Żywotność silnika zależy od wielu czynników. Jednym z najważniejszych, jeśli nie najważniejszym, jest jakość środka smarnego. Olej silnikowy powinien być nie tylko dobrany zgodnie z zaleceniami producenta auta, ale też być w odpowiedniej kondycji. Kluczowa jest częstotliwość wymiany. Wraz z upływem czasu i kolejnymi z przejechanymi kilometrami olej traci pierwotne właściwości nie tylko smarujące, ale też chłodzące.
Starsi kierowcy czy właściciele youngtimerów wspominają samochody, w których olej wymieniano co 8-10 tys. km. Natomiast w najnowszych autach można spotkać interwały olejowe przekraczające 30 tys. km. Spora różnica. Skąd wynika i czy rzeczywiście olej pracujący przez 30-40 tys. km należycie spełnia zadanie? Chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej o częstotliwości wymiany? Jeśli tak, usiądź wygodnie i zatop się w lekturze!
Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi:
- Od czego zależy szybkość zużywania się oleju silnikowego.
- Dlaczego olej silnikowy należy wymieniać razem z filtrem.
- Czy warto wymieniać olej częściej niż przewiduje producent samochodu.
- Czym są oleje long-life.
- Czy warto stosować płukanki przed wymianą oleju.
Co wpływa na zużywanie się oleju?
Silnik to skomplikowana maszyneria, swoisty system naczyń połączonych, w którym najsłabsze ogniwo ma decydujący wpływ na pozostałe elementy. Newralgiczne znaczenie może mieć nie tylko element mechaniczny czy zużyta uszczelka, ale też olej silnikowy. Zasada działa w obie strony, bowiem np. uszkodzone wtryskiwacze mogą rozrzedzać środek smarny. Przybliżmy, co ma wpływ na zażywanie się oleju.
Czynnikiem, który łączy się ze starzeniem się oleju, jest sposób eksploatacji. Najbardziej niekorzystna jest jazda miejska na krótkich dystansach, kiedy silnik nie ma możliwości osiągnąć właściwej temperatury. Natomiast jako najkorzystniejsze uważa się jazdę autostradą czy trasą szybkiego ruchu.
Konstrukcja jednostki napędowej też łączy się z jakością środka smarnego. Nowoczesne silniki, wykonane zgodnie z ideą downsizingu, generują wyższe temperatury niż mniej wysilone odpowiedniki, co przyczynia się do degradacji oleju. Ponadto mniejsza pojemność skokowa oznacza ograniczoną pojemność układu smarowania – to również jest nie bez znaczenia.
Wymiana oleju tylko z filtrem
Dlaczego należy wymieniać olej silnikowy razem z filtrem? Odpowiedź jest prosta. Wraz z upływem czasu i przejechanymi kilometrami wkład filtracyjny zapycha się, traci skuteczność. Do głównych zanieczyszczeń należą metalowe opiłki, które powstają na skutek tarcia elementów silnika. Ze względu na wygodę wymianę filtra najlepiej przeprowadzać razem z wymianą oleju. Pozostawienie starego wkładu filtracyjnego to pozorna oszczędność, ponieważ zanieczyszczenia dostałyby się do nowego oleju. Skuteczność zapchanego filtra jest mniejsza od nowego, co też ma niebagatelne znaczenie dla trwałości jednostki napędowej.
Jak wygląda filtr oleju? Standardowe modele mają kształt cylindrycznej metalowej puszki. W jej wnętrzu mieści się wkład filtracyjny. Obecnie na popularności zyskują filtry oleju z wymiennym wkładem. Podczas wymiany zostawia się starą obudowę, płucząc ją, i zmienia wspomniany wkład filtracyjny. Jednym z producentów, który coraz śmielej stawia na to rozwiązanie, jest niemiecki Knecht. Sprawdź, czy także do Twojego auta można kupić filtr oleju Knecht z wymiennym wkładem.
Wymiana oleju częściej niż zaleca producent samochodu
Zwiększenie interwałów wymiany oleju wynika z kilku czynników. Pierwszym jest postęp technologiczny w produkcji jednostek napędowych. Precyzyjna ruchomych części silnika przekłada się na ograniczone tarcie między współpracującym elementami, co ogranicza powstawanie opiłków. Nie można nie wspomnieć o rozwoju branży petrochemicznej. Nowoczesne oleje silnikowe są wytrzymalsze na warunki pracy pod wysokim obciążeniem od odpowiedników sprzed kilkunastu lat. Trzeci aspekt związany jest z marketingiem – dłuższe interwały pomiędzy czynnościami serwisowymi dobrze wyglądają w materiałach reklamowych.
Praktyka pokazuje, że zalecenia dotyczące wymiany oleju co 25 czy więcej tysięcy kilometrów zdaje egzamin wyłącznie w autach eksploatowanych w łagodny sposób. Łagodny, czyli jaki? Jazda ze stałą prędkością (autostrady, drogi szybkiego ruchu) i długie dystanse pozytywnie wpływają nie tylko na silnik, ale i inne elementy układu napędowego czy hamulce. Natomiast poruszanie się po zatłoczonym mieście, agresywny styl jazdy (poniekąd determinowany przez coraz powszechniejsze doładowanie) czy trudne warunki terenowe przyspieszają degradację oleju silnikowego.
Pojawia się pytanie, jak często wymieniać olej silnikowy w nowoczesnych jednostkach napędowych, w których interwały określono na 25-35 tys. km? Poniższa lista wyliczeniowa ułatwi znaleźć odpowiedź na to pytanie.
- 15-20 tys. km – samochody pokonujące długie dystanse, przy sporadycznym gaszeniu i uruchamianiu silnika.
- 10-15 tys. km – auta poruszające się zarówno w ruchu miejskim, jak i na dłuższych dystansach, wykorzystywane na co dzień.
- 7-10 tys. km – samochody użytkowane przede wszystkim lub tylko w mieście, często stojące w korkach, także wyposażone w system start-stop. Ten przedział polecany jest też właścicielom aut, którzy czerpią radość z dynamicznej jazdy.
- 5-7 tys. km – auta startujące w zawodach sportowych (także amatorskich). Olej silnikowy co 5-7 tys. km należy też wymieniać w samochodach 4×4 (również w pick-upach), użytkowanych w trudnych warunkach terenowych.
Oleje typu long-life
Spore kontrowersje budzą oleje long-life. Czy słusznie i czy różnią się od standardowych? Oleje typu long-life w teorii mają pozwalać na bezproblemowe pokonywanie dystansów do 30-40 tys. km bez szkód dla silnika. Brzmi świetnie i zarazem nierealnie. Oczywiście oleje tego typu mają nieco inny skład od standardowych, czyli zawierają więcej dodatków przeciwdziałających utlenianiu się oleju oraz składników czyszczących. A czy to zawsze działa? To zależy…
Często w zaleceniach producentów aut widnieje zapis, żeby wymieniać olej silnikowy co określony dystans lub co rok? Czasem, zwłaszcza przy olejach long-life, będą to dwa lata. I to też cenna wskazówka – olej silnikowy starzeje się z upływem czasu i nawet w aucie pokonującym kilka tysięcy kilometrów rocznie szybko traci pierwotne właściwości. Dlatego przy niewielkich dystansach warto zlecić wymianę oleju i filtra co rok – to stosunkowo niewielki wydatek, zważywszy na korzyści dla silnika. A zalecenia dotyczące wymiany oleju co określony przebieg lub co dwa lata? Z perspektywy zarządców flot oleje long-life pozwalają na spore oszczędności (efekt skali). Natomiast prywatni właściciele aut powinni do olejów tego typu podchodzić z dystansem, podobnie jak z wymianą co dwa lata.
Sporo wątpliwości budzi też mieszanie olejów różnych typów czy marek. Chcesz dowiedzieć się, czy to bezpiecznie? Jeśli tak, zachęcamy do lektury wpisu Niski poziom oleju w aucie. Czy można mieszać oleje silnikowe?
Pułapki dla właścicieli
Przedłużenie interwałów olejowych negatywnie wpływa na silnik – to oczywiste. Ale dlaczego producenci stosują ten zabieg? Czy to tylko chwyt reklamowy? Odpowiedź na pytania będzie nieco złożona. Obecnie standardem jest gwarancja na najważniejsze podzespoły ograniczona przebiegiem i czasem. Można przyjąć, że to między 100 a 150 tys. km oraz w okresie od 3 do 7 lat.
Na gwarancji sporadycznie dochodzi do poważnych awarii w autach, w których olej wymienia się co 20-35 tys. km, czyli zgodnie z zaleceniami w książeczce serwisowej. Jak pokazuje praktyka, wiele nowoczesnych silników ulega poważnym awariom jeszcze przed przekroczeniem 200 tys. km. Jest już po wspomnianej gwarancji, więc koszty serwisowe spadają na właścicieli. Najczęściej prywatnych, bo floty – wiedząc o przedwczesnym zużyciu – chętnie pozbywają się aut z pokaźnymi przebiegami. Awarie jednostek napędowych wynikają w dużej mierze z wydłużonego interwału olejowego. Zagmatwane, ale zarazem zgodne z logiką.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj artykuł Co musisz wiedzieć o olejach silnikowych?
Okiem eksperta
Zapytaliśmy eksperta Inter Cars, co jeszcze wpływa na szybsze starzenie się oleju silnikowego. Do wytycznych producentów aut [o wymianie oleju] należy podchodzić ostrożnie. Kierowca, który zamierza eksploatować auto przez kilka czy kilkanaście lat, powinien brać pod uwagę kwestie indywidualne, czyli profil trasy czy skłonność do dynamicznej jazdy. Także w samochodach z instalacją gazową zalecam częstą wymianę oleju. Gaz (i LPG, i CNG) spala się w wyższych temperaturach, co wpływa też na kondycję środka smarnego. Przy zakupie używanego auta z wiarygodną książeczką serwisową – wybierając pomiędzy dwoma podobnymi egzemplarzami – częstotliwość wymiany przez poprzednich właścicieli może być decydująca.
Szeroka paleta olejów silnikowych
W ofercie Inter Cars można znaleźć zarówno budzące nieco kontrowersji oleje long-life, jak i klasyczne. Powodzeniem cieszą się i oleje syntetyczne, i semisyntetyczne, i mineralne. Pierwsze polecane do najnowszych samochodów, kolejne do starszych, także wysłużonych, silników. Bez względu na to, jaki autem jeździsz, gwarantujemy, że znajdziesz olej silnikowy idealnie dopasowany do Twoich potrzeb. Inter Cars – jak przystało na lidera branży – ma w ofercie wyłącznie oleje pochodzące z pewnych źródeł, oryginalne, przechowywane w odpowiednich warunkach. Poniżej trzy z wielu godnych uwagi propozycji.
Zamów olej do swojego samochodu!
Płukanki – czy są bezpieczne?
Płukanki do dziś budzą sporo wątpliwości. Czy są bezpieczne dla silnika? Nie ma jednej odpowiedzi, mimo że płukanki pozytywnie wpływają na pracę silnika czy zmniejszają dymienie z wydechu. Jednak są sytuacje, kiedy mogą zaszkodzić. Będzie to mieć miejsce w silnikach z dużym przebiegiem, w którym przez lata eksploatacji na olejach mineralnych nagromadziło się mnóstwo szlamu. I ten szlam pełni też funkcję uszczelniającą. Płukanka, rozpuszczając go, może sprawić, że pojawią się wycieki. Innym zagrożeniem jest sytuacja, kiedy podczas płukania oderwą się spore kawałki osadów, które nie zostaną usunięte podczas spuszczania starego oleju. Zatem w skrajnych sytuacjach może dojść do zapchania nowego filtra oleju.
Z powodzeniem płukanki mogą stosować kierowcy nowszych aut, którzy cały czas używają nowoczesnych olejów syntetycznych. Tutaj zastosowanie jej wydłuży żywotność nowego oleju. Ponadto stosowanie płukanek poleca się przed wlaniem oleju long-life czy przy dłuższych niż zalecane interwałach.
Jak często wymieniać olej silnikowy? Podsumowanie
Bez względu na markę czy model auta olej silnikowy warto wymieniać częściej niż zapisano w instrukcji obsługi. Podawane tak wartości można określić jako „laboratoryjne”. W praktyce okazuje się, że w skrajnych przypadkach olej powinno się wymieniać nawet 3-4 razy częściej. Ale to wyjątki. Bezpiecznym kompromisem będzie wymiana oleju co 10-15 tys. km. albo raz w roku (w zależności od tego, co nastąpi szybciej). Oleje long-life? To przede wszystkim propozycja dla zarządców flot i… do aut ciężarowych. Ale te drugie nie są tematem artykułu. Olej silnikowy pełni zbyt istotną rolę w skomplikowanej machinie, jaką jest samochód, aby pozwolić mu się nadmiernie zestarzeć.
