Poziom i jakość płynu hamulcowego są ściśle związane z bezpieczeństwem. To oczywiste, chociaż zdarza się, że wielu kierowców bagatelizuje kondycję płynu hamulcowego. Owszem, pamiętają o tarczach czy klockach, ale to nie wystarczy, aby skutecznie i przewidywalnie operować pedałem hamulca. Praca pod ciśnieniem, starzenie się, higroskopijność, przegrzanie… Czynników negatywnie wpływających na poziom i jakość płynu może być więcej. Te są najistotniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa i komfortu.
W teorii układ hamulcowy w samochodzie jest szczelny. Co ciekawe, nie oznacza to, że jest hermetyczny, bowiem do przewodów może docierać, i dociera, choćby powietrze. Ponadto kontrola płynu hamulcowego często wskazuje na obecność wody – wynika to z higroskopijności. Co oczywiste, wilgoć w płynie negatywnie wpływa na skuteczność hamulców. Woda bowiem na dużo niższą temperaturą wrzenia niż płyn hamulcowy. A niższa temperatura wrzenia zmniejsza sprawność płynu. Łatwiej o przegrzanie. Nie dziwi zatem, że większość producentów samochodów zaleca wymianę płynu co 2 lata, nawet przy niewielkich przebiegach. Jedynie przy DOT 5.1 często rekomenduje się wymianę co 36 miesięcy.
W artykule znajdzie odpowiedzi na takie pytania:
- Dlaczego płyn hamulcowy się zużywa?
- Jak sprawdzić stan płynu hamulcowego?
- Jak wymienić płyn hamulcowy?
- Co wpływa na kolor płynu hamulcowego?
- Jaki płyn hamulcowy wybrać?
Dlaczego płyn hamulcowy się zużywa?
W zależności od pojazdu i warunków na drodze płyn hamulcowy pracuje pod ciśnieniem dochodzącym lub nawet przekraczającym 12 MPa. Im wyższe ciśnienie generowane przez pompę hamulcową, tym szybsza degradacja płynu. To pierwszy z czynników. Ale nie mniej istotne znaczenie ma higroskopijność, czyli to, że z czasem zachodzi zawodnienie płynu hamulcowego. Przyjmuje się, że z każde 1 proc. wody ma wpływ nawet o 8,5 proc. na temperaturę wrzenia płynu w układzie. Zatem jeśli nowy płyn DOT 4 wre w 230 st. C, to przy 3-procentowej domieszce wilgoci (wody) temperatura wrzenia spadnie do ok. 170 st. C. Jako bezpieczne zawodnienie płynu hamulcowego DOT 4 uznaje się 155 st. C, co odpowiada zawartości wody na poziomie 3,7 proc. (zgodnie z klasyfikacją DOT). Zatem już tak niewielka domieszka wody drastycznie zmniejsza jakość płynu. Niestety zdatność płynu hamulcowego na wchłanianie wody jest zaskakująco wysoka.
Z biegiem czasu płyn hamulcowy ulega naturalnemu procesowi starzenia. Nie pomaga wspomniane zawodnienie. Istotne znaczenie ma też szczelność układu. Przed mikropęknięcia w przewodach czy na uszczelnieniach nie tylko dostają się powietrze czy woda, ale też powoli wycieka płyn. A jego mniejsza ilość negatywnie wpływa na skuteczność hamowania.
Jak sprawdzić poziom płynu hamulcowego w samochodzie?
Sprawdzenie stanu płynu hamulcowego nie powinno przysporzyć kłopotów. Wystarczy tylko otworzyć maskę i następnie znaleźć zbiorniczek wyrównawczy. Na ogół umieszczony jest w dobrze dostępnym miejscu. Często na korku znajduje się informacja, jaki płyn hamulcowy wybrać czy używać w konkretnym aucie. Poziom płynu powinien oscylować między wartościami maksymalną i minimalną. Oczywiście jeśli jest go zbyt mało, czym prędzej należy uzupełnić niedobór. Zatem otwarcie maski to pierwszy krok, by określić zdatność płynu hamulcowego.
Przy sprawdzaniu i uzupełnianiu płynu hamulcowego pojawia się pytanie, czy można mieszać ze sobą np. płyn hamulcowy DOT 4 z DOT 3. W teorii można mieszać płyny hamulcowe, ale z zachowaniem ostrożności. Dolanie DOT 4 do DOT 3 raczej nie zaszkodzi. Podobnie jak niedobór płynu DOT 4 uzupełni się DOT 5.1. A co z płynem DOT 5? Czy jest mieszalny? Nie – pod żadnym pozorem nie powinno się mieszać ze sobą płynu DOT 5 z innymi. Dlaczego? Płyn hamulcowy DOT 5 jest obecnie jedynym rodzajem opartym na bazie silikonu. W pozostałych jako bazę stosuje się niemieszalne z silikonem poliglikole. Co ciekawe, technologicznym następcą DOT 4 jest płyn hamulcowy DOT 5.1.
Przeczytaj też: Jak wykonać tuning hamulców samochodowych?
Jak wymienić płyn hamulcowy?
Wymiana płynu hamulcowego w samochodzie nie należy do najprostszych czynności serwisowych. Ale w autach starszego typu, bez rozbudowanych systemów elektronicznych, czynność tę można wykonać samodzielnie. Trzeba tylko mieć zacięcie mechaniczne i przestrzeń. Do tego nie obejdzie się bez wsparcia drugiej osoby – ta może być laikiem, ale jej obecność na niektórych etapach jest niezbędna.
Oczywiście do wymiany trzeba się przygotować. Niezbędne będą: nowy płyn hamulcowy, pojemnik na zużyty płyn, strzykawka, rurka gumowa oraz klucz służący do odkręcenia odpowietrzników. Zazwyczaj też należy zdjąć koła – stąd przyda się dostęp do kanału czy najazdu (rampy). Trzeba też zadbać o ochronę osobistą, bowiem płyn hamulcowy ma właściwości żrące.
Pierwszym krokiem jest odkręcenie nakrętki ze zbiorniczka wyrównawczego. Następnie z wykorzystaniem strzykawki z wężykiem należy odciągnąć możliwie największą ilość płynu. Stary płyn należy zlać do przygotowanego naczynia czy zbiornika. Kolejny etap to uzupełnienie niedoboru w zbiorniczku wyrównawczym nowym płynem.
Potem pora na usuwanie starego płynu, połączone z odpowietrzaniem hamulców. Znaczenie ma kolejność – zaleca się rozpocząć od koła położonego najdalej od pompy hamulcowej. Następnie trzeba założyć gumową rurkę na odpowietrzniku – jej koniec wędruje w pojemniku na stary płyn hamulcowy. Tu warto zadbać o to, by rurka cały czas była zanurzona w starej cieczy, co zabezpiecza przed przedostawaniem się powietrza do przewodów hamulcowych. I tu niezbędne będzie wsparcie drugiej osoby, która będzie „pompować”, czyli naciskać na pedał hamulca. Zazwyczaj wystarczy kilka naciśnięć. Ważne, żeby pomocnik przytrzymał pedał w podłodze. Wtedy rolą „dowódcy” jest odkręcenie odpowietrznika.
Brudny i zapowietrzony płyn powinien ściekać do pojemnika. W kolejnym kroku należy zakręcić odpowietrznik – pomocnik może kontynuować „pompowanie”. Tę czynność należy kontynuować do chwili, aż w rurce będzie widać czysty i niezapowietrzony płyn. Wspomniane czynności trzeba jeszcze wykonać przy pozostałych kołach.
Ewentualne trudności przy wymianie płynu hamulcowego
Podczas samodzielnej wymiany płynu należy zachować ostrożność. Mianowicie pomocnik powinien puścić pedał dopiero po zakręceniu odpowietrznika. W przeciwnym razie układ się zapowietrzy i czynność będzie trzeba ponowić. Trzeba także pamiętać o dolewaniu nowego płynu do zbiorniczka.
Wymiana płynu hamulcowego w samochodzie nowszej generacji jest dużo bardziej skomplikowana. Zazwyczaj nie obejdzie się bez komputera diagnostycznego, zatem tę czynność najlepiej zlecić fachowcom.
Co wpływa na kolor płynu hamulcowego?
Podczas wymiany płynu hamulcowego widać, że stary mocno odbiega wyglądem od nowego. Zmienia się przede wszystkim kolor – nowy płyn hamulcowy jest jasny i klarowny. Stary ciemnieje i w skrajnych przypadkach przypomina szlam.
Dlaczego płyn hamulcowy zmienia kolor na czarny bądź brązowy? Poniżej najważniejsze przyczyny:
- Nagrzewanie się (wysoka temperatura przyspiesza procesy chemiczne odpowiadające za zmianę barwy).
- Zużycie przewodów hamulcowych.
- Wysoka zawartość wody (zawilgocenie płynu hamulcowego).
- Zbyt długie odstępy między wymianami płynu.
Kolor płynu hamulcowego to wyraźny sygnał, że czas na wymianę. Nie można wykluczyć, że nowy płyn w szybkim czasie mętnieje i zmienia kolor ze względu na usterki czy zaniedbania innych elementów układu hamulcowego.
Sprawdź jeszcze: Jak sprawdzić klocki hamulcowe: krok po kroku
Jaki płyn hamulcowy wybrać?
Przy wyborze płynu hamulcowego należy stosować się do zaleceń producenta samochodu. W instrukcji obsługi znajdziesz stosowną informację, czy dobry będzie płyn hamulcowy DOT 4 czy może wystarczy DOT 3. W autach o podwyższonych osiągach może być potrzeba stosowania płynów DOT 5 lub DOT 5.1. Istotne jest, aby nie wlewać płynu, który był wcześniej otwierany. Kontakt z powietrzem drastycznie wpływa na jakość, obniżając ją. Oczywiście warto postawić na sprawdzoną markę i sprawdzony sklep, taki jak Inter Cars. W ofercie tegoż są wyłącznie oryginalne produkty, pochodzące z polskiej dystrybucji. Przygotowaliśmy trzy przykładowe propozycje od marek: Ferodo, Bosch i Comma. Wiesz już, nie tylko jak wymienić, ale też gdzie kupić płyn hamulcowy.
Zamów płyn hamulcowy
Podsumowanie, czyli 5 sygnałów, że czas na wymianę płynu hamulcowego
Regularne uzupełnianie płynu hamulcowego może nie wystarczyć, aby zapewnić odpowiednią skuteczność układu. Owszem, warto wymieniać płyn hamulcowy co 2 lata, ale też trzeba mieć świadomość, że do zużycia płynu hamulcowego może dochodzić wcześniej. Oto 5 sygnałów ostrzegawczych:
- Korozja elementów układu hamulcowego.
- Pogorszona skuteczność hamulców.
- Zanieczyszczenia w zbiorniczku z płynem.
- Wymiana elementów układu hamulcowego (przewodów, zacisków, pomp).
- Termin ważności (płyn należy wymienić od razu po zakupie auta używanego).
Znajomość 5 sygnałów świadczących o złej kondycji płynu hamulcowego to podstawa. Nie można ich ignorować, zważywszy na zbyt ważną rolę układu hamulcowego. Wiele może też powiedzieć barwa płynu hamulcowego. Regularna kontrola płynu hamulcowego to jedna z najważniejszych czynności, których może dokonać właściciel auta. I nie ma w tym cienia przesady. Regularna kontrola nie dopuści do niebezpiecznej sytuacji, czyli do wrzenia płynu hamulcowego.
