Dziś przekładnie automatyczne są powszechnie montowane w większości modeli samochodów, dzięki czemu spychają na margines manualne skrzynie biegów. Jednak jeszcze 20-30 lat temu to właśnie przekładnie automatyczne stanowiły rzadkość. Były drogie, awaryjne i wolne. Do tego zarzucano im, że odbierają pełną kontrolę nad samochodem. Jednym z rozwiązań, które zrewolucjonizowały rynek automatycznych przekładni, było wynalezienie skrzyni Tiptronic. W tym mechanizmie można zmieniać przełożenia ręcznie. Jak działa skrzynia biegów Tiptronic oraz dlaczego była takim przełomem na rynku motoryzacyjnym? Czytaj dalej i poznaj odpowiedzi na te i inne pytania!
Pomysł oraz sama przekładnia automatyczna Tiptronic powstały w warsztatach firmy Porsche. Oficjalna premiera tego rozwiązania miała miejsce w 1990 roku. Porsche zastrzegło najpierw nazwę Tiptronic jako znak towarowy. Technologia ta została później udostępniona autom z koncernu VAG, do którego Porsche należy od 2012 roku. Z czasem inni producenci zaczęli tworzyć swoje wersje automatu z możliwością ręcznej zmiany biegów.
Z tego artykułu dowiesz się:
- kto był wynalazcą skrzyni Tiptronic,
- jak działa i czym się charakteryzuje ten rodzaj przekładni,
- w samochodach, której marki możesz ją znaleźć,
- jaką skrzynię wybrać, S-tronic, Tiptronic czy Multitronic,
- jaki jest koszt naprawy skrzyni automatycznej Tiptronic.
Czym jest skrzynia biegów Tiptronic?
System pracy przekładni Tiptronic został zaprojektowany w taki sposób, aby jak najbardziej przypominał jazdę autem sportowym przy zastosowaniu klasycznego automatu. Sposób jego pracy jest mocno zbliżony do skrzyni sekwencyjnej. Pozwala on na kontrolowanie biegów, na których porusza się auto, oraz ich sekwencyjną zmianę. Istotną cechą, którą ma skrzynia Tiptronic, jest to, że biegi muszą być zmieniane po kolei. To oznacza, że redukcja musi nastąpić z biegu 5. na 4., a potem na 3. W skrzyni manualnej zmiana możesz nastąpić od razu z biegu 5. na bieg 3., a nawet niższy.
Skrzynia biegów Tiptronic ma zdefiniowaną w swoim sterowniku określoną liczbę przełożeń. Najczęściej jest ich 6, jednak występują one w wersjach od 5 do aż 8 przełożeń. Są one odpowiednikami fizycznych biegów. Takie rozwiązanie wciąż oznacza dla kierowcy wiele ograniczeń, ale też jest jednocześnie zabezpieczeniem przed przypadkowym uszkodzeniem. Przykładowo: nie da się zredukować biegu, jeśli po wbiciu niższego obrotomierz znajdzie się na czerwonym polu. Z drugiej jednak strony przekłada się to na zdecydowane wydłużenie trwałości podzespołów – zarówno silnika, jak i samej skrzyni układu napędowego.
Nadal kierowca, pomimo charakterystyki systemu, wciąż ma spore możliwości i w razie potrzeby może sterować pojazdem według własnych upodobań. Z kolei komputer pokładowy może zareagować w przypadku wykrycia niebezpiecznych warunków (np. krytycznej prędkości lub dłuższym braku reakcji ze strony kierowcy). W tej sytuacji przełączy skrzynię w tryb automatyczny i dostosuje odpowiednie przełożenie. Dzięki temu możesz cieszyć się możliwościami auta, wiedząc, że nie przedobrzysz.
Zastosowanie skrzyni Tiptronic – Audi i nie tylko
Jak już wspomnieliśmy, rozwiązanie z sekwencyjną zmianą biegów w skrzyni automatycznej zostało po raz pierwszy wprowadzone przez Porsche. Dziś cały koncern VAG kojarzy się właśnie z przekładnią Tiptronic. Audi zaczęło jako pierwsze stosować to rozwiązanie w swoich modelach, jeszcze zanim doszło do przejęcia Porsche przez grupę Volkswagena.
Obecnie przekładnia ta jest cały czas udoskonalana i montowana w większych i cięższych modelach sedanów, limuzyn oraz SUV-ów. Spotkać je można w autach marek: Audi, Volkswagen, Skoda, Seat, Mazda, Ford oraz wspomnianym już Porsche. Ta przekładnia bardzo dobrze sobie radzi z większymi pojazdami i zachęca do dynamicznej jazdy na autostradach oraz leniwego toczenia się po mieście.
Automatyczna skrzynia Tiptronic – wady i zalety
Największą zaleta skrzyni Tiptronic jest jej dynamika pracy. Pracuje ona płynnie, jednak zmiana biegu jest odczuwalna. Nadaje to sportowy charakter każdemu samochodowi wyposażonemu w ten system, szczególnie na wyższych partiach obrotów. Dodatkowo skrzynia świetnie sobie radzi z przenoszeniem wysokiego momentu obrotowego, jest bardzo wytrzymała i trwała. Idealnie nadaje się do dynamicznego przemierzania.
Taką skrzynię dobrze znają mechanicy, co przekłada się na niższe koszty serwisu i ewentualnej naprawy. Oczywistą zaletą jest także możliwość sekwencyjnej zmiany biegów. Większość nowszych modeli tych skrzyń została również wyposażona w tryb sport, w którym biegi zmienia się dynamiczniej, a pojazd osiąga wyższe obroty.
Niestety, są też minusy w postaci słabych punktów konstrukcyjnych:
- koszyk wałka wejściowego – lubi pękać,
- płytka sterownika skrzyni – czasem dochodzi do zwarć i trzeba ją regenerować,
- aluminiowy tłok w koszyku sprzęgłowym – niektóre egzemplarze miały ten element wadliwy, co prowadziło do szybkich awarii,
- elektrozawory – jeśli nie są regularnie serwisowane, ich zużycie prowadzi do konieczności przeprowadzenia regeneracji.
Jednak mimo to skrzynia Tiptronic jest ceniona zarówno przez mechaników, jak i kierowców. Jak to często bywa w świecie motoryzacji, dużo zależy od tego, jak konkretna skrzynia była serwisowana przez poprzednich właścicieli.
Niestety, sama skrzynia Tiptronic jest dość droga. Auto z tym systemem jest wyraźnie droższe od aut z konkurencyjnymi rozwiązaniami, ale jeśli już masz taki samochód, to przy sprzedaży możesz śmiało podbijać cenę.
Jak wypada Tiptronic w porównaniu z innymi skrzyniami automatycznymi koncernu VAG?
Multitronic czy Tiptronic?
Multitronic w porównaniu do konkurenta zmienia biegi dużo płynniej, wręcz nie odczujesz momentu, kiedy zachodzi zmiana. Dzieje się tak za sprawą tego, że to przekładnia planetarna, znana też jako skrzynia CVT. Ta konstrukcja składa się z dwóch kół stożkowych, które łączy jeden łańcuch. Napęd ten przez cały czas swojej pracy pozostaje napięty i składa się z 1024 ogniw. Stosuje się ja głównie w autach z segmentu D i E.
Największymi zaletami Multitronic są płynność pracy oraz wysoki wskaźnik sprawności, sięgający niemal 90%. Istotna wada jest taka, że konstrukcja nie radzi sobie z wysokim momentem obrotowym. Maksymalnie jest w stanie przenieść 300 Nm oraz napędzać tylko jedną oś. Tiptronic może bez problemu współpracować z napędem na 4 koła oraz przenosić znacznie większe obciążenia. W dodatku podczas przyśpieszania przekładnia planetarna utrzymuje silnik na stałych obrotach, co przekłada się na wysoki poziom hałasu.
Stajesz przed wyborem: Multitronic czy Tiptronic? Zwróć uwagę na awaryjność obu skrzyń. Ta pierwsza jest zdecydowanie uznawana za bardziej awaryjną. Najczęściej dochodzi do rozciągnięcia łańcucha łączącego dwa koła stożkowe oraz do uszkodzenia elektronicznego sterownika. W dodatku Multitronic jest znacznie mniej odporny na zaniedbania w serwisach olejowych.
S-tronic czy Tiptronic?
Skrzynia S-tronic weszła na rynek w 2008 roku, dzięki czemu to rozwiązanie znacznie nowocześniejsze niż przekładnia jednosprzęgłowa. Montuje się ją głównie w bardziej dynamicznych samochodach oraz autach, które mają być wydajne i ekonomiczne. Głównym założeniem konstrukcyjnym tej skrzyni jest połączenie bardzo krótkiego czasu reakcji z możliwością wyboru trybu D i cieszenie się tym, że komputer zrobi wszystko za Ciebie.
S-tronic, inaczej nazywany skrzynią DCT, opiera się na zastosowaniu dwóch układów sprzęgła zamiast jednego. Jeden z nich steruje biegami nieparzystymi, a drugi – parzystymi. Oznacza to, że po włączeniu auta w tryb D samochód ma zapięty 1. bieg, ale 2. bieg już jest wstępnie wybrany na drugim sprzęgle. Skraca to czas potrzebny na zmianę przełożenia do minimum. Dodatkowo skrzynia ta umożliwia też ręczną zmianę biegów i może oferować tryb sportowy.
Gdy myślisz nad tym, czy wybrać S-tronic czy Tiptronic, pamiętaj, że obie skrzynie są bardzo dobre, jednak ta pierwsza lepiej radzi sobie w mieście, zmienia biegi dynamiczniej i dobrze pasuje do lżejszych pojazdów. Jest też w stanie przenieść wysoki moment obrotowy, jednak w tym zakresie lepsze parametry nadal oferuje Tiptronic. Obie przekładnie mogą mieć już nawet po 8 przełożeń. Jeśli wybrany przez Ciebie model ma 7-biegową skrzynię S-tronic, uważaj na te z lat od 2009 do 2014: lubi się w nich psuć elektromechanika.
Rozwiązanie z klasycznym pojedynczym sprzęgłem i możliwością sekwencyjnej zmiany biegów jest lubiane zarówno przez mechaników, jak i kierowców. To system dobrze sprawdzony i na tym etapie także bardzo dobrze dopracowany. Zarówno stare, jak i nowe przekładnie Tiptronic uznaje się za pancerne, jednak należy pamiętać, że bez regularnych zmian oleju daleko nie zajadą. To bardzo istotne. W ewentualnej naprawie są dużo tańsze od skrzyń DCT S-tronic oraz Multitronic, a ich serwis jest znacznie prostszy. Jeśli chodzi o auta z koncernu VAG, to będzie to najrozsądniejszy wybór – mówi ekspert marki Inter Cars.
Zadbaj o skrzynię biegów z Inter Cars
Niezależnie od tego, czy wybierzesz Tiptronic, czy Multitronic albo jakąkolwiek inną przekładnię automatyczną, pamiętaj o tym, jak ważny jest regularny serwis olejowy skrzyni automatycznej. Każda konstrukcja pokona setki tysięcy kilometrów, jeśli tylko będzie odpowiednio serwisowana. Wszystkie niezbędne oleje oraz części znajdziesz w sklepie Inter Cars. W razie awarii czy usterki znajdziesz tam także różne części potrzebne do wyeliminowania problemu, takie jak nowe sprzęgło, uszczelki skrzyni biegów, elektrozawory oraz czujniki. To wszystko i wiele więcej jest w katalogu w Inter Cars.
Koszt naprawy skrzyni automatycznej Tiptronic oraz jej serwisu
Ceny podstawowego serwisu olejowego zamykają się w przedziale od kilkuset do 2000 złotych. Wszystko zależy od tego, ile oleju trzeba wlać do Twojej skrzyni oraz jaki jest rocznik Twojego auta. Przeciętny kierowca będzie musiał wykonać taki serwis minimum raz w roku. Jeśli często pokonujesz dłuższe trasy, może się zdarzyć, że taki koszt będziesz musiał ponieść nawet dwukrotnie w ciągu roku.
Jeśli chodzi o koszty samego serwisu, to oczywiście wpływ ma to, co się zepsuje, jednak ceny nie są wygórowane. Remont całej skrzyni można przeprowadzić już za około 5-6 tysięcy złotych, oczywiście w zależności od modelu oraz wieku skrzyni. Poszczególne elementy takie jak układ sprzęgła można wymienić już za około 3 tysiące. Konwerter skrzyni będzie kosztował około 1000 zł. Ceny łożysk wynoszą od 400 do 800 zł.
Pamiętaj, że największy koszt stanowi robocizna i to na niej możesz zaoszczędzić (lub wręcz przeciwnie). Lepiej regenerować skrzynię, którą się już ma niż przekładać ją z innego modelu. Może to prowadzić do wielu błędów w komputerze oraz czysto mechanicznych problemów.
