Mazda – historia japońskiej marki

Wywodzący się z Hiroszimy japoński producent samochodów ma za sobą przeszło 100-letnią historię. Nie brakowało w niej trudnych momentów. Mazda przetrwała wybuch bomby atomowej i zaledwie kilkanaście lat później stała się prawdziwym gigantem japońskiego rynku motoryzacyjnego. Kto odpowiada za sukces marki? I jak zmieniała się na przestrzeni lat? Dowiedz się, na czym polega filozofia „zoom-zoom” oraz za co cenione są Mazdy.

Wyprodukowanie 50 milionów egzemplarzy aut zajęło Mazdzie 87 lat. W 1931 r. z fabryki w Hiroszimie wyjechał pierwszy model, a w 2018 świętowano kilkudziesięciomilionowy sukces. Mazda do dziś jest jednym z niewielu niezależnych producentów, a także sporą część podzespołów wytwarza samodzielnie. Przekłada się to zaś na pozytywne opinie środowiska motoryzacyjnego, ceniącego pojazdy marki za niezawodność. Najlepszym tego dowodem było uzyskanie pierwszego miejsca w rankingu zaufania Consumer Reports za 2020 r. Japońskie auta wyprzedziły tym samym Toyotę, która zajęła drugie miejsce, zdobywając 9 punktów mniej niż Mazda. Rok później ta sama organizacja umieściła markę na czele listy firm produkujących najlepsze samochody. Kolejny sukces to świetna ocena Mazdy CX-5 w teście uderzenia bocznego, przeprowadzonym przez amerykański Ubezpieczeniowy Instytut Bezpieczeństwa Drogowego. Co więcej, model ten otrzymał najwyższy wynik spośród 20 innych kompaktowych SUV-ów. Producent jest też wierny swoim korzeniom: to w Hiroszimie cały czas mieści się siedziba i największa fabryka marki Mazda. Historia jej powstania i rozwoju jest zaś pełna odważnych oraz bezkompromisowych decyzji.

Z poniższego artykułu dowiesz się między innymi:

• Kim był twórca Mazdy Jujiro Matsuda?
• Czym na początku zajmował się japoński producent?
• Co łączy Mazdę i silniki Wankla?
• Które modele Mazdy cieszą się popularnością?
• Na jakie awarie i usterki muszą uważać właściciele japońskich aut?

Od rybaka do milionera, czyli twórca marki Mazda Jujiro Matsuda

Jujiro Matsuda urodził się w 1875 roku w Hiroszimie. Był dwunastym synem ubogiego rybaka i wiele wskazywało na to, że pójdzie w ślady ojca. Ambicje młodego Matsudy sięgały jednak znacznie dalej. Dlatego w wieku 13 lat wyruszył sam do Osaki, którą dzieliło od jego rodzinnego domu ok. 300 km. Udało się i przyszły przedsiębiorca został uczniem kowala. Szybko pojawiły się również sukcesy: Matsuda wynalazł „pompę typu Matsuda” i dzięki jej opatentowaniu zarobił sporo pieniędzy. Udało mu się też przejąć odlewnię metali, w której pracował. Nazwał ją Matsuda Pump Partnership.

Niedoszły rybak musiał ostatecznie opuścić kierowaną przez siebie firmę. Założył jednak kolejną: Matsuda Works. Tym razem postawił na produkcję broni. W najlepszym czasie przedsiębiorstwo zatrudniało 4 tys. osób oraz wytwarzało zapalniki do amunicji dla rosyjskiego cara. Jujiro Masuka marzył o rozszerzeniu działalności i przeniesieniu jej do swojego rodzinnego miasta. W wyniku sprzeciwu współpracowników postanowił odejść z Matsuda Works.

W 1920 r. Matsuda razem z grupą inwestorów nabył upadające przedsiębiorstwo z Hiroszimy. Firma Toyo Cork Kogyo była wtedy objęta zarządem komisarycznym (po I Wojnie Światowej spadło zapotrzebowanie na jej produkty). Matsuda został dyrektorem zarządzającym firmy oraz podjął się misji wyprowadzenia jej z problemów. Dlatego odszedł od produkcji korka i postawił na obróbkę metalu. Początki nie były łatwe, a w 1925 r. pożar zniszczył znaczną część fabryki. Co na to Matsuda? Efekty widać do dzisiaj: są nią samochody marki Mazda.

Pierwsze samochody Mazda i rozwój firmy

Toyo Cork Kogyo skoncentrowało się na budowie maszyn, a wkrótce postanowiło wejść do sektora motoryzacyjnego. Pierwszą próbą była trójkołowa ciężarówka Mazda-Go, która powstała w 1931 roku. Stosowana do dziś nazwa nawiązywała nie tylko do nazwiska Matsudy, ale też perskiego boga światła i mądrości: Ahura Mazdy.

Pojazd łączył w sobie elementy motocykla i ciężarówki oraz był wyposażony w czterosuwowy silnik (w tamtych czasach to prawdziwy luksus). Świetnie sprawdzał się podczas przewożenia ciężkich towarów po wąskich uliczkach, co przełożyło się na niemały sukces.

Pierwszy rok zakończono z liczbą 66 wyprodukowanych egzemplarzy, a także zdecydowano się na eksport trójkołowca do Chin. W kolejnych latach przedsiębiorstwo planowało wprowadzenie na rynek pojazdu czterokołowego. Prace wstrzymał wybuch II Wojny Światowej.

W 1945 doszło do zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę. Mukainada (jedna z dzielnic miasta, zlokalizowana na przedmieściach) była oddalona od miejsca wybuchu o 5 km. Jujiro Matsuda zmierzał właśnie w stronę firmy, kiedy fala uderzeniowa wyrzuciła z drogi jego samochód. Przedsiębiorca przeżył wypadek, ale zniszczeniu uległa blisko połowa fabryki, a wielu jej pracowników zginęło. Firma wznowiła produkcję trójkołowców cztery miesiące po wybuchu bomby. Interes zaczął rozkwitać, a w 1951 r. stery w firmie przejął Tsuneji Masuda, syn Jujiro. Matsuda senior zmarł w 1952 r. Jego spadkobierca postanowił zaś skupić się na samochodach osobowych.

Mazda R360 – udany debiut marki

Historia pojazdu Mazda R360 zaczyna się w 1960 r., kiedy Toyo Cork Kogyo zaprezentowało światu swój pierwszy osobowy model: auto typu coupé. Lekka konstrukcja i liczne nowinki technologiczne spotkały się z ciepłym przyjęciem. Pod maskę samochodu trafił dwucylindrowy, chłodzony powietrzem silnik o pojemności 356 cm sześc. Jego ważną cechą było też niskie zużycie paliwa: średnio 3,1 litra na 100 km.

R360 zaliczał się do segmentu kei-car, czyli kategorii małych pojazdów skierowanych do mieszkańców wielkich metropolii. Po II Wojnie Światowej niewiele osób mogło sobie pozwolić na zakup pełnowymiarowych samochodów. Japoński rząd postanowił rozwiązać ten problem, oferując różnorodne ulgi (np. niższe ubezpieczenie) na małe auta. Kei-car w wydaniu Mazdy cieszył się sporą popularnością. W 1963 r. wyprodukowano milion egzemplarzy tego modelu, a trzy lata później podwojono tę liczbę.

Mazda i silnik Wankla

Polityka japońskiego rządu faworyzowała duże koncerny, jednocześnie wywierając naciski na mniejszych przedsiębiorców. Celem było skonsolidowanie niewielkich firm w większe, krajowe korporacje o zasięgu globalnym. Tsuneji Matsuda sprzeciwiał się temu pomysłowi i walczył o to, żeby jego dziedzictwo nie zostało wchłonięte przez Toyotę lub Mitsubishi. Z pomocą przyszedł… silnik Wankla.

Warunkiem utrzymania niezależności było wprowadzenie w firmie innowacyjnych rozwiązań. Jednostka spalinowa z tłokiem obrotowym (potocznie nazywana silnikiem Wankla) była natomiast wyjątkowym wynalazkiem. Pomysł szybko podchwyciła Mazda (historia pokazała zaś, że było to dobre posunięcie). Firma, po podpisaniu umowy licencyjnej z niemieckim NSU Motorenwerke AG (właścicielem patentu), skupiła się na szybkim rozwoju jednostki (silnik nie był jeszcze gotowy do zastosowania w pojeździe produkcyjnym).

Pierwszym samochodem z silnikiem rotacyjnym był Cosmo Sport 110S z 1967 r. Następnie pojawiły się m.in. Familia R100 i Capella RX-2. W tym czasie zdecydowano się też na eksport aut do Europy i Stanów Zjednoczonych. Ostatecznie Maździe udało się więc uniknąć wchłonięcia przez wielkie korporacje, a silnik Wankla wykorzystano w modelach kultowych na skalę światową, jak np. Mazda RX-7.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat tej jednostki napędowej? Przeczytaj artykuł na blogu Inter Cars: Silnik Wankla – czym jest i jak działa?

Burzliwe lata 70.

W 1970 r. stanowisko prezesa firmy przejął najstarszy syn Tsuneji: Kohei Matsuda. Dwa lata później przedsiębiorstwo mogło pochwalić się kolejnym sukcesem: z taśmy produkcyjnej zjechał 5-milionowy egzemplarz, a w 1973 r. eksport wyniósł łącznie 1 mln sztuk.

W 1978 r. zadebiutował samochód sportowy Mazda RX-7. Jego cechą charakterystyczną był niski poziom oporu powietrza (Cx = 0,36). Wszystkie generacje auta wyposażono w silnik Wankla. Początkowo były to dwie wersje silnikowe o mocy 95 i 105 KM i pojemności 2 x 573 cm sześc. W kolejnych generacjach zastosowano zaś m.in. turbodoładowany silnik i elektroniczny system wtrysku paliwa, a moc maksymalna wzrosła do 239 KM. W 2003 r. miejsce modelu zajęła Mazda RX-8.

Kryzys naftowy z lat 70. odcisnął piętno także na Maździe. Problemy finansowe spowodowały poszukiwania potężniejszych partnerów. W 1979 r. Ford nabył 7 proc. akcji firmy, a dynastia Matsudów zakończyła swoje panowanie. W tym samym czasie premierę miała Mazda 626 (w Japonii znana jako Capella). Osobowy pojazd klasy średniej cieszył się ogromną popularnością: druga generacja auta otrzymała od niemieckiej prasy przydomek „bestsellera z Hiroszimy”. Było to także pierwsze auto, w którym przednie koła skręcały w przeciwnym kierunku, niż tylne przy niskich prędkościach i w tym samym przy wysokich prędkościach (łatwiejsze manewrowanie i lepsze właściwości jezdne).

Nowy rozdział: Mazda Motor Corporation

Mimo chwilowych trudności firma weszła pewnym krokiem w lata 80. Już na samym początku dekady zaprezentowano kompaktowe auto Mazda Familia GLC, którego sukces podreperował finanse przedsiębiorstwa. Na początku lat 80. japońska marka utworzyła swoje przedstawicielstwa w Europie i Stanach Zjednoczonych. W Hiroszimie zbudowała zaś laboratorium badań aerodynamicznych. Powstał też osobny oddział odpowiedzialny za produkcję aut sportowych: Mazdaspeed.

W 1984 r. firma oficjalnie zmieniła swoją nazwę na Mazda Motor Company. Istotne wydarzenia w kolejnych latach to:

• 1987 r. – łączna sprzedaż na poziomie 20 mln sztuk,
• 1989 r. – zadebiutowała Mazda MX-5, produkowany do dziś roadster, bijący rekordy sprzedaży,
• 1992 r. – przyjęcie Karty Środowiska Naturalnego Mazdy, której celem jest ochrona przyrody,
• 1996 r. – zwiększenie udziałów Forda z 9 do 33,4 proc.,
• 2002 r. – przyjęcie filozofii „zoom-zoom”, która ma oznaczać przyjemność płynącą z prowadzenia dobrego auta oraz debiut Mazdy 6,
• 2003 r. – premiera kompaktowego modelu z segmentu C: Mazdy 3,
• 2007 r. – przedstawienie planu zmniejszenia zużycia paliwa o 30 proc. do 2015 r.,
• 2008 r. – nagroda „Światowego Samochodu Roku” dla Mazdy 2, otwarcie Mazda Motor Poland, sprzedaż 20 proc. akcji przez Forda i nowe logo marki
• 2009 r. – wprowadzenie układu i-stop (automatyczne wyłączanie silnika po zatrzymaniu pojazdu), nowa generacja zespołów napędowych Sky Concept,
• 2010 r. – kolejna generacja Mazdy 5, wyścig MX-5 Open Race z okazji 20-lecia MX-5 w Europie,
• 2012 r. – zaadaptowanie technologii Skyactive-G (silniki o podwyższonym stopniu sprężania),
• 2015 r. – debiut miejskiego crossovera (Mazda CX-3),
• 2019 r. – oficjalna prezentacja kompaktowego crossovera CX-30 podczas Międzynarodowych Targów Motoryzacyjnych w Genewie, pierwszy elektryczny samochód Mazdy: MX-30,
• 2022 r. – hybryda plug-in od Mazdy: CX-60.

Popularne modele marki Mazda

Przez ponad 100 lat działalności Mazda ugruntowała swoją pozycję na globalnym rynku motoryzacyjnym. Jak twierdzą przedstawiciele marki, produkcja samochodów jest dla nich formą sztuki, co wyraża japońskie określenie „monotskuri”. Inne, ważne pojęcia w słowniku Mazdy to m.in. „jinba ittai”, czyli jedność pojazdu z kierowcą oraz „kodo”: bicie serca. Ostatnie z wymienionych odnosi się do filozofii stylistycznej, stosowanej przez głównego projektanta marki Ikuo Maedy. Według niego samochód jest czymś więcej niż tylko środkiem transportu, a „kodo” ma za zadanie stworzyć więź emocjonalną między człowiekiem a maszyną.

Mazdy cieszą się zaufaniem kierowców, ceniących niezawodność i ciekawy design. Co jeszcze przyciąga do niej klientów? Sprawdź, co warto wiedzieć na temat popularnych pojazdów marki.

Mazda 3

Kompaktowy model z segmentu C zadebiutował w 2003 r. jako następca Mazdy 323. Do tej pory powstały cztery generacje pojazdu. Auto zbudowano na płycie podłogowej Forda Focusa II i początkowo było dostępne wyłącznie jako hatchback. Wersja sedan pojawiła się w 2004 roku.

Od czasu swojej premiery, Mazda 3 przeszła sporo zmian. Efektywna linia nadwozia, dobrze zestrojone zawieszenie, ergonomiczne wnętrze oraz bogate wyposażenie to zalety, które robią wrażenie na kierowcach. Nie można też odmówić jej dynamizmu: razem z IV generacją auta zadebiutował silnik Skyactive-X, który ma zarówno zapłon iskrowy z silników benzynowych, jak i samoczynny z silników diesla. Największa wrażenia z jazdy zapewnia wersja Skyactive-X AWD (180 KM) z sześciobiegową przekładnią automatyczną oraz napędem na wszystkie koła. Prędkość maksymalna to 210 km/h.

Mazda 6

Historia pojazdu Mazda 6 rozpoczęła się w 2002 r., kiedy zaprezentowano następcę modelu 626. Jest to samochód osobowy klasy średniej, który doczekał się trzech generacji (ostatnia w 2012 r.). Niedługo po premierze, auto zajęło 2 miejsce w konkursie na Europejski Samochód Roku (w 2003 r.).

Bieżąca wersja Mazdy 6 wyróżnia się nowoczesną linią i ciekawym wyposażeniem wnętrza. Japoński samochód aspirował do klasy premium, dlatego projektanci postawili na jakość i efektowne wykończenie (m.in. wentylowane fotele i lepsze materiały). IV generacja to też ulepszone, wolnossące silniki benzynowe, spełniające normę Euro bez konieczności stosowania filtra cząstek stałych. Najmocniejszy z nich, 2,5T oferował moc 250 KM i 420 Nm (był przeznaczony na rynek USA).

Mazda MX-5

Mazda MX-5 jest wielokrotnie nagradzanym roadsterem, wprowadzonym do oferty w 1989 r. Tytuł, jaki zdobył samochód to m.in. Samochód Roku Wheels Magazine (w 1989 i 2005 r.). Znalazł się też na liście dziesięciu najlepszych samochodów sportowych wszech czasów Sports Car International. Co ciekawe, pomysłodawcą lekkiego roadstera był Bob Hall, dziennikarz Motor Trend, którego zatrudniono w Mazda US na stanowisku ds. planowania produktu. Zmaterializowanie koncepcji zajęło projektantom i inżynierom prawie 10 lat. Ostatecznie, w 1989 r. zaprezentowano światu lekki, sportowy samochód ważący zaledwie 940 kg.

MX-5 był dostępny w wielu wersjach, a w 2014 roku zaprezentowano jego IV generację. Tak naprawdę jest to jednak całkiem nowa konstrukcja, lżejsza od swoich poprzedników, sztywniejsza i odporniejsza na zderzenia. Jego ważną cechą jest też idealny rozkład masy: po 50 proc. na każdą oś. Podobnie jak w innych, współczesnych modelach Mazdy wykorzystano w nim technologię Skyactive. Dostępne wersje silnikowe to m.in. benzynowe R4 2.0 Skyactive-G o mocy 184 KM.

Co wyróżnia markę Mazda? Historia to nie wszystko.

Przez lata Mazda była wierna swojemu pochodzeniu i nawiązywała do japońskich tradycji. Język stylistyczny „kodo” i filozofia „zoom-zoom” brzmią dla mieszkańców Europy abstrakcyjnie, ale są niezwykle istotne dla firmy. Co jeszcze wyróżnia Mazdę?

Marka wielokrotnie pokazała, że nie poddaje się przewodnim trendom i potrafi iść pod prąd. Dobrym przykładem jest moda na downsizing, która kilka lat temu opanowała świat motoryzacji. Sprzeciwiła jej się właśnie Mazda. Historia dowiodła zaś, że jest w tym konsekwentna. Przedstawiciele firmy powiedzieli wprost, że zmniejszanie pojemności silników i wyposażanie ich w turbodoładowanie, a nawet bezstopniowe skrzynie biegów CVT to zwykły zabieg marketingowy. W testach osiągano dzięki temu świetne wyniki, które były nie do powtórzenia w normalnej eksploatacji. Mazda postanowiła z kolei ulepszyć swoje silniki, doładowując je nie turbosprężarką, ale małym kompresorem. Celem nie było zwiększenie mocy, tylko wspomaganie procesu napełniania komór spalania powietrzem. Po co? Uboga mieszanka powietrzno-spalinowa później ulega samozapłonowi. Pierwszy taki silnik otrzymała nowa Mazda 3 w 2019 roku. Upór i odwaga to zatem cechy, które zdecydowanie wyróżniają tę markę – uważa ekspert Inter Cars.

Mazda w Twoim garażu: zadbaj o nią z Inter Cars!

Mimo że Mazdy są powszechnie uznawane za mało awaryjne samochody, to również w nich mogą zdarzyć się usterki. W modelach starszej generacji sporym problemem była korozja. W młodszych autach mogą zaś pojawić się uszkodzenia lakieru i usterki wyposażenia, a także kłopoty z ładowaniem akumulatora. Stosunkowo częste są też awarie wspomagania kierownicy oraz mechanizmu odpowiedzialnego za elektryczne podnoszenie szyb. Jak zapobiec tym problemom? Zajrzyj do sklepu Inter Cars i zaopatrz się w niezbędne części zamienne, akcesoria, a także narzędzia. Przydadzą się też profesjonalne środki czyszczące i konserwujące do lakieru lub kokpitu. Dzięki nim zadbasz o wygląd swojej Mazdy, zapobiegniesz poważniejszym uszkodzeniom i zyskasz większy komfort jazdy.

Skorzystaj z podpowiedzi ekspertów Inter Cars!

Mazda, czyli auta z duszą: Jinba Ittai

W 2021 r. Mazda sprzedała w Polsce 7409 nowych egzemplarzy pojazdów. Liderem okazał się SUV CX-30 (3257 sztuk), drugie miejsce zajął bestsellerowy CX-5 (1497), a trzecie Mazda 3 (801). Jaka będzie przyszłość marki? Podobnie jak inni producenci, stopniowo wprowadza ona do swojej oferty pojazdy hybrydowe i elektryczne. Firma zobowiązała się też do osiągnięcia neutralności węglowej do 2050 r. Planuje także m.in. kontynuować budowę podzespołów potrzebnych do elektryfikacji gamy pojazdów. Nie rezygnuje przy tym ze swojego dziedzictwa, nawiązując do japońskich tradycji. Na każdym kroku podkreśla związki z rodzinnym miastem, Hiroszimą, od której to przedsiębiorstwo ma czerpać odwagę i waleczność.