Cofnięty licznik i niewłaściwy przebieg – jak sprawdzić i co zrobić?

Kupując używane auto, musisz liczyć się z usterkami i zużyciem jego elementów. To wiąże się między innymi z przebiegiem pojazdu, który może świadczyć o jego stanie technicznym. Na podstawie wskazań licznika i historii serwisowej możesz wywnioskować, jak wiele napraw będzie Cię czekać w niedalekiej przyszłości. Przyjęło się, że auta z przebiegiem do 100 tys. km są traktowane niczym nowe. Samochody, które mają na liczniku więcej niż 300 tys. km, są z kolei uznawane za mocno zużyte. Nieuczciwi handlarze znaleźli na to sposób, zaniżając rzeczywisty przebieg pojazdów. Cofnięte liczniki stały się prawdziwą plagą rynku samochodów używanych. Według danych opracowanych przez platformę carVertical, aż 11,98 proc. aut w Polsce ma zmieniony przebieg. Oznacza to, że 1 na 8 pojazdów może mieć przekręcony licznik. Konsekwencje prawne nie zawsze odstraszają oszustów. Dlatego, zanim kupisz używany samochód, dowiedz się, jak sprawdzić, czy jego przebieg jest zgodny z wartością podawaną przez licznik.

Z poniższego artykułu dowiesz się m. in.:

• Jak rozpoznać cofnięty licznik na podstawie wyglądu auta?
• Gdzie możesz sprawdzić historię pojazdu?
• Gdzie zgłosić cofnięcie licznika?
• Jakie konsekwencje ma zmniejszanie przebiegu?
• Czy możesz dostać odszkodowanie za cofnięty licznik?

Cofnięty licznik a rodzaj drogomierza

Licznik przebiegu to potoczna nazwa drogomierza, czyli urządzenia służącego do pomiaru odległości przebytej przez poruszający się obiekt. W praktyce nie mierzy on jednak pokonanego dystansu bezpośrednio, lecz odnotowuje liczbę obrotów kół w trakcie jazdy. Na przebieg (czyli wskazania, które wyświetla komputer pokładowy) składa się zaś wynik tego pomiaru i algorytm przeliczeniowy (lub odpowiednie przełożenie w mechanizmie). Rezultat jest widoczny na kokpicie po uruchomieniu pojazdu i określa się go mianem przebiegu samochodu.

Jak sprawdzić, czy licznik jest cofnięty?

To jak sprawdzić, czy licznik był cofnięty, zależy m.in. od jego rodzaju. Wyróżnia się trzy, podstawowe typy drogomierzy:

• mechaniczne (bębnowe) – cyfry są nadrukowane na obrotowym bębnie, takie liczniki były stosowane kilkadziesiąt lat temu;
• elektromechaniczne – dane są pozyskiwane mechaniczne, ale wyświetlają się w sposób elektroniczny;
• elektroniczne – informacje pochodzą z czujników i są wyświetlane elektronicznie.

Zmiana stanu drogomierza w liczniku mechanicznym jest znacznie łatwiejsza niż w elektronicznym. Wymaga to jedynie rozebrania mechanizmu oraz ręcznego przestawienia cyfr: przy zachowaniu ostrożności, radzą sobie z tym nawet amatorzy. Nie oznacza to wcale, że nowsze auta nie są narażone na fałszowanie przebiegu. Jest to tylko nieco bardziej skomplikowane. W tym przypadku nie trzeba rozkręcać licznika, ale zapisane dane zmienia się przez złącze diagnostyczne lub kostkę w zegarach. Stosuje się do tego także specjalne programatory. Zaniżaniem przebiegu w samochodach wyposażonych w takie liczniki zajmują się zazwyczaj specjaliści, którzy wiedzą, jaka metoda sprawdza się najlepiej w przypadku danego modelu auta.

Jak sprawdzić, czy licznik był cofnięty?

Kupno samochodu z zaniżonym przebiegiem to strata finansowa, która może wynosić od kilkuset do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wszystko zależy od modelu auta oraz ilości zaniżonych kilometrów. Oszustwa dotyczą zarówno pojazdów młodych, jak i starszych. Doświadczeni handlarze mają swoje sposoby na to, żeby zatuszować prawdziwy stan pojazdu. Ze względu na to, jak istotną informacją jest przebieg, należy zachować czujność i zweryfikować czy dane podane przez sprzedawcę są zgodne z prawdą.

Cofnięty licznik pozostawia po sobie pewne ślady. W drogomierzach bębnowych są to często odciski palców lub zadrapania na cyferblatach. Nowsze samochody mają dla oszustów jeszcze więcej pułapek: informacje o przejechanym dystansie zapisują się też w innych modułach. Jeśli zamierzasz kupić używany pojazd, ale obawiasz się nieuczciwych sprzedawców, jest to dla Ciebie bardzo dobra wiadomość. Nieco mniej optymistyczny jest fakt, że znalezienie dowodu fałszerstwa bywa skomplikowane. Sposoby, które znajdziesz poniżej, będą w tym pomocne: pamiętaj jednak, że najlepiej zastosować wszystkie trzy równocześnie. Tylko wtedy upewnisz się, że przebieg widoczny na liczniku jest zgodny z rzeczywistością.

Wygląd samochodu

Podczas zakupu auta musisz wziąć pod uwagę, czy jego stan i wizualne aspekty wskazują na przekręcony licznik. Konsekwencje zmniejszenia przebiegu to bowiem nieadekwatny wygląd w stosunku do podanego przebiegu. Oczywiście, sprzedawca mógł próbować przystosować pojazdu do poziomu, jaki wskazuje licznik. Jest to prostsze w przypadku stosunkowo nowych samochodów, które także mogą mieć wysoki przebieg (np. auta wchodzące w skład firmowych flot). Tuszowanie śladów zużycia w starszych modelach jest mniej opłacalne, dlatego handlarze nie zawsze próbują ukryć wszystkie mankamenty. Z tego powodu, sprawdzaj takie elementy jak:

• stan karoserii: czy widoczne są odpryski na masce i pozostałości po kamieniach;
• kondycję wnętrza auta: czy są widoczne przetarcia na oparciu w drzwiach od strony kierowcy, dźwigni zmiany biegów, kierownicy oraz przyciskach;
• wygląd pedałów: im bardziej wytarte, tym dłużej były eksploatowane.

Duży przebieg jest jednoznaczny z częstym prowadzeniem pojazdu, co przekłada się na szybsze zużywanie jego podstawowych elementów. Przeanalizowanie wieku i licznika może dać odpowiedź na pytanie, czy zniszczenia nie są zbyt duże w stosunku do podanych informacji. Czerwona lampka powinna się zaświecić także, jeśli kolejne elementy są niespójne pod względem stopnia ich wyeksploatowania. Zużyty fotel i nowa kierownica lub przesadnie wypolerowana obudowa będą więc dowodem manipulacji.

Historia pojazdu w bazie danych

Sprawdzanie historii samochodu wymaga dokładnego przeanalizowania jego numeru VIN (Vehicle Identification Number). Jest to nadawany przez producenta numer identyfikacyjny pojazdu, który umożliwia zweryfikowanie informacji dotyczących m.in. pochodzenia,  historii samochodu, ubezpieczenia OC i badań technicznych. Numer VIN znajdziesz w dowodzie rejestracyjnym oraz w różnych elementach pojazdu. Powinien być wybity m.in. na umieszczonej na podszybiu tabliczce znamionowej, prawym nadkolu i komorze silnika. Dokładna lokalizacja oznaczenia zależy też od zasad stosowanych przez producenta. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat numeru VIN? Przeczytaj artykuł na blogu Inter Cars.

Zanim podejmiesz decyzję o zakupie auta, sprawdź, czy numer VIN podany w dowodzie rejestracyjnym jest identyczny z ciągiem znaków wybitych we wnętrzu pojazdu (upewnisz się, że auto nie jest kradzione, a dokumentów nie podrobiono). Różnice mogą być dowodem popełnienia przestępstwa tak samo, jak cofnięty licznik. Gdzie zgłosić taką sytuację? Najlepiej udać się z tym na Policję.

Mając numer VIN samochodu, możesz skorzystać z darmowej bazy Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK), żeby uzyskać chronologiczną listę znanych odczytów przebiegu pojazdu. Będziesz do tego potrzebować także numeru rejestracyjnego oraz daty pierwszej rejestracji. Informacje o przebiegu, które widnieją w CEPiK-u, pochodzą z przeglądów i rejestracji, a także od ubezpieczyciela, ASO i innych instytucji.

Elektronika pokładowa

Niemal wszystkie ważne elementy we współczesnych samochodach są nadzorowane przez elektronikę. Znajdujące się w aucie czujniki współpracują ze sobą i analizują kluczowe dane, które mogą mieć znaczenie dla bieżącego działania i napraw. Stało się to możliwe po upowszechnieniu magistrali CAN: systemu informatycznego służącego do komunikacji między elektronicznymi układami sterowania pojazdu. Jaki ma z tym związek przekręcony licznik? Konsekwencje zmiany przebiegu są widoczne w innych modułach samochodu, m.in. w sterownikach silnika, automatycznej skrzyni biegów, ABS i ASP. W niektórych autach (np. BMW) rzeczywisty odczyt licznika jest zapisywany nawet w kluczyku.

Producenci stosują także swoje własne zabezpieczenia, mające zminimalizować ryzyko zaniżania przebiegu. W niektórych modelach samochodów dawnej grupy PSA rozbieżności między danymi pochodzącymi z drogomierza a innymi sterownikami są sygnalizowane miganiem liczb. W starszych autach BMW przy odczycie z licznika pojawiała się zaś kropka. Przebieg bywa też zapisywany w dość zaskakujących miejscach jak np. reflektory oraz moduł drzwi (rozwiązanie spotykane w pojazdach Volvo).

Sprawdzenie licznika przy pomocy elektronicznych modułów wymaga podpięcia samochodu do komputera diagnostycznego. W skomplikowanych przypadkach konieczne bywa też skorzystanie ze specjalistycznego oprogramowania. Oczywiście, fałszerz może próbować manipulować przebiegiem we wszystkich sterownikach. Firmy zajmujące się tym procederem często montują tzw. Can-blockery, które uniemożliwiają rzeczywisty odczyt z modułów i podają taką wartość, jaką aktualnie wyświetla drogomierz.

Cofnięty licznik jest też możliwy do wykrycia przy zastosowaniu odczytu pośredniego. Wykorzystuje się do tego m.in. zawartość popiołu w filtrze cząstek stałych (DPF) oraz czas pracy radioodtwarzacza (jest zliczany w niektórych modelach aut, np. w Volvo). Nie uzyskasz jednak w ten sposób precyzyjnego wyniku (radio nie jest zawsze włączone podczas jazdy), ale jedynie potwierdzisz swoje podejrzenia.

Cofnięty licznik – gdzie zgłosić i co możesz zrobić?

Zaniżanie przebiegu jeszcze do niedawna było popularną praktyką, a w prasie i Internecie można było się natknąć na wiele ogłoszeń firm zajmujących się tego typu oszustwami. Fałszerzy przestali być bezkarni w 2019 r., kiedy to zaostrzono przepisy, a zmiana stanu licznika stała się przestępstwem. Grozi za nie pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Odpowiedzialność ponoszą zarówno zleceniodawca, jak i wykonawca usługi. Wskazania drogomierza są też od 2020 r. odnotowywane podczas kontroli drogowych, dlatego znacznie trudniej jest ukryć cofnięty licznik. Gdzie zgłosić zaniżony przebieg i jak się zachować, kiedy odkryjesz, że sprzedawca Cię oszukał?

Nie jesteś w tej sytuacji bezbronny. Oczywiście musisz mieć dowody, np. dane z ASO lub opinię rzeczoznawcy. Zaniżony przebieg należy zaliczyć do tzw. wad ukrytych, przed którymi chroni Cię instytucja rękojmi. Miesiąc od wykrycia oszustwa i rok od zakupu auta od osoby cywilnej, możesz wnioskować o odstąpienie od umowy oraz zwrot pieniędzy. Masz też prawo do ubiegania się o odszkodowanie za cofnięty licznik, które pomniejszy cenę zakupu auta.

Wszystko zależy od tego, czy chcesz mimo wszystko zatrzymać samochód. Poza tym możesz zgłosić sprawę organom ścigania i pociągnąć sprzedawcę do odpowiedzialności karnej. Uzyskanie rekompensaty jest jeszcze prostsze w przypadku zakupu auta z komisu. Kupujący może wtedy w ciągu dwóch lat od daty podpisania umowy, zgłosić niezgodność towaru z jej zapisami. Roszczenie trzeba wtedy przesłać na piśmie, a w przypadku jego odrzucenia, skierować sprawę do sądu. Jeśli sprzedawca przegra proces, zyskasz podstawę do ubiegania się o odszkodowanie na drodze cywilnej – doradza ekspert Inter Cars.

Wykrycie zmniejszonego przebiegu może mieć wpływ na wysokość składki ubezpieczenia OC. Dlatego musisz o tym fakcie poinformować także swojego ubezpieczyciela.

Kupiłeś auto, które ma cofnięty licznik? Zadbaj o nie z Inter Cars!

Jeśli Twój pojazd miał zmieniony przebieg przed zakupem, nie musisz obawiać się konsekwencji prawnych: samo posiadanie auta, które ma cofnięty licznik, nie jest przestępstwem. Kłopoty mogą pojawić się w momencie próby sprzedaży auta. Aby ich uniknąć, należy poinformować kupującego o cofniętym liczniku, a także zawrzeć w umowie stosowny zapis potwierdzający, że nabywca jest świadomy, jaki jest rzeczywisty przebieg pojazdu. Przed wystawieniem samochodu na sprzedaż, zadbaj też o jego stan techniczny i wygląd: dzięki temu duży przebieg nie przestraszy potencjalnych kupujących. Sprawdź w tym celu ofertę sklepu motoryzacyjnego Inter Cars i zaopatrz się w części zamienne, opony i niezbędne akcesoria. 

Przekręcony licznik ma konsekwencje prawne

Jeśli odkryjesz, że w Twoim samochodzie zaniżono przebieg i nie zgłosisz tego faktu policji, musisz liczyć się z problemami podczas kontroli drogowej. Wykrycie nieprawidłowości w odczycie licznika wiąże się z obowiązkiem wyjaśnienia, skąd wzięły się nieścisłości. W skrajnych przypadkach sprawa może skończyć się w sądzie, który zbada czy nie masz nic wspólnego z oszustwem. Korzystając ze sposobów na to, jak sprawdzić, czy licznik był cofnięty, zapobiegniesz tym kłopotom. Przy odrobinie wysiłku możesz też uzyskać odszkodowanie i odzyskać utracone pieniądze. Pamiętaj o tym podczas zakupu używanego auta. Surowe kary wcale nie przestraszyły bowiem fałszerzy, przed którymi ochronisz się jedynie wiedzą i czujnością.