drastycznie wzrośnie poziom zużywanego paliwa, a wszelkie oznaki będą wskazywać na uszkodzenie sondy lambda, przejrzyj asortyment Inter Cars w poszukiwaniu nowej części. Z pewnością znajdziesz coś do Twojego samochodu.
Trwałość sondy lambda można określić na umiarkowaną, wynika to między innymi z lokalizacji. Na domiar złego jej niewłaściwe działanie może pociągnąć za sobą szereg nieprzyjemnych konsekwencji, które prawdopodobnie wykluczą Twój samochód z użytku. Wobec tego, będąc u swojego mechanika, nie zapomnij o przeprowadzeniu rutynowej kontroli.
FAQ
Jakie są rodzaje sond lambda?
Sondy lambda można podzielić na cyrkonowe i tytanowe. Cyrkonowa sonda lambda ma czujnik z dwutlenku cyrkonu oraz potrzebuje kontaktu z powietrzem, aby za pomocą właściwości fizycznych wytworzyć napięcie, które służy jako wielkość pomiarowa dla modułu sterującego silnika. Czujnik z dwutlenku tytanu działa na zasadzie zmieniającego się oporu i nie potrzebuje powietrza jako wartości odniesienia.
Jakie firmy produkują sondy lambda?
Sondy wytwarzają takie firmy, jak: Bosch, Delphi, Magneti Marelli, NGK czy Denso. Oferta Inter Cars to też sondy lambda innych producentów. Pamiętaj, aby odpowiednio dobrać model do marki swojego samochodu. Możesz to zrobić za pomocą odpowiednich filtrów na stronie sklepu.
Kiedy zadebiutowała sonda lambda?
Pierwsza benzynowe auta z sondą lambda pojawiły się na amerykańskim rynku w roku 1979. Rok 2000 to czas, kiedy zaczęto montować sondy lambda w samochodach diesla.
Do czego służy grzałka sondy lambda?
Grzałka odpowiada za utrzymanie odpowiedniej temperatury sondy oraz jej prawidłowe działanie nawet przy niskiej temperaturze spalin i silnika, czyli przykładowo jazdy po mieście.
