Homologacja – co to jest i dlaczego jest ważna?

Każdy pojazd dopuszczony do ruchu musi spełniać określone normy bezpieczeństwa. Pierwszym dokumentem potwierdzającym, że samochód nadaje się do użytku i jego stan nie stwarza zagrożenia, jest pozytywny wynik badania technicznego. Warto pamiętać, że terminowe zgłoszenie się na stację diagnostyczną jest obowiązkiem każdego kierowcy, a zgodnie z przepisami taka kontrola powinna być powtarzana co roku. Żeby jednak pojazd mógł poruszać się po drodze, niezbędna jest homologacja, która obejmuje również inne elementy wyposażenia auta. Wyjaśniamy, na czym to polega!

W Polsce homologacja jest wydawana przez Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego (TDT). Instytucja ta jest odpowiedzialna za całą procedurę wystawiania świadectwa homologacji, łącznie z weryfikacją, czy dany pojazd spełnia określone normy. Organ ma także uprawnienia, aby cofnąć dokument uwierzytelnienia, jeśli pojazd przeszedł modyfikacje, które są niezgodne z przyjętymi wytycznymi. Warto mieć także na uwadze, że w Polsce obowiązują przepisy ujednolicone z dyrektywą Unii Europejskiej. Oznacza to, że homologacja nadana w innych krajach członkowskich jest ważna na terytorium Polski i nie ma konieczności przeprowadzenia osobnej procedury przez TDT. Czym dokładnie jest takie świadectwo, w jakim celu jest wydawane i co obejmuje, przeczytasz w niniejszym tekście!

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest homologacja;
• kiedy trzeba uzyskać świadectwo homologacji;
• na czym polega homologacja butli LPG;
• jakie części samochodowe podlegają homologacji;
• jak sprawdzić homologację części.

Homologacja – co to jest?

Bezpieczeństwo na drodze w dużej mierze zależy od zachowania wszystkich uczestników ruchu. Doświadczenie za kółkiem oraz umiejętne reagowanie na niespodziewane zdarzenia to czynniki, które minimalizują ryzyko wystąpienia groźnych sytuacji. Nie można jednak zapominać o tym, że ogromne znaczenie ma również stan techniczny auta, który musi odpowiadać określonym normom.

Nie chodzi tu tylko o regularne serwisowanie i usuwanie bieżących usterek oraz terminowe przeprowadzanie badań okresowych. Najważniejszym potwierdzeniem, że pojazd spełnia restrykcyjne normy bezpieczeństwa, jest właśnie homologacja. To pierwszy etap, który musi przejść każdy samochód, zanim w ogóle zostanie dopuszczony do użytku i będzie mógł trafić do sprzedaży.

Czym jest homologacja? To szereg czynności, które mają na celu zweryfikować, czy pojazd może zostać dopuszczony do ruchu drogowego. Podczas testów sprawdza się poszczególne elementy wyposażenia, jak i całą konstrukcję auta, także czy użyte materiały i technologie spełniają określone normy. 

Potwierdzeniem, że pojazd pozytywnie przeszedł badanie, jest wydawane świadectwo homologacji. O przyznanie takiego dokumentu muszą ubiegać się wszyscy producenci samochodów, gdyż bez tego pojazd nie może zostać dopuszczony do sprzedaży. Homologacja jest więc pierwszym, a zarazem najważniejszym dokumentem wydawanym dla nowych samochodów.

Nie tylko pojazd musi spełniać określone normy, gdyż wymaga się tego również od pozostałych elementów wyposażenia. Równie istotna jest więc homologacja części samochodowych, która stanowi zaświadczenie, że dany komponent został wyprodukowany zgodnie z obowiązującym normami. 

Homologacja jest więc potwierdzeniem, że poszczególne elementy pojazdu spełniają restrykcyjne wymagania jakości i bezpieczeństwa. Warto mieć na uwadze, że w Polsce obowiązują przepisy dopuszczające legalizację części wydawaną wyłącznie na terenie Unii Europejskiej. Tanie zamienniki, sprowadzane np. z Azji, mogą nie spełniać wymaganych norm. Stosując części bez świadectwa homologacji, świadomie narażasz siebie i innych na niebezpieczeństwo, gdyż nie możesz być pewny ich jakości oraz niezawodności. 

Homologacja – kiedy jest niezbędna?

Nie tylko nowe pojazdy podlegają procesowi homologacji, gdyż istnieją także inne sytuacje, kiedy będziesz musiał uzyskać wymagane świadectwo. Jeśli nie dopełnisz tego obowiązku, musisz się liczyć z konsekwencjami. Za brak homologacji grożą bowiem kary finansowe, takie jak mandat w wysokości 500 zł. Musisz także pamiętać, że bez świadectwa homologacji pojazd nie będzie mógł zostać ubezpieczony, gdyż jest to jeden z podstawowych warunków uzyskania obowiązkowego OC.

Kiedy musisz uzyskać świadectwo homologacji?

• Pojazd został sprowadzony spoza terytorium UE – producenci aut muszą obowiązkowo uzyskać świadectwo homologacji, aby móc wprowadzić na rynek wyprodukowane pojazdy. Auta wytwarzane poza granicami UE również podlegają testom, na podstawie których zostają dopuszczone do użytku. Taka homologacja nie jest jednak honorowana w Polsce, nawet jeśli dokument potwierdza, że auto spełnia restrykcyjne normy jakości i bezpieczeństwa.
• Pojazd został własnoręcznie skonstruowany – jeśli samodzielnie zaprojektowałeś i stworzyłeś pojazd, którym chciałbyś poruszać się po drodze, musi on przejść procedurę homologacji. W tym przypadku obowiązuje taka sama zasada, co w przypadku producentów aut, nawet jeśli samochód chcesz wykorzystywać wyłącznie na własny użytek.
• Pojazd przeszedł modyfikację – homologacja jest wymagana również wtedy, gdy wprowadziłeś istotne zmiany w konstrukcji pojazdu. Dotyczy to m.in. montażu zawieszenia hydraulicznego, zwiększenia pojemności silnika czy podłączenia instalacji LPG.

Istnieją także sytuacje, kiedy homologacja nie jest wymagana. Dotyczy to m.in.:

• Pojazdów do jazdy sportowej – auta wyścigowe, które biorą udział w dyscyplinach sportowych, nie podlegają procedurze homologacji. Zazwyczaj nie są one jednak dopuszczone do codziennej jazdy i mogą być używane wyłącznie na torze lub na trasach rajdowych. 
• Pojazdów wykorzystywanych do prac leśnych – maszyny wykorzystywane do robót ziemnych i pracy na terenach leśnych również nie muszą mieć świadectwa dopuszczającego je do ruchu. Wymagana jest natomiast homologacja części samochodowych, wykorzystywanych jako elementy konstrukcji ciągników i maszyn do prac leśnych.
• Pojazdów dla niepełnosprawnych – auta przystosowywane do transportu osób chorych i niepełnosprawnych są specjalnie zmodyfikowane. Mimo poważnych zmian konstrukcyjnych nie muszą być poddawane procesowi homologacji.

Okazuje się, że nie tylko nowe samochody muszą przejść szczegółową weryfikację, na podstawie której otrzymają świadectwo, dopuszczające je do jazdy. Istotne zmiany konstrukcyjne oraz rozbudowany tuning również mogą wiązać się z obowiązkiem zgłoszenia pojazdu do procedury homologacji. W takim przypadku za cały proces odpowiada właściciel, a nie producent czy importer (tak jak przy fabrycznie nowych autach).

Homologacja butli LPG – na czym polega?

Rosnące ceny paliw powodują, że wielu kierowców w poszukiwaniu oszczędności decyduje się na montaż instalacji LPG. Dzięki temu można znacząco obniżyć koszty eksploatacji auta, ale wiąże się to z koniecznością dopełnienia kilku formalności. Przede wszystkim podłączenie butli z gazem powinno być przeprowadzone przez profesjonalistów z odpowiednimi uprawnieniami. Samodzielny montaż instalacji bez wiedzy i doświadczenia stwarza poważne zagrożenie, a przy tym może doprowadzić do poważnej awarii pozostałych podzespołów. 

Ponadto powinieneś zdawać sobie sprawę, że wymagana jest homologacja LPG. Obowiązuje ona przez 10 lat i po tym czasie należy wymienić butlę lub przedłużyć jej legalizację. Maksymalny okres, na jaki może zostać wydana homologacja butli LPG, wynosi 20 lat. Możesz więc jedynie raz przedłużyć jej ważność, a po upływie ustawowego terminu konieczna jest całkowita wymiana instalacji gazowej.

Jeśli podczas kontroli okaże się, że butla nie spełnia określonych norm, musisz się liczyć z możliwością cofnięcia legalizacji. Dotyczy to również sytuacji, gdy nie minął jeszcze okres dopuszczający jej do użytku. Wszelkie nieprawidłowości, nieszczelności czy poważne naruszenia konstrukcji, które zagrażają bezpieczeństwu, mogą być podstawą odmowy przedłużenia legalizacji. Homologacja LPG jest ponadto sprawdzania podczas obowiązkowych badań technicznych, a brak dokumentu jest równoznaczny z odmową podbicia przeglądu pojazdu.

Homologacja części samochodowych – czego dotyczy?

Nie tylko pojazd, ale też poszczególne części muszą spełniać określone normy. Jest to szczególnie ważne w przypadku podzespołów, które mają znaczenie dla bezpieczeństwa. Jako przykład może posłużyć homologacja opon, co potwierdza, że ogumienie ma stosowne atesty jakości. Kupując je z niesprawdzonego źródła, które nie przeszło wymaganych testów, narażają Cię na bezpośrednie zagrożenie. Nie tylko opony podlegają obowiązkowej homologacji. Procedury te dotyczą również innych podzespołów, istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa na drodze.

Homologacja lamp

Restrykcyjne przepisy dotyczą również oświetlenia samochodowego, które musi być zgodne z obowiązującymi parametrami. Reflektory montowane w pojazdach powinny zapewniać dobrą widoczność i emitować światło o określonej intensywności i barwie. Ponadto wymagana jest homologacja lamp, dopuszczająca je do użytku na terenie Polski i potwierdzająca przystosowanie do ruchu prawostronnego. Brak takiego certyfikatu wiąże się z ryzykiem nałożenia mandatu, a w uzasadnionych przypadkach nawet zatrzymania dowodu rejestracyjnego.

Oprócz potwierdzenia, że lampa spełnia wymagane normy techniczne, homologacja żarówek określa także ich przeznaczenie. Oznacza to, że w poszczególnych rodzajach lamp można stosować wyłącznie źródła światła przewidziane przez producenta. Uwzględnia się przy tym także parametry obudowy oraz dane techniczne pojazdów, w jakich może być montowane konkretne oświetlenie. Homologacja żarówek może więc wykluczać możliwość modyfikacji nie tylko lamp, ale i źródła światła w celu zmiany jego barwy czy intensywności.

H7 LED – homologacja a legalność oświetlenia

Oświetlenie LED staje się coraz popularniejsze. Trudno się temu dziwić, gdyż takie żarówki cechują się długą żywotnością, są energooszczędne i zapewniają doskonałą widoczność nawet w trudnych warunkach. Jak się jednak okazuje, jazda z nimi może przysporzyć Ci problemów, bo w niektórych sytuacjach używanie LED-ów jest nielegalne. Dotyczy to przede wszystkim popularnych żarówek w typie H7 LED. Homologacja wyklucza ich montaż w lampach przystosowanych do pracy z halogenami lub ksenonami.

Decydując się na modyfikację źródła światła, ryzykujesz tym, że oświetlenie będzie niezgodne z normami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Grozi to utratą świadectwa uwierzytelnienia, a w razie kontroli przez służby jest podstawą do nałożenia mandatu lub nawet zatrzymania dowodu rejestracyjnego.

Homologacja części – jak sprawdzić?

Zdarza się, że kierowcy, chcąc zaoszczędzić na kosztach zakupu części, decydują się na tanie zamienniki. Często są one wątpliwej jakości i nie mają wydanego świadectwa homologacji, przez co są niezgodne z obowiązującymi normami. Zanim zdecydujesz się na montaż podzespołów zamiennych w aucie, powinieneś zweryfikować, czy została im nadana homologacja części.

Samodzielne sprawdzenie, czy dany produkt jest zgodny z wymogami stosowanymi w Unii Europejskiej, nie jest czynnością skomplikowaną. Homologacja części samochodowych jest nadawana w formie oznaczeń E20. Litera „E” informuje, że komponent spełnia normy unijne, natomiast liczba „20” świadczy o tym, że produkt ma homologację wydaną dla Polski. Każdemu krajowi przypisano inny symbol homologacji, ale najważniejsze jest to, aby oznaczenie rozpoczynało się od litery „E” – mówi ekspert Inter Cars.

Kupując części zamienne, zwracaj uwagę, czy są zgodne z normami Unii Europejskiej. Jeśli planujesz zmienić np. światła w aucie, pamiętaj, aby sprawdzić, czy homologacja żarówek odpowiada parametrom obudowy i lamp. Kompletne oświetlenie wraz z certyfikatami homologacji znajdziesz w ofercie Inter Cars!