Nagrzewnica samochodowa – co to jest i jak działa?

Odpowiednia temperatura w aucie jest ważna dla komfortu kierowcy oraz pasażerów. Utrzymanie jej na właściwym poziomie jest zaś możliwe dzięki wykorzystaniu specjalnych rozwiązań technologicznych. Jednym z nich są wymienniki ciepła, takie jak nagrzewnica, odpowiedzialna za proces ogrzewania kabiny pojazdu. Na czym polega działanie tego elementu? I jak rozpoznać jego awarię? Dowiedz się, co zrobić, żeby uniknąć podróży w zimnej kabinie.

Idealna temperatura podczas prowadzenia samochodu wynosi od 20 do 22 stopni Celsjusza. Zbyt wysoka osłabia czas reakcji kierowcy, a w skrajnych przypadkach może spowodować utratę przytomności. Nie oznacza to wcale, że w trakcie mrozów nie należy włączać ogrzewania. Niskie temperatury potrafią być równie niebezpieczne. Dotyczy nie tylko ryzyka wychłodzenia organizmu czy też zwiększonej podatności na infekcje. Przebywając w zimnej kabinie, kierowca zazwyczaj nie zdejmuje kurtki i ciepłej odzieży. Ta będzie z kolei krępować ruchy, co może wpływać na technikę jazdy. Nie jest to zbyt komfortowe także dla pasażerów, a jeśli są nimi małe dzieci, stwarza również niebezpieczeństwo odniesienia poważnych obrażeń podczas kolizji. W sytuacji, kiedy najmłodsi są przewożeni w fotelikach, mając na sobie kurtki i kombinezony, w trakcie silnego uderzenia czy gwałtownego hamowania, mogą wyślizgnąć się z pasów. Na szczęście w praktycznie każdym aucie osobowym (i nie tylko!) znajduje się nagrzewnica. Co to za element i jak o niego dbać? Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat.

Z poniższego artykułu dowiesz się między innymi:

• Co to jest nagrzewnica?
• Jak regulować temperaturę nagrzewnicy?
• Co może świadczyć o awarii wymiennika ciepła?
• Jak poradzić sobie z zapchaną nagrzewnicą?

Co to jest nagrzewnica?

Współczesne samochody są standardowo wyposażane w funkcję ogrzewania kabiny. Elementem, który dostarcza do wnętrza pojazdu ciepło, jest właśnie nagrzewnica. Co to jest za urządzenie? Niewielki element przypomina wyglądem zminiaturyzowaną chłodnicę i z tego względu bywa określany przez mechaników „chłodniczką” lub „małą chłodnicą”.

Nagrzewnica ma formę bloku, zbudowanego z rurek. Jest umiejscowiona wewnątrz kabiny, za deską rozdzielczą. Emitowane przez nią ciepło pochodzi bezpośrednio z układu chłodzenia auta, który nie dopuszcza do przegrzewania się silnika. Jest zatem kolejnym (obok chłodnicy) wymiennikiem ciepła, służącym do utrzymania odpowiedniej temperatury we wnętrzu. Wynika to z budowy samego układu chłodzenia i właściwości, jakie ma nagrzewnica. Jak działa to urządzenie?

Budowa układu chłodzenia

Podstawowym zadaniem układu chłodzenia jest utrzymanie temperatury roboczej silnika. Oznacza to, że nie dopuszcza on do przegrzewania i jednocześnie dba o to, żeby jednostka napędowa nie była zbyt zimna (optymalna temperatura silnika wynosi od 90 do 100 stopni Celsjusza). Poza tym układ wpływa także na inne parametry pojazdu, jak choćby zużycie paliwa i ogrzewanie kabiny pasażerskiej (nagrzewnica samochodowa).

Najważniejsze elementy układu chłodzenia to:

• chłodnica: zamontowana z przodu samochodu, efektywnie rozprowadza ciepło wytworzone przez silnik:
• wentylator chłodnicy: włącza się, kiedy płyn osiąga wyższą temperaturę (np. w trakcie postoju):
• płaszcz wodny: układ zbudowany z kanalików, przez które przepływa ciecz, odbierająca nadmiar ciepła z silnika:
• pompa płynu chłodniczego: zaczyna pracować po uruchomieniu silnika, wprowadza w ruch ciecz chłodzącą i nadaje jej odpowiednie ciśnienie:
• termostat: steruje temperaturą płynu chłodniczego:
• nagrzewnica: wymiennik ciepła, pompujący do wnętrza auta odpowiednio rozgrzane powietrze.

Prawidłowe działanie układu chłodzenia zależy m.in. od szczelności poszczególnych komponentów oraz odpowiedniej ilości płynu chłodniczego. Jak wygląda proces jego uzupełniania? Dowiesz się tego z bloga Inter Cars: Wymiana płynu chłodniczego – 5 prostych kroków!

Nagrzewnica – jak działa?

Zastanawiając się nad tym, co to jest nagrzewnica, należy przeanalizować sposób działania całego układu chłodzącego. Wygląda to następująco: po uruchomieniu silnika napęd rozrządu wprawia pompę cieczy chłodzącej w ruch. Następnie płyn chłodniczy krąży po układzie zamkniętym, omijając przy tym chłodnicę. Po rozgrzaniu silnika ciecz odbiera od niego temperaturę i zaczyna się rozgrzewać. W momencie osiągnięcia przez płyn odpowiedniej temperatury otwiera się termostat. A wtedy ciecz zaczyna krążyć już przez chłodnicę, chroniąc silnik przed przegrzaniem.

Rozgrzany płyn chłodzący, zanim dotrze do chłodnicy, przechodzi przez nagrzewnicę. Zimne powietrze, pochodzące z zewnątrz, jest wtedy rozgrzewane i trafia prosto do wnętrza pojazdu za pośrednictwem kanałów wentylacyjnych. Dzięki temu rośnie temperatura w kabinie. Przepływ powietrza jest czasami wspomagany przez wbudowany wentylator. Większość współczesnych samochodów jest też wyposażonych w grzałki, które ocieplają powietrze, dopóki płyn chłodzący nie osiągnie odpowiedniej temperatury (w pierwszych minutach po uruchomieniu ciecz jest jeszcze zimna).

Rodzaje nagrzewnic

Ilość powietrza, które napływa do kabiny w wyniku działania nagrzewnicy, musi być regulowana, aby umożliwić osiągnięcie optymalnych warunków do jazdy. Stosuje się tu dwa podstawowe rozwiązania:

• umieszczenie zaworu kontrolującego przepływ gorącej cieczy: stabilizacja temperatury płynu jednocześnie reguluje stopień nagrzania powietrza,
• regulacja ilości powietrza napływającego do kabiny: wpadające z zewnątrz powietrze jest kierowane częściowo bezpośrednio do wnętrza pojazdu, a strumienie mieszają się ze sobą zgodnie ze stosunkiem określonym przez kierowcę (przy pomocy suwaków lub pokręteł).

Istotny jest też fakt, że wymiennik ciepła służy nie tylko ogrzewaniu kabiny, ale wpływa również na pracę jednostki napędowej. Jeśli silnik ma zbyt wysoką temperaturę, zaleca się włączenie nawiewu na maksymalne obroty. Odbiera się w ten sposób nadmiar ciepła od płynu chłodniczego, a chłodnica jest wspomagana przez nagrzewnicę.

Nagrzewnica samochodowa – awarie i najczęstsze problemy

Brak ciepłego powietrza w aucie może być poważnym problemem, szczególnie jeśli na zewnątrz panuje zimowa aura. Szczególnym powodem do niepokoju jest sytuacja, kiedy temperatura silnika rośnie, a mimo prawidłowego ustawienia wentylatora, do kabiny nie dostaje się rozgrzane powietrze. Przyczyną może być nie tylko uszkodzona nagrzewnica. Co to oznacza? Potencjalne usterki to między innymi:

• zepsuty wentylator nawiewu,
• zapchany kanał doprowadzający powietrze do „chłodniczki”,
• zablokowanie termostatu,
• awaria pompy wody, odpowiadającej za cyrkulację cieczy,
• uszkodzony pasek klinowy, który powoduje unieruchomienie pompy.

Najczęstsze problemy, które mogą dotyczyć samej nagrzewnicy, to z kolei zapowietrzenie lub zapchanie. Pierwszy z wymienionych przypadków bywa skutkiem nieszczelności lub nieodpowietrzenia układu po wymianie płynu. Zatkana nagrzewnica samochodowa to natomiast efekt zanieczyszczeń obecnych w cieczy chłodzącej (np. elementy rdzy).

Zapchana nagrzewnica: objawy

Powstanie zatorów w „chłodniczce” jest typową usterką w autach co najmniej 10-letnich. Objawy, które mogą o tym świadczyć, to przede wszystkim:

• całkowity brak ciepłego powietrza w kabinie,
• nieprawidłowe wartości podawane przez wskaźnik temperatury,
• wzmożony problem zaparowanych szyb,
• nietypowy, słodki zapach ze strony nawiewu,
• wycieki w kabinie.

Zapchanie nagrzewnicy może być konsekwencją stosowania nieodpowiedniego płynu chłodniczego. Odkładające się przez lata zanieczyszczenia w pewnym momencie tworzą zator, uniemożliwiający przepływ cieczy.

Zapowietrzony układ chłodzenia może doprowadzić do zatarcia tłoków silnika. Dowiesz się, jak temu zapobiec z artykułu na blogu Inter Cars: Jak odpowietrzyć układ chłodzenia? Objawy zapowietrzonego układu.

Skutki uszkodzenia nagrzewnicy

Niedziałająca nagrzewnica spowoduje nie tylko problemy w mroźne dni. Skutkiem jest też intensywniejsze parowanie szyb, co wpływa na widoczność. Brak przepływu cieczy chłodzącej może także przyczynić się do nieprawidłowego chłodzenia silnika.

Jednym z najgorszych scenariuszy jest wyciek płynu. Pompa wody zacznie wtedy pompować powietrze, a sama ciecz przedostanie się do kabiny pasażerskiej. Brak chłodzenia doprowadzi zaś do rozgrzania, a z czasem całkowitego zniszczenia (w wyniku zatarcia). Z tego powodu lepiej nie ignorować objawów awarii nagrzewnicy i jak najszybciej udać się do warsztatu mechanicznego.

Zapchana nagrzewnica – jak sobie z tym poradzić?

Jeśli zanieczyszczenia i kamień nie są zbyt duże, można spróbować wyczyścić nagrzewnicę. Jak to wygląda? Po wyjęciu „chłodniczki” mechanicy poddają urządzenie czyszczeniu maszynowemu przy zastosowaniu odpowiednich, odkamieniających detergentów. Najbardziej kłopotliwe jest jej wymontowanie: wymaga to rozebrania prawie całej deski rozdzielczej. Z tego względu czasami stosuje się metody niewymagające demontażu tego elementu. Są to przede wszystkim:

• wlewanie odkamieniacza bezpośrednio do przewodów,
• usuwanie całej cieczy chłodzącej i wypełnienie układu zdemineralizowaną wodą z dodatkiem odkamieniacza, a następnie zastąpienie jej płynem chłodzącym.

Po uzupełnieniu układu świeżym płynem trzeba pamiętać o odpowietrzeniu. Do czyszczenia nagrzewnicy nigdy nie należy stosować domowych środków, takich jak ocet, kwas cytrynowy lub preparaty do udrażniania rur. Usuwanie zanieczyszczeń nie przyniesie zamierzonych efektów, jeśli nagrzewnica samochodowa jest pęknięta lub mocno zardzewiała. Jedynym wyjściem jest wtedy wymiana elementu na nowy.

Kiedy może przydać się dodatkowa nagrzewnica?

Fabryczny system ogrzewania potrzebuje chwili na to, żeby zacząć działać. Jest to szczególnie odczuwalne w przypadku samochodów wyposażonych w silniki Diesla, które emitują mniej ciepła. Z tego powodu właściciele aut często decydują się na dodatkowe nagrzewnice. Czy to dobry pomysł?

Jeśli temperatura na zewnątrz jest bardzo niska, a silnik powoli się rozgrzewa, może być to korzystne rozwiązanie z punktu widzenia kierowcy i pasażerów. Służy do tego wtedy przenośna nagrzewnica. Co to jest? Urządzenie przypomina niewielki grzejnik, który podłącza się do gniazda zapalniczki. Najczęściej umieszcza się taką nagrzewnicę na desce rozdzielczej i włącza od razu po uruchomieniu auta. Moc sprzętu z reguły jest niewielka i wynosi maksymalnie 150-300 W. Na pewno pomoże to w ogrzaniu kabiny oraz przyspieszy rozmrażanie szyb. Innym rozwiązaniem jest ogrzewanie postojowe, czyli webasto. Agregat grzewczy nie potrzebuje włączonego silnika do zasilenia paliwem bezpośrednio ze zbiornika, więc nie trzeba przejmować się mrozem w trakcie postoju. Webasto jest oczywiście droższe niż samochodowa farelka, ale dużo skuteczniejsze – wskazuje ekspert Inter Cars.

Nagrzewnica sprawia problemy? Znajdź rozwiązanie w Inter Cars

Wiedząc, co to jest nagrzewnica oraz jak działa układ chłodzący, możesz łatwo uniknąć problemów z ogrzewaniem w aucie. Kiedy dojdzie do zapowietrzenia lub zapchania tego elementu, pamiętaj o konieczności jak najszybszego wyeliminowania problemu. Będą do tego potrzebne odpowiednie preparaty czyszczące oraz dobrej jakości płyn chłodzący. Znajdziesz je w sklepie motoryzacyjnym Inter Cars, podobnie jak części zamienne, opony oraz akcesoria. Jeśli konieczna będzie wymiana nagrzewnicy, możesz też zaopatrzyć się w nową, która spełnia Twoje wymagania.

Nagrzewnica samochodowa jest ważna nie tylko dla komfortu 

Podstawową rolą nagrzewnicy jest ogrzewanie powietrza wewnątrz pojazdu. Pośrednio wpływa ona również na bezpieczeństwo wszystkich pasażerów, eliminując konieczność noszenia odzieży wierzchniej w kabinie, a także rozmrażając oszronione szyby. Trudno więc wyobrazić sobie prowadzenie samochodu zimą bez takiego urządzenia jak nagrzewnica. Jak działa ten element układu chłodzenia, jest z kolei powiązane ze szczelnością całego systemu oraz jakością znajdującego się w jego wnętrzu płynu. Warto o tym pamiętać i regularnie sprawdzać poziom cieczy chłodzącej, a także kontrolować stan samej nagrzewnicy.