Samochody są wyposażane w szereg podzespołów podnoszących poziom bezpieczeństwa. Wszystkie rozwiązania technologiczne, które mają na celu ochronę kierowcy i pasażerów przed skutkami wypadków drogowych, to tzw. elementy wpływające na bezpieczeństwo bierne podczas jazdy. Niektóre podzespoły stanowią obowiązkowe wyposażenie każdego nowego samochodu. Z kolei inne należą do wyposażenia dodatkowego, za które musisz dopłacić.
Ochrona kierowcy i pasażerów przed skutkami wypadków to jeden z priorytetów stawianych przed konstruktorami. Argument wysokiego poziomu bezpieczeństwa chętnie wykorzystują działy marketingu, gdy reklamują nowe modele aut. Nowoczesne pojazdy wyposaża się w coraz więcej urządzeń, które mają chronić przed skutkami wypadków. Przednie i boczne poduszki powietrzne to obowiązkowe wyposażenie każdego nowego auta sprzedawanego w Unii Europejskiej i w Stanach Zjednoczonych. Na bezpieczeństwo bierne w samochodzie wpływa wiele rozwiązań technologicznych, które przedstawiamy w tym artykule.
Z tego artykułu dowiesz się:
- co to jest bezpieczeństwo bierne,
- czym różni się bezpieczeństwo czynne od bezpieczeństwa biernego,
- jakie elementy bezpieczeństwa biernego montowane są w samochodach,
- jak sprawdzany jest poziom bezpieczeństwa biernego.
Czym jest bezpieczeństwo bierne?
Bezpieczeństwo bierne ogranicza ryzyko powstania obrażeń podczas kolizji i wypadków drogowych. Rozbudowane systemy chroniące kierowcę i pasażerów przed skutkami wypadków stosowane w nowoczesnych pojazdach zapewniają znacznie większy poziom bezpieczeństwa niż rozwiązania sprzed kilkudziesięciu, a nawet kilkunastu lat. Wpływ na to mają rozwój technologii wytwarzania karoserii samochodowych, a także coraz liczniejsze i doskonalsze bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach.
Początkowo producenci pojazdów nie przywiązywali dużej wagi do bezpieczeństwa. Na początku XX w. samochodów było niewiele – bo mało kogo było na nie stać, potencjalni klienci nie byli też przekonani do nowinki. Wraz z wprowadzeniem masowej produkcji, co miało miejsce z wynalezieniem taśmy produkcyjnej, liczba pojazdów zaczęła dynamicznie się zwiększać. Niestety, wraz z tym częstsze stały się wypadki, w których coraz więcej osób ginęło lub odnosiło ciężkie urazy. Konstruktorzy samochodów musieli zacząć działać, aby poprawić bezpieczeństwo czynne i bierne
Trzypunktowe pasy – element odpowiadający za bezpieczeństwo bierne
Trzypunktowe pasy to podstawowy element wyposażenia samochodu, który odpowiada za bezpieczeństwo bierne. Pierwszym samochodem seryjnie wyposażonym w nie było Volvo Amazon z 1959 roku. To właśnie Nils Bohlin, inżynier szwedzkiej marki, opracował rozwiązanie, które pozwoliło ocalić miliony ludzkich istnień. Trzypunktowe pasy ograniczają ryzyko śmierci lub ciężkich obrażeń o 50%. Volvo udostępniło swój patent pozostałym producentom, a trzypunktowe pasy bezpieczeństwa szybko stały się seryjnym wyposażeniem wielu aut.
Od 1971 roku wszystkie nowe samochody dopuszczone do ruchu drogowego w Polsce obowiązkowo wyposażano w trzypunktowe pasy dla pierwszego rzędu foteli. Natomiast dopiero od 1993 roku obowiązkowe stały się pasy montowane na tylnej kanapie. Trzypunktowe pasy bezpieczeństwa zostały wprowadzone na rynek przez Amerykańską markę Ford w 1955 roku, lecz dopiero inżynierowie Volvo w roku 1959 udoskonalili ten wynalazek.
Choć liczba wypadków na polskich drogach systematycznie spada, to nadal dochodzi do ponad 22 tys. zdarzeń rocznie. W 2021 roku 2245 osób straciło życie na polskich drogach, a ponad 26 tys. zostało rannych. Pomimo licznych kampanii społecznych nie brakuje kierowców, którzy za mocno wciskają gaz. To właśnie nadmierna prędkość i niedostosowanie jej do warunków panujących na drodze są najczęstszymi powodami wypadków.
W obecnych czasach dostępne są zaawansowane bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach. Wszystkie szczegółowo opiszemy w tym artykule.
Jakie układy bezpieczeństwa biernego montuje się w samochodach?
Na początku warto wymienić zwijacz pasa bezpieczeństwa. Jego działanie można zauważyć w momencie wystąpienia zbyt dużych przeciążeń. Podczas nagłego hamowania lub uderzenia w inny obiekt pasy pozostają zablokowane pomimo ogromnej siły, która na nie napiera.
Napinacze pasów bezpieczeństwa
Kolejne istotne elementy to napinacze trzypunktowych pasów. Ich rola polega na zwiększaniu stabilności ciała podczas zdarzeń drogowych. Najczęściej montuje się je przy klamrze zapinającej, rzadziej przy zwijaczu. Niewielkie ładunki pirotechniczne w napinaczach pasów bezpieczeństwa aktywują się w momencie zderzenia, skracając pas o ok. 20 cm. Dzięki temu ciało kierowcy czy pasażera stabilnie przylega do siedziska, co znacznie ogranicza ryzyko powstania poważnych obrażeń.
Trzeba dodać, że we współczesnych autach napinacze pasów bezpieczeństwa aktywowane są razem z poduszkami powietrznymi. Sterownik kontrolujący oba bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach aktywuje elementy wykonawcze (małe ładunki pirotechniczne) na podstawie odczytów z czujników zderzeniowych, prędkości kątowej oraz przyspieszenia poprzecznego.
System precrasch
Coraz więcej nowoczesnych samochodów jest wyposażonych w system precrash. W pojazdach z tym rozwiązaniem sterownik ustawia fotele do pozycji pionowej oraz zamyka szyby lub szyberdachy, aby ograniczyć skutki zderzenia. Ma to miejsce, zanim uruchomią się napinacze pasów i airbagi.
Poduszki powietrzne
Pierwszym europejskim autem wyposażonym w poduszkę powietrzną był Mercedes klasy S z 1981 roku. Trzeba nadmienić, że rozwiązanie to oferowano już od 1973 roku w samochodzie Oldsmobile Tornado, produkowanym w Stanach Zjednoczonych. Co ciekawe, airbag na amerykańskim rynku prezentowany był jako alternatywa dla pasów bezpieczeństwa. Dopiero Mercedes w modelu S połączył oba elementy bezpieczeństwa biernego.
Do czołowych airbagów montowanych w kierownicy oraz w desce rozdzielczej w 1995 roku dołączyły boczne poduszki powietrzne, które znacznie ograniczają ryzyko urazów głowy i tułowia podczas zderzeń. Samochody wyposaża się także w poduszki boczne dla drugiego rzędu foteli, poduszki kolanowe dla kierowcy oraz kurtyny powietrzne. Przeczytaj artykuł z naszego bloga, aby dowiedzieć się, czym są i jak działają kurtyny powietrzne w samochodzie.
Konstrukcja karoserii
Konstrukcja karoserii ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo bierne. Strefa kontrolowanego zgniotu pozwala kontrolować pochłanianą energię uderzenia przez różne elementy nadwozia. Pierwszy patent dotyczący stref kontrolowanego zgniotu w przedniej i tylnej części nadwozia zarejestrowano w 1951 roku Dokonała tego marka Mercedes. Technologia ochraniająca kabinę pasażerską przed skutkami wypadków jest stale rozwijana, co wydatnie wpływa na bezpieczeństwo bierne pasażerów.
Przednie i tylne strefy kontrolowanego zgniotu pozwalają wydajnie absorbować energię uderzenia. Trudniej jest pochłaniać energię bocznym strefom zgniotu, które są znacznie cieńsze od tych zlokalizowanych z przodu i tyłu samochodu. Dlatego producenci stosują wzmocnienia boczne w drzwiach pojazdów oraz specjalną konstrukcję słupka bocznego, która pozwala przenosić energię uderzenia na pozostałe części karoserii. Wśród materiałów stosowanych przy budowie słupków bocznych stosuje się między innymi: stale o wysokiej wytrzymałości np. BH (Bake Hardening), HSLA (High Strength Low Alloy) lub stal o bardzo wysokiej wytrzymałości, np. AHSS (tzw. zaawansowane stale wysokowytrzymałe).
Bezpieczeństwo czynne i bierne – czym się różnią?
Układy bezpieczeństwa biernego chronią osoby znajdujące się w samochodzie przed skutkami kolizji i wypadków. Z kolei elementy bezpieczeństwa czynnego mają za zadanie ograniczyć ryzyko wystąpienia tych zdarzeń..
Na poziom bezpieczeństwa czynnego wpływa konstrukcja samochodu. Dobra widoczność zza kierownicy pozwala lepiej ocenić sytuację na drodze. Odpowiedni poziom ergonomii oraz łatwość obsługi systemów pokładowych sprawiają, że kierowca nie musi odrywać wzroku od drogi. Z kolei oświetlenie pojazdu, a także kolor nadwozia pozwalają innym uczestnikom ruchu szybciej zauważyć samochód.
Duży wpływ na bezpieczeństwo czynne mają podzespoły, w które wyposażony jest samochód. Dobrej jakości opony oraz sprawny układ hamulcowy to podstawa. Dodatkowe systemy wspomagające, takie jak: ABS, ASR, ESP i inne, dbają o skuteczność hamowania i trakcję pojazdu na różnych nawierzchniach.
Stosowane w nowoczesnych samochodach systemy pomagające utrzymać pojazd w obrębie pasa ruchu oraz wykrywające zmęczenie kierowcy to pozostałe elementy wpływające na poziom bezpieczeństwa czynnego.
Układ ESP łączy w sobie funkcje systemów ABS i ASR. Wykorzystuje on zapobieganie blokowania się kół podczas hamowania z pierwszego z nich oraz chroni przed ślizganiem się kół podczas jazdy na śliskiej nawierzchni, co jest charakterystyczne dla drugiego systemu. Oprócz tego ESP wykorzystuje informacje o aktualnym przełożeniu skrzyni biegów oraz masie pojazdu. Dzięki temu zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa czynnego w nagłych sytuacjach drogowych. Przeczytaj artykuł z naszego bloga, z którego dowiesz się, co to jest ESP w samochodzie i jak działa.
Crash test sprawdza bezpieczeństwo bierne w samochodzie
Bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach uruchamiają się dopiero wtedy, gdy dochodzi do zdarzenia drogowego, takiego jak wypadek lub kolizja. Aby sprawdzić skuteczność podzespołów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo bierne, w warunkach laboratoryjnych są przeprowadzane próby zderzeniowe. Na rynku europejskim najbardziej znaną organizacją, która sprawdza bezpieczeństwo bierne samochodów, jest Euro NCAP.
Każdy nowy model samochodu poddawany jest serii crash testów, których wyniki są dokładnie badane przez specjalistów. Na ich podstawie przyznawana jest ocena punktowa. Dzięki temu osoba kupująca samochód może dowiedzieć się, czy oferowane rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo bierne są wystarczające, a także porównać to, jak zostały ocenione różne modele.
Akcesoria zwiększające bezpieczeństwo znajdziesz w ofercie Inter Cars
Układy bezpieczeństwa biernego są montowane w samochodach na etapie produkcji. Konstrukcja pasów bezpieczeństwa z napinaczami jest przewidziana dla osób mających co najmniej 150 cm. Wożenie niższych pasażerów bez fotelików lub podwyższeń jest nie tylko niebezpieczne, lecz także niezgodne z prawem. Młodzi pasażerowie potrzebują dopasowanych do ich wzrostu fotelików samochodowych. Tylko wtedy układy bezpieczeństwa biernego będą spełniać swoją funkcję. Sprawdź szeroki asortyment fotelików dla Twojego dziecka – znajdziesz je w ofercie Inter Cars. Kup wysokiej jakości produkt, aby zapewnić pociechom najwyższy poziom ochrony.
Zdaniem eksperta
Elementy bezpieczeństwa biernego stosowane w nowoczesnych samochodach pozwalają wyjść cało nawet z poważnych wypadków drogowych. Postępy w tej dziedzinie są imponujące. Wystarczy porównać wyniki crash testów samochodów produkowanych w latach 90. XX w. z tymi, które pochodzą z testów najnowszych modeli dostępnych na rynku. Wpływają na to zaawansowane układy bezpieczeństwa biernego oraz nowoczesne technologie konstrukcji karoserii samochodowych.
Warunkiem wysokiego poziomu ochrony kierowcy i pasażerów jest sprawność wszystkich podzespołów odpowiadających za bezpieczeństwo bierne. Jeśli zobaczysz na tablicy rozdzielczej kontrolkę airbag, niezwłocznie udaj się do warsztatu w celu zdiagnozowania źródła problemu. Powodem zapalenia się kontrolki poduszek powietrznych może być np. problem z czujnikiem wagi umieszczonym w fotelu. Nie należy bagatelizować sygnałów świadczących o awarii któregoś z systemów bezpieczeństwa biernego. W razie wypadku mogą nie zadziałać, co znacznie zwiększa ryzyko powstania poważnych obrażeń, a nawet śmierci.
Elementy bezpieczeństwa biernego, które jeszcze kilkanaście lat temu dostępne były jedynie w najdroższych autach, obecnie coraz częściej należą do wyposażenia seryjnego w autach niższych segmentów. Możesz też doposażyć w nie swój nowy samochód już na etapie składania zamówienia.
Zaawansowane bierne systemy bezpieczeństwa łączą pracę pasów bezpieczeństwa, napinaczy, poduszek powietrznych, aktywnych zagłówków i układów przygotowujących pojazd do kolizji. Dzięki temu skutki wielu zdarzeń drogowych są mniej dotkliwe dla kierowców i pasażerów.
Pamiętaj, że seryjne układy bezpieczeństwa biernego, takie jak pasy bezpieczeństwa z napinaczami oraz aktywne zagłówki, projektowane są dla osób o wzroście wynoszącym co najmniej 150 cm. Dlatego przewoź swoje dziecko zawsze w foteliku dopasowanym do jego wzrostu. Renomowane produkty o zróżnicowanych parametrach znajdziesz w sklepie Inter Cars.
